O‘zbekiston milliy universiteti z. Z. Abdushukurova, S. Q. Zakirova, S. Sidiqov, S. Abdullaev O‘zbekiston tuproqlarining agrokimyoviy tavsifi

2.3. O‘zbekiston tuproqlarining klassifikatsiyasi


Cho‘l mintaqasidagi asosiy avtomorf tuproqlar
Tip. Sur tusli ko‘ng‘ir tuproqlar

Tipchalari	Oilalari
1. Karbonatli 2. Oz karbonatli	1. Oddiy 2. Sho‘rtoblashgan 3. Sho‘rxoklangan 4. Ostida gips qatlami bo‘lgan 5. Lyoss yotqiziqlarida paydo bo‘lgan 6. Zich tog‘ jinslarida paydo bo‘lib to‘la, takomillashmagan tipchalari
Tip: Taqirsimon tuproqlar Tipcha. 1.Tipik	Oilalari: 1. Oddiy 2. Sho‘rhoklashgan 3. Sho‘rtoblashgan 4. Qoldiq chirindili 5. Ko‘hna partov
Tip: Taqirlar Tipcha. 1.Tipik taqirlar	Oilalari: 1. Oddiy 2. Sho‘rhoklashgan 3. Sho‘rtoblashgan 4. Quyma sho‘rtoblashgan 5. Qumlangan 6. Ko‘xna partov
2. Cho‘llashgan (lishaynikli) taqirlar
Tip: Cho‘l zonasining sho‘rhok tuproqlari	Oilaga bo‘linmaydi
Tipchalar: 1. Tipik 2. Taqirlashgan	1. Sulfatli-xlorli 2. Sulfatli-xlorli, natriyli
Tip: Cho‘l zonasining sug‘oriladigan tuproqlari
Tipchalari: 1. Sug‘oriladigan taqirsimon tuproqlar	Oilalari: 1. Oddiy 2. Sho‘rlangan
2. Sug‘oriladigan sur-tusli qo‘ng‘ir tuproqlar	1. Oddiy 2. Sho‘rlangan
3. Qadimdan sug‘oriladigan cho‘l tuproqlari	1. Oddiy 2. Sho‘rlangan
Cho‘l mintaqasining yarim gidromorf tuproqlari
Tip: O‘tloqi cho‘l tuproqlari
Tipchalari: 1. O‘tloqlashgan cho‘l tuproqlari. 2. O‘tloqi cho‘l tuproqlar	Oilalari: 1. Oddiy 2. Sho‘rxoklashgan
Tip: Sug‘oriladigan o‘tloqi cho‘l tuproqlar. Tipchalari: 1. Sug‘oriladigan o‘tloqi cho‘l tuproqlar. 2.Qadimdan sug‘oriladigan o‘tloqi cho‘l tuproqlari.	Oilalari: 1. Oddiy 2. Sho‘rhoklashgan Oilalari: 1. Oddiy 2. Sho‘rhoklashgan
Cho‘l zonasining gidromorf tuproqlari
Tip: Cho‘l zonasining gidromorf sho‘rxok tuproqlari Tipchalari: 1. Botqoq-sho‘rxok 2. O‘tloqi- sho‘rxok 3. Tipik-gidromorf sho‘rxok 4. Ikkilamchi irrigatsion sho‘rxok	Oilalari: 1. Sodali 2. Aralash (sodasulfatxlorli) 3. Sulfatli 4. Xlorli 5. Nitratli
Tip: Cho‘l-o‘tloqi, to‘qay tuproqlar Tip: Cho‘l mintaqasining o‘tloqi-botqoq tuproqlari Tog‘ oldi cho‘l-dasht mintaqasining avtomorf tuproqlari Tip: Bo‘z tuproqlar
Tipchalari: 1. Och tusli bo‘z tuproq 2. Tipik bo‘z tuproq 3. To‘q tusli bo‘z tuproq Bo‘z tuproqlari mintaqasining yarim gidromorf tuproqlari Tip: O‘tloqi-bo‘z tuproqlar Tipchalar: 1. O‘tloqlashgan bo‘z tuproqlar.	Oilalari: 1. Oddiy 2. Qoldiq sho‘rxoklashgan 3. Zich tog‘ jinslari ustida paydo bo‘lib, to‘la takomillashgan. 4. Toshloq erlarda paydo bo‘lib, to‘la takomillashgan.
2. O‘tloqi-bo‘z tuproqlar	Oilalari: 1. Oddiy 2. Sho‘rhoklashgan 3. Toshloq erlarda hosil bo‘lib, to‘la takomillashgan.
Bo‘z tuproqlar mintaqasining gidromorf tuproqlari. Tip: Bo‘z tuproqlar mintaqasining o‘tloqi tuproqlari. Tipchalari: 1. Oddiy o‘tloqi	Oilalari: 1. Allyuvial 2.Toshloq erlarda paydo bo‘lib, to‘la takomillashmagan allyuvial tuproq 3. Allyuvial sho‘rlangan soz 4. Soz tuproq 5. Sho‘rlangan soz tuproq 6. Sho‘rtoblangan soz tuproq
Tip: Bo‘z tuproqlar mintaqasining botqoq tuproqlari Tipchalari: 1. Torfli botqoq tuproq Tip: Bo‘z tuproqlar mintaqasining to‘qay tuproqlari	Oilalari: 1. Allyuvial
Tipchalari: 1. O‘tloqi to‘qay tuproq 2. Sernam to‘qay tuproq 3. Botqoq to‘qay tuproq	2. Toshloq erlarda paydo bo‘lib, to‘la takomillashmagan allyuvial tuproq 3. Allyuvial sho‘rlangan 4. Soz tuproq 5. Sho‘rlangan soz tuproq
Tip: Bo‘z tuproqlar mintaqasining sho‘rxok tuproqlari Tipchalari: 1. Tipik sho‘rxok tuproq 2. O‘tloqi sho‘rxok tuproq 3. Botqoq-sho‘rhok tuproq	Oilalari: 1. Oddiy 2. Toshloq erlarda paydo bo‘lib, to‘la takomillashmagan 3. Sho‘rlangan.
Bo‘z tuproqlar mintaqasining sug‘oriladigan tuproqlari	Oilalari: 1.Allyuvial 2. Soz
Tip: Sug‘oriladigan qoldiq bo‘z tuproqlar Tipchalari: 1. Sug‘oriladigan qoldiq och tusli bo‘z tuproqlar. 2. Sug‘oriladigan qoldiq bo‘z tuproqlar. 3. Sug‘oriladigan qoldiq to‘q tusli bo‘z tuproqlar. 4. Qadimdan sug‘oriladigan qoldiq bo‘z tuproqlar.	Oilalari: 1. Oddiy 2. Toshloq erlarda paydo bo‘lib, to‘la takomillashmagan.
Tip: Sug‘oriladigan o‘tloqi bo‘z tuproqlar Tipchalari: 1.Sug‘oriladigan o‘tloqli-bo‘z tuproqlar. 2. Sug‘oriladigan ikkilamchi o‘tloqli (bo‘z o‘tloqli) tuproqlar.	Oilalari: 1. Oddiy 2. Sho‘rlangan tuproqlar
Tip: Bo‘z tuproqlar mintaqasining sug‘oriladigan o‘tloqi tuproqlari. Tipchalari:1. Sug‘oriladigan o‘tloqi tuproq. 2. Sug‘oriladigan sernam o‘tloqi tuproq. 3. Qadimdan sug‘oriladigan (qoldiq o‘tloqi) tuproq	Oilalari: 1. Allyuvial 2. Allyuvial sho‘rlangan. 3. Soz 4. Sho‘rlangan soz. 5. Toshloq erlarda paydo bo‘lib, to‘la takomillashmagan
Tip: Bo‘z tuproqlar mintaqasining sug‘oriladigan botqoq tuproqlari	Oilalari: 1. Allyuvial 2. Soz