O’zbekiston davlat jahon tillari universiteti

Markaziy  boshqaruv  organlari.  Ahmoniylar  davrida  davlat  boshqaruvi  shohlar 
shohiga (shahanshohga) tegishli edi. Shahanshohning cheklanmagan hokimiyati nafaqat fors 
zodagonlariga,  balki,  ma’lum  darajada  soliqlardan  ozod  qilingan  va  ahmoniylar  davlatida 
ko‘pgina imtiyozlarga ega bo‘lgan ozod fors jamoalariga ham tayangan. Shuningdek, bosib 
olingan viloyatlarning mahalliy zodagonlari ham hokimiyatning tayanchi hisoblangan.  
Hokimiyat  iyerarxiyasida  shahanshohdan  keyin  boy  fors  oilalarining  boshliqlari 
turgan.  Shahanshoh  saroyida  kengash  mavjud  bo‘lib  uning  tarkibiga  boy  oila  boshliqlari, 

---

 
35 
saroy ayonlari,  yuqori lavozimdagi amaldorlar va noiblar kirgan. Davlat ahamiyatiga molik 
muhim  masalalar  ushbu  kengashda  ko‘rib  chiqilsa-da,  hal  qiluvchi  qarorni  shahanshoh 
chiqargan. 
Boshqaruvda  shahanshohdan  keyingi  shaxs  «xazarpat»  -  mingboshi  deb  atalgan. 
Xazarpat shahanshoh gvardiyasining boshlig‘i va davlat boshqaruvida shahanshohning bosh 
yordamchisi hisoblangan. Ahmoniylar saltanatining bosh ma’muriy markazi Suza shahri edi. 
Bu yerda shahanshoh devonxonasi joylashgan bo‘lib, barcha hujjatlar shu yerda saqlangan. 
Shahanshoh devonxonasi boshlig‘i «dapirpat» - mirzaboshi deb atalgan. Devonxonada bosh 
xazinachilar, hisobchilar, qozilar, mirzalar va boshqa amaldorlar ishlaganlar.