O‘zbekiston davlat jahon tillari universiteti

Tarbiyaning asosiy tamoyillari va turlari. Tarbiya jarayonining tamoyillari (tarbiya tamoyillari) – bu tarbiya jarayonining mazmuni, metodlari va tashkiliy jihatlariga bo‘lgan talablar aks etgan asosiy boshlang‘ich qoidalardir. Ular tarbiya jarayonining xususiyatlarini o‘zida aks ettiradi va pedagogik jarayonning umumiy tamoyillaridan farqli ravishda, bu pedagoglarning tarbiyaviy masalalarni hal qilishida rahbarlik uchun qo‘llanidigan umumiy qoidalardir.
Dastlab ushbu tamoyillarga qo‘yiladigan talablarni tavsiflaymiz.
1.Tarbiya tamoyili – bu maslahat, tavsiya emas; ular majburiy va to‘liq amaliyotga tatbiq etilishi talab qilinadi.
2. Tamoyillar komplekslilikni talab qiladi va tarbiya jarayonining barcha bosqichlarida alohida, navbatma – navbat emas, bir vaqtning o‘zida qo‘llaniladi.
3. Tarbiya tamoyillari umumiy fundamental qoidalar singari teng ahamiyatlidir. Ular orasida birinchi bo‘lib amalga oshirishni talab qiluvchi asosiylari va ertangi kunga qoldirish mumkin bo‘lgan ikkinchi darajalilari yo‘q.
Barcha tamoyillarga bir xil diqqat bilan qarash tarbiya jarayonida yuzaga kelishi mumkin bo‘lgan kamchiliklarni o‘z vaqtida bartaraf etishga xizmat qiladi.
Shunga qaramasdan, tarbiya tamoyillari – bu tarbiyachilar rahbarlik uchun tayanib, avtomatik tarzda yuqori darajadagi natijalarga erishishni ta’minlaydigan tayyor tavsiyalar yoki universal qoidalar emas.
Ular tarbiyachining maxsus bilimlarining ham, mahoratining ham o‘rnini bosa olmaydi.
Hozirgi kunda tarbiya tizimi quyidagi tamoyillarga asoslanadi:

• 
  tarbiyaning ijtimoiy yo‘nalganligi;
  
• 
  tarbiyaning hayot va mehnat bilan bog‘liqligi;
  
• 
  tarbiyada bola shaxsining ijobiy jihatlariga tayanish;
  
• 
  tarbiyada individual yondashuv;
  
• 
  tarbiyaviy ta’sirlar birligi.
  

Endi tarbiya tamoyillariga batafsilroq to‘xtalib o‘tamiz.