O’zbekiston milliy universitet

Madaniy nigilizm

Ommabop zamonaviy nigilizm madaniydir. U jamiyat hayotining barcha sohalarida madaniy yo‘nalishlarni inkor etishda namoyon bo‘ladi. 60-yillarda G‘arbda kuchli “aksil madaniyat” harakati vujudga keldi. Keyin u Russo, Nitsshe va Freydning qarashlariga tayandi. Qarama-qarshi madaniyat barcha G'arb sivilizatsiyasi va burjua madaniyatini butunlay inkor etdi. Eng qattiq tanqid ommaviy jamiyat va ommaviy madaniyatning iste'molchilik kultiga qarshi qaratilgan edi. Ushbu tendentsiya tarafdorlari faqat avangardni saqlab qolish va rivojlantirishga loyiq ekanligiga amin edilar.

Diniy nigilizm

Nigilizm zamonaviy hodisa deyish adolatdan bo‘lardi. Uning eng mashhur turlaridan biri diniy nigilizmdir. Bu atama ostida qo'zg'olonni, dinga qarshi isyonni xudbin shaxs nuqtai nazaridan, jamiyatning ma'naviy qadriyatlariga inkor va salbiy munosabatni tushunish odatiy holdir. Dinga nisbatan bunday tanqid ruhsizlikda, hayotning o'ziga pragmatik munosabatda ifodalangan o'ziga xos xususiyatga ega. Mubolag'asiz, nigilistni kinik deb atash mumkin, ular uchun hech narsa muqaddas emas. Bunday odam o'zining g'arazli maqsadlari tufayli dinni harom qilishi mumkin.