O’zbekiston milliy universiteti jizzax filiali ‘amaliy matematika’ kafedrasi ‘kompyuter ilmlari va dasturlash texnologiyalar ‘ yonalishi 110 -20 gruh talabasi : xolmo’minova ozodaning tayyorlagan



Download 1,07 Mb.
Sana20.07.2022
Hajmi1,07 Mb.
#828695
Bog'liq
Falsafa 2 MT

    Bu sahifa navigatsiya:
  • MAVZU

Образец заголовка

Образец подзаголовка


MUSTAQIL ISHI
O’ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI
JIZZAX FILIALI AMALIY MATEMATIKA KAFEDRASI
KOMPYUTER ILMLARI VA DASTURLASH
TEXNOLOGIYALARI YO`NALISHI 111 -20 GRUH TALABASI :
YO`LDOSHEV TEMURNING TAYYORLAGAN:

MAVZU:

  • Temur tuzuklarining zamonaviy boshqaruv tizimidagi axamiyati

REJA:

  • 1.Amir Temurning davlat boshqaruvi
  • 2.Temur tuzuklarida shu davr madaniyatining yoritilishi.
  • 3.Tеmur Tuzuklari va хоzirgi zamоn

1. Mustaqillik in’om etgan eng ulug‘ ne’matlardan biri — bu, xalqimizning o‘zligini bilish, o‘z tarixini emin-erkin o‘rganish huquqi bo‘ldi. Qadriyatlarimizni tiklash, merosimizga xolis munosabatni qaror toptirish, aziz allomalar nomini sharaflash, ularga bugungi avlodning yuksak hurmat-e’tiborini bajo keltirish istiqlol yillarida amalga oshirilgan behad ulkan savobli ishlar sirasidandir. O‘tgan qisqa davr mobaynida bobokalonimiz buyuk Sohibqiron Amir Temur hazratlarining tabarruk nomi, hayoti va misl­siz jasoratlarga to‘la faoliyati xalqimiz ma’naviy dunyosining ajralmas qismiga aylanib ulgurgani shundan bir dalolat. Mustaqillik in’om etgan eng ulug‘ ne’matlardan biri — bu, xalqimizning o‘zligini bilish, o‘z tarixini emin-erkin o‘rganish huquqi bo‘ldi. Qadriyatlarimizni tiklash, merosimizga xolis munosabatni qaror toptirish, aziz allomalar nomini sharaflash, ularga bugungi avlodning yuksak hurmat-e’tiborini bajo keltirish istiqlol yillarida amalga oshirilgan behad ulkan savobli ishlar sirasidandir. O‘tgan qisqa davr mobaynida bobokalonimiz buyuk Sohibqiron Amir Temur hazratlarining tabarruk nomi, hayoti va misl­siz jasoratlarga to‘la faoliyati xalqimiz ma’naviy dunyosining ajralmas qismiga aylanib ulgurgani shundan bir dalolat gav. Amir Temur bugungi davrda nafaqat tariximizni gavdalantiradi, balki jamiyat boshqaruvida, uni shakllantirishda tajriba sifatida asqotadi. Bobokalonimiz Sohibqiron Amir Temurning suvrati va siyrati haqida ko‘plab tarixiy asarlarda ma’lumotlar uchraydi.
Buyuk o‘tmishimizga daxldor bunday ma’lumotlarda Amir Temur siymosining nafaqat jahongir, qudratli davlat asoschisi, balki barkamol haxs sifatidagi ulug‘vor ishlari ham gavddalanadi. Amir Temur shaxsi yosh avlodni Vatanga muhabbat va yurtparvarlik ruhida tarbiyalash uchun ham buyuk ibrat namunasi bo'lib xizmat qilayotir. Shu ma`noda ulug' bobokalonimiz hayoti va faoliyati bilan bog'liq tarixiy haqiqatni o'rganish, Vatanimiz tarixini sho'rolar davrida to'qib chiqarilgan turli uydirma va soxta talqinlardan holi holda tasavvur etish va targ'ib qilishda o'tmishning mo'`tabar manbalarini "tilga kiritish"ga ehtiyoj nihoyatda katta. Sohibqiron bobomizning vasiyat ohangida aytilgan bu donishmandona so'zlari istiqlolga erishgan yurtimizda davlatchilik an`analarini shakllantirishda dasturulamal bo'layotgani boisi ham shunda. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov ta`biri bilan aytganda, "Biz o'z yurtimiz va xalqimizning sharafli tarixi bilan haqli ravishda faxrlanamiz. Mana shu muqaddas faxr tuyg'umizning muazzam timsoli - shubhasiz, ulug' jahongir bobomiz Amir Temur Muhammad Tarag'aydir. Sohibqiron Amir Temur qadimiy Vatanimiz Turonni mo`g`ullar imperiyasining qariyib bir yarim asr davom etgan jabru - zulmidan xalos qilish uchun xalq ozodlik harakatiga yetakchilik qilib, sakkiz yildan ortiq qahramonona kurash olib bordi.
  • Buyuk o‘tmishimizga daxldor bunday ma’lumotlarda Amir Temur siymosining nafaqat jahongir, qudratli davlat asoschisi, balki barkamol haxs sifatidagi ulug‘vor ishlari ham gavddalanadi. Amir Temur shaxsi yosh avlodni Vatanga muhabbat va yurtparvarlik ruhida tarbiyalash uchun ham buyuk ibrat namunasi bo'lib xizmat qilayotir. Shu ma`noda ulug' bobokalonimiz hayoti va faoliyati bilan bog'liq tarixiy haqiqatni o'rganish, Vatanimiz tarixini sho'rolar davrida to'qib chiqarilgan turli uydirma va soxta talqinlardan holi holda tasavvur etish va targ'ib qilishda o'tmishning mo'`tabar manbalarini "tilga kiritish"ga ehtiyoj nihoyatda katta. Sohibqiron bobomizning vasiyat ohangida aytilgan bu donishmandona so'zlari istiqlolga erishgan yurtimizda davlatchilik an`analarini shakllantirishda dasturulamal bo'layotgani boisi ham shunda. O'zbekiston Respublikasi Prezidenti Islom Karimov ta`biri bilan aytganda, "Biz o'z yurtimiz va xalqimizning sharafli tarixi bilan haqli ravishda faxrlanamiz. Mana shu muqaddas faxr tuyg'umizning muazzam timsoli - shubhasiz, ulug' jahongir bobomiz Amir Temur Muhammad Tarag'aydir. Sohibqiron Amir Temur qadimiy Vatanimiz Turonni mo`g`ullar imperiyasining qariyib bir yarim asr davom etgan jabru - zulmidan xalos qilish uchun xalq ozodlik harakatiga yetakchilik qilib, sakkiz yildan ortiq qahramonona kurash olib bordi.


2.Amir Tеmur, yuqorida ta'kid etilganidеk, zukko siyosatdon va yirik davlat arbobi sifatida o’z davlatining tuzilishini, uning qay tarzda bo’lishi kеrakligini bayon etadi, mansabdorlarning huquq va burchlarini bеlgilab bеradi. «Tuzukot» muallifining fikriga ko’ra, har bir tojdor o’z davlatining tayanchi bo’lgan ijtimoiy-siyosiy guruhlarga suyangan holda ish olib borishi lozim. Faqat ularning yordamida raiyat, qo’shinlar va davlatini idora qilishi zarur. Bunday guruhlarga quyidagilar kirgan: 1) Muhammad alayhissalom avlodi bo’lmish sayyidlar, ulamolar, shayxlar; 2) tajriba orttirgan bilim-donlar; 3) duogo’y taqvodorlar; 4) amirlar, sarhanglar, sipohsolar; 5) sipoh va raiyat; 6) saltanat ishlarini, uning siru asrorini bilgan, kеngash qilishga munosib oqil, ishonchli kishilar; 7) vazirlar, sarkotib, dеvon munshiylari; 8) hakim-lar, tabiblar, munajjimlar va muhandislar; 9) muhaddislar, roviylar; 10) mashoyix, so’fiy, oriflar; 11) hunar va san'at ahli; 12) har mamlakat va diyordan kеlgan sayohatchi va musofirlar, savdogarlar. Ular turli mamlakatlardan xabar kеltirib turganlar.
Amir Tеmur o’zining ulkan davlatini o’g’illari, nabiralari, yaqin qarindoshlari yordamida boshqargan. Movarounnahrdan tashqari boshqa еrlar ulus tarzida ularga taqsimlab bеrilgan. Sohibqiron Kobul, g’azna va qandahor viloyatlarini, to Sind daryosigacha bo’lgan еrlar bilan qo’shib, o’n ikki ming otliq askar bilan to’ng’ich o’g’li Jahongirga in'om qildi. 1376 yilda u vafot etgach, bu еrlarni, Balx viloyatini ham qo’shib, Jahongirniig o’g’li Pirmuhammadga in'om etdi. Ikkinchi o’g’li Umar-shayxga Farg’onani in'om etdi; so’ngra 1393 yilda uni Fors viloyatiga ko’chirdi. Umarshayx otasidan o’n ming kishilik qo’shin oldi. Amir Tеmurning uchinchi o’g’li Mironshoh 1380 yilda to’qqiz ming kishilik qo’shin bilan Xurosonga jo’natilgan edi, 1393 yilda esa Tabrizga o’tkazildi.
  • Amir Tеmur o’zining ulkan davlatini o’g’illari, nabiralari, yaqin qarindoshlari yordamida boshqargan. Movarounnahrdan tashqari boshqa еrlar ulus tarzida ularga taqsimlab bеrilgan. Sohibqiron Kobul, g’azna va qandahor viloyatlarini, to Sind daryosigacha bo’lgan еrlar bilan qo’shib, o’n ikki ming otliq askar bilan to’ng’ich o’g’li Jahongirga in'om qildi. 1376 yilda u vafot etgach, bu еrlarni, Balx viloyatini ham qo’shib, Jahongirniig o’g’li Pirmuhammadga in'om etdi. Ikkinchi o’g’li Umar-shayxga Farg’onani in'om etdi; so’ngra 1393 yilda uni Fors viloyatiga ko’chirdi. Umarshayx otasidan o’n ming kishilik qo’shin oldi. Amir Tеmurning uchinchi o’g’li Mironshoh 1380 yilda to’qqiz ming kishilik qo’shin bilan Xurosonga jo’natilgan edi, 1393 yilda esa Tabrizga o’tkazildi.

  • Xulosa qilib aytganda, «Temur tuzuklari»da Amir Temurga xos bo‘lgan muhim fazilatlar, davlatni idora qilish usuli bilan yaqindan tanishish mumkin, desak xato bo‘lmaydi. Jumladan, unda «Menga yomonliklar qilib, boshim uzra shamshir ko‘tarib, ishimga ko‘p ziyon yetkazganlarni ham iltijo bilan tavba-tazarru qilib kelgach, hurmatlab yomon qilmishlarini xotiramdan o‘chirdim», — deganligining o‘zi fikrimizning yorqin isbotidir. Ushbu asarda, bunday misollarni ko‘plab keltirish mumkin. Zero, bugungi kunda milliy istiqlol g‘oyasini shakllantirishda «Temur tuzuklari» muhim nazariy manbalardan biri sifatida katta ahamiyatga egadir. Qisqa qilib aytganda, Amir Temur sharqona demokratiyaga, qonunga, urf-odatlarga asoslangan buyuk davlat barpo qilib, tarixda o‘chmas iz qoldirdi. Mustaqillik in’om etgan eng ulug‘ ne’matlardan biri — bu, xalqimizning o‘zligini bilish, o‘z tarixini emin-erkin o‘rganish huquqi bo‘ldi. Qadriyatlarimizni tiklash, merosimizga xolis munosabatni qaror toptirish, aziz allomalar nomini sharaflash, ularga bugungi avlodning yuksak hurmat-e’tiborini bajo keltirish istiqlol yillarida amalga oshirilgan behad ulkan savobli ishlar sirasidandir.


Download 1,07 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish