O’zbеkiston aloqa va axborotlashtirish

 
4.2-chizma.Qiymatning mehnat nazar
iya
si va keyingi qo’shilgan 
miqdor nafliligi nazar
iya
sining o’zaro aloqasi hamda bir-birini 
to’ldirishi. 
 
 
 
 
 
 
4. Pulning kelib chiqishi, mohiyati va vazifalari 
Pul uzoq zamonlardan beri odamlarga ma’lum. Pulning kelib chiqishi 
turli 
nazariyotchilar 
tomonidan 
tovar 
ayirboshlash 
jarayonining 
rivojlanishi bilan bog’liq holda tushuntiriladi. 
Qo’shilgan 
naflilik
nazariYasi 
K.Menger, 
F.Vizer, 
Ye.Bem-
Baverg 
Naflilik va 
qo’shilgan
naflilik 
Iste’molchi 
va xaridorlar 
Talab 
Tovar 
nafliligin
ing 
puldagi
ifodasi 
Qiymatning turli 
nazariYalari 
Qiymat 
nazariYalari 
asoschilari 
Tovar 
qiymatining 
aniqlanishi 
Bozor 
ishtirokchi-
lari 
manfaati- 
ning 
ifodalanishi 
Bozorda 
namoyon 
bo’lishi 
Narx 
Mehnat 
nazariYasi 
U.Petti, 
A.Smit, 
D,Rikardo, 
K.Marks 
Ijtimoiy 
zaruriy 
mehnat 
sarfi 
Ishlab 
chiqaruvchi 
va 
sotuvchilar 
Taklif 
Tovar 
qiymatin
ing 
puldagi 
ifodasi 

---

87 
Pulning vujudga kelishi va mohiyatining turli ilmiy kontseptsiyalari 
mavjud bo’lib, ular orasida ratsionalistik va evolyutsion kontseptsiyalar 
muhim o’rin tutadi. 
Ratsionalistik kontsep
tsiya
pulning kelib chiqishini kishilar 
o’rtasidagi bitim, kelishuv natijasi sifatida izohlaydi. 
Bu holat ularning 
tovarlarni ayirboshlash chog’ida qiymatlarning harakatlanishi uchun 
maxsus vositalar zarurligiga amin bo’lishiga asoslanadi. Pulning o’zaro 
kelishuv sifatida amal qilishi to’g’risidagi mazkur g’oya XVIII asrning 
oxirlarigacha hukm surdi. Pulning kelib chiqishiga sub’ektiv psixologik 
yondashuv ko’plab hozirgi zamon xorijiy iqtisodchilarning qarashlarida 
ham uchrab turadi. Ularning fikricha, pul kategoriyasi ob’ektiv iqtisodiy 
kategoriya bo’lmay, kishilar kelishuviga yoki davlatning xohishiga bog’liq 
bo’lgan yuzaki, sub’ektiv kategoriyadir.