O’zbеkiston aloqa va axborotlashtirish

inflyats
iya
sur’atini (IS) 
quyidagi formula orqali aniqlash mumkin: 
%
100
6
6



TN
TN
TN
IS
j
Kelib chiqish sabablari va o’sish sur’atlariga qarab, inflyatsiyaning bir 
qancha turlarini farqlash mumkin. 

---

282 
1. Talab inflyats
iya
si. 
Narx darajasining an’anaviy o’zgarishi ja’mi 
talab ortiqchaligi bilan tushuntiriladi. Iqtisodiyotning ishlab chiqarish 
sohasi mahsulotning real hajmini ko’paytirib, ortiqcha talabni qondira 
olmaydi. Chunki barcha mavjud resurslar to’liq foydalanilgan bo’ladi. Shu 
sababli bu ortiqcha talab narxning oshishiga olib keladi va talab 
inflyatsiyasini keltirib chiqaradi. Talab inflyatsiyasini quyidagi chizma 
orqali ham izohlash mumkin (16.1-chizma). 
Chizmadan ko’rinadiki, iqtisodiyotdagi pul hajmining ko’payishi 
qisqa muddat ichida yalpi talabni AO
1
dan 
AO
2
 
ga siljishiga olib keladi. 
Agar bu vaqtda iqtisodiyotning holati yalpi taklif egri chizig’ining oraliq 
(2) yoki tik (klassik) (3) kesmasiga mos kelsa, bu narx darajasining 
o’sishiga, ya’ni talab inflyatsiyasining ro’y berishiga olib keladi.
16.1-chizma. Talab inflyatsiyasi 
2. Taklif inflyats
iya
si. 
Inflyatsiya ishlab chiqarish xarajatlari va 
bozordagi taklifning o’zgarishi natijasida ham kelib chiqishi mumkin. 
Ishlab chiqarish xarajatlarining o’sishi keltirib chiqadigan inflyatsiya 
mahsulot birligiga qilinadigan xarajatlarning ko’payishi hisobiga 
narxlarning oshishini bildiradi. Bu holatni ham chizma orqali ko’rib 
chiqamiz
(16.2-chizma). 

---

283