O’zbekistan respublikasinin’ xalq ta’lim wazirligi a’jinyaz atindag’i no’kis ma’mleketlik pedagogika instituti su’wretlew o’neri ha’m miynet ta’limi fakulteti

Shaxsnıń salawatın tastıyıqlaw - Velazkes portretining tiykarǵı ayrıqshalıqı. Sud súwretshii retinde ol qırıq jıl dawamında Filipp IV, onıń balaları, Count Olivares hám basqa sudchilarning portretlarini chizdi. Onıń Filipp IV-si 1635 jıldaǵı portretdagi sıyaqlı oyshań, keyin qayǵılı hám qanday da tárzde ishi buzılǵan retinde suwretlengen. Mudamıǵı sıyaqlı, suwret sáwlelendiriw múmkinshiligin kórsetetuǵın uǵımsız belgi beredi. Usı kóp qırlı ayrıqshalıq, ásirese, kóp jıllar ilgeri Bas ministr, sanalı hám hayyar siyasatshı Count Olivaresning portretida kórinedi. Kóz áynekli, ótkir kórinis hám jerkenishli mıyıq tartıw modeldi tavsi􀃖ash ushın etarli boladı, biraq portretni qıyqımlıq menen úyrenip chiqqach, tamashagóylar itibarına mińlaǵan nuanslar ashıladı.

Velazkes haqılı túrde saltanatlı, wákili portretini jaratıwshılardan biri esaplanadı. Onıń suwretleri monumental, q, p y g, lakonik hám óz qurallarında oyıq kórsetilgen (Filipp IV atlıq portreti, Baltazar Karlosning gódek balası, graf Olivares hám basqalar ). Velazkes kórkem óneri ushın ol dúnyanı hám uluwma adamdı aqıl etiw ushın ullılıq hám ólshewlerge xos bolıp tabıladı. Sonısı itibarǵa ılayıqki, model hám tamashagóy ortasında ol mudamı qandayda bir tosıqdı qaldıradi. Usı pazıyletler Velazquez aqırıda chizgan jestlarning portretlarida hákis etdi

1630 - 1640 jıllar Sebastian de Morra aza tutıp tamashagóyga qaradi; Filipp IV El, xalıq Primoning ardaqlı bufoni, júz kishkene qoldaǵı úlken bir gúmbez haqqında oylaw ; shahzoda sıyaqlı bosatildi, kishkine Dán Antonio, úlken itnin qasında odan da kishilew tuyuldi; " Korindan kelgen samsam" (sońǵı eki portret 1650 jıllarda sızılǵan ) - bulardıń barlıǵı baxtsız, ko'ngil ochar háwlilerdi súwretshi ájayıp kishi piyillik menen, húrmet hám muńlaslıqka ılayıq adamlar menen etkazgan.Suwrettiń anıqlıǵı hám modeldiń túp mánisine kiriw oyıqlıǵı Velasquez Italiyada 1649 jılda taǵı payda bolǵan, ol qashannan berli belgili súwretshi bolǵan " Papa Innocent X portreti" (1650) de ayriqsha kúsh menen kórinetuǵın boldı. Kresloga otırǵan Innocent X tamashagóy menen jalǵız qalǵan sıyaqlı. Onıń suwıq jarqıraǵan kóziga ótkir názeri, qip-qızıl erinleri maqsetli xarakterge iye, shápáátsiz, shápáátsiz, qatańatli emes, hátte segizinshi on jıllıqda da aktiv bolǵan, hesh qanday tosıq hám shubhalardı bilmegen tábiyat bolıp tabıladı. Zamanagóylardıń atap ótiwishe, onıń portretini kórip, Papa: " Troppo vero! " (" Júdá tuwrı! ").

Portretda súwretshi Velazquezning quramalı uqıpı kórsetilgen. Ol ekew reńde: aq hám qızıl reńlerde jazılǵan,biraq qızıl reń kóplegen sayalarda berilgen: laplama reńden aqshıl qızǵılt reń ranggacha. Mantiya, kreslo, oramalsha, perde - hámme zat qızıl reńde jazılǵan, biraq aq elementar elementlerde, hátte júz hám qolda da qızıl re􀃖ekslar ámeldegi. Hár qıylı kúshli tárepler, hár qıylı ayqınlıqlardan qızıl reń ulıwma mazanı jaratadı, bayramǵa say kúshli hám qızǵın bolıp, bul modeldiń kóp qırlı qásiyetlerin jáne de kúshaytadı. Sonday etip, Portretni - Joqarı Oyanıw dáwiri idealiga almastırıw ushın Barok ómirinń barlıq quramalılıqlarında, júz bolmısnıń barlıq qaranǵi hám jaqtı táreplerin sáwlelendirgen adamnıń portretini qóyadı.

XIX ásir súwretshilerin tınıshsızlanıwǵa saladıǵan sesler uyǵınlıǵını izlew, jarıqlıq hám hawa uzatıw mashqalası, jarıqlıq -hawa ortalıǵı Velazquez suwretiniń tiykarǵı máseleleri bolıp tabıladı. Onıń Villa Medici menen peyzajlari ájayıp reńler sxemasıda sızılǵan, bunıń nátiyjesinde tábiyattıń reńleri lokal túrde sezilmaydi, lekin jarıqlıq menen óz-ara baylanısda, 19 - ásirdiń landshaft suwretin suwretleydi. Ómirinń sońǵı on jılıda Velazkes óziniń eń belgili ush asarini jarattı. Itimal, Titianning " Venera" tásiri astında ol " Venera ayna aldında" (1651) dep jazǵan - sol dáwirdń ispan kórkem ónerindegi jalańash hayal deneiniń suwreti. Venera arqa tárepden jazılǵan, onıń gewdesi go'yo kompozitsiyani go'yo old tárepden jawıp qoyǵan sıyaqlı hám tek kóz áynekde onıń ápiwayı hám shıraylı júzi sawlelengen. Bunday introverted kompozitsiya, kóplegen izertlewshilerdińniń 􀃕kriga kóre, barokko kórkem óneriniń ayriqsha ayrıqshalıqı. Aqshıl qızǵılt reń hám altın reńlerdiń kóplegen sayaları hawa menen to'yingan ortalıqta eriydigan shıraylı jalańash tananing kólemin jaratadı.