O`zbekistan Respublikasin ja`nede rawajlandiriw boyinsha ha`reketler strategiyasi haqqinda

Tema: O`zbekistn Respublikasi Prezidenti Sh.M.Mirziyayevtin` “O`zbekistan Respublikasin ja`nede rawajlandiriw boyinsha ha`reketler strategiyasi haqqinda”g`i pa`rmaninda belgilengen tiykarg`i jo`nelisler

Reje:

1. 
   Kirisiw
   
2. 
   Tiykarg`i bo`lim
   

1. 
   Ha`reketler strategiyasinin` tiykarg`i ahimiyeti ham aldinda turgan waziypalari
   
2. 
   Awıl xojalıǵinı modernizasiya etiw hám jedel rawajlandırıwda tutqan orni
   
3. 
   Jaslarǵa tiyisli mámleketlik siyasatını jetilistiriw Juwmaqlaw
   

3. 
   Juwmaqlaw
   
4. 
   Paydalanilg`an a`debiyatlar
   

Kirisiw

O`zbekistan Respublikasınıń xalıq ara orının bekkemlew, mámlekette alıp barılıp atırǵan túpkilikli ózgerisler tuwrisinda jáhánge halıs informaciya jetkiziw;

O`zbekistan Respublikasınıń sırtqı siyasiy hám sırtqı ekonomikalıq iskerliginiń normativlik-huqıqıy bazasın hámde xalıq ara xızmetlesliktiń shártnamalıq-huqıqıy tiykarların jetilistiriw;

mámleketlik shegarasını delimitasiya hám demarkasiya etiw máselelerin sheshiw.

5. 
   Ha`reketler strategiyasinda elimizdi rawajlandiriwdin’ to`mendegi 5 basli bag’dari belgilengen:
   

• 
  ma`mleketlik ha`m ja` miyetlik qurilisti jetilistiriw;
  
• 
  u’stinligin ta`miyinlew ha`m sud-huqiq sistemasin bunnan bilay da reformalaw;
  
• 
  ekonomikani bunnan bilay da rawajlandiriw ha`m liberallastiriw;
  
• 
  sotsialliq salani rawajlandiriw;
  
• 
  qa`wipsizlik, milletler araliq tatiwliqti ha`m diniy ken’peyillikti ta`miyinlew,
  

teren’ oylang’an, o’z-ara paydali ha`m a`meliy ruwxtag’I sirtki siyasatti ju’rgiziw.

Bul bag’darlardin’ ha`r biri elimizdegi reformalardi ha` m jan’alaniwlardi bunnan bilay da teren’lestiriwge baylanisli aniq bo’limlerden ibarat.

Ha’reketler strategiyasinin’ 3-bag’dari “Ekonomikani bunnan bilay da

rawajlandiriw ha`m liberallastiriw” dep ataladi. Bul bag’dar to’mendegi bes

bo’limnen ibarat:

1. Makroekonomikaliq turaqliliqti ja’nede bekkemlew ha`m ekonomikaliq

o`siw pa`tlerin saqlap qaliw;

2. Strukturaliq o`zgerislerdi teren`lestiriw, milliy ekonomikanin’ jetekshi

tarawlarin modernizatsiyalaw ha`m diversifikatsiyalaw esabinan onin’ ba`sekige

shidamlilig`in arttiriw;

3. Awil xojalig`in modernizatsiyalaw ha`m jedel rawajlandiriw;

4. Ekonomikada ma`mlekettin` qatnasiwin kemeytiw, jeke menshiktin`’

huqiqlarin qorg`aw ha`m onin` perspektivali rolin ja`nede ku`sheytiw, kishi biznes

ha`m jeke isbilermenlikti rawajlandiriwdi qollap-quwatlawga qaratilg`an

institutsional ha`m strukturaliq reformalardi dawam etiw;

5. Wa`layatlar, rayonlari ha`m qalalardi kompleks ha`m ten`’salmaqli sotsial-ekonomikaliq rawajlandiriw, olardin’ potentsialinan na`tiyjeli ha`m optimal

paydalaniw;

Ha`reketler strategiyasinin’ u`shinshi bag`darinin’ ushinshi bo`limi awil

xojalig`in modernizatsiyalaw ha`m jedel rawajlandiriw dep atalip bul bo`limde

2017-2021 jillar aralig`inda awil xojalig`in awajlandiriw boyinsha to`mendegi

jumislardi a`melge asiriw ko`zde tutilg`an

Ha`reketler strategiyasinin` tiykarg`i ahimiyeti ham aldinda turgan waziypalari
Mámleketlik hám jámiyet qurilisi tizimini jetilistiriwdiń ústin turatuǵın jo`nelislari

1. 1. Demokratiyalıq reformalardı tereńlestiriw hám mámleketti modernizasiya etiwde Joqarı Ken`es, siyasiy partiyalardıń rolin jáne de kúsheytiw:

mámleketlik hákimiyat sistemasında Joqarı Jıynalısnıń rolin asırıw, onıń mámleket ishki hám sırtqı siyasatina tiyisli za’ru’rli wazıypalardı sheshiw hámde atqarıw hákimiyatı iskerligi ústinen parlament qadaǵalawını ámelge asırıw boyinsha wákilliklerin jáne de keńeytiw;

qabıl qılınıp atırǵan nızamlardıń ámelge asırılıp atırǵan sociallıq-siyasiy, sociallıq-ekonomikalıq hám sud-huqıq túpkilikli ózgerisleri procesine tasirini kúsheytiwge yonaltirgan halda nızam dóretiwshiligi iskerligi sapasın tupten asırıw;

siyasiy sistemanı rawajlandırıwdıń, mámleketlik hám jámiyet turmısında siyasiy partiyalardıń rolin kúsheytiw, olar ortasida soglom báseki ortalıǵını qáliplestiriw.

1. 2. Mámleketlik basqarıwı sistemasın reformalaw:

mámleketlik basqarıwdı oraylastırıwdan shıǵarıw, mámleketlik xizmetkerlaridin` kásiplik tayınlıq, materiallıq jáne social tamiynat dárejesin asırıw hámde ekonomikanı tártipke salıwda mámleketlik qatnasıwın basqıshpa-basqısh kemeytiw arqalı mámleketlik basqarıwı hám mámleketlik xızmeti sistemasın reformalaw;

mámleketti sociallıq-siyasiy jáne social- ekonomikalıq rawajlandırıwdıń boyinsha wazıypalardı ámelge asırıwda ozaro mápli xızmetlesliktiń nátiyjesin asırıwǵa qaratılǵan mámleketlik-jeke serikliktiń zamanagóy mexanizmların engiziw;

mámleketlik hákimiyat hám basqarıwı shólkemleri iskerliginiń ashıqlıǵın taminlash, fizikalıq hám yuridikalıq adamlardıń huqıq hám erkinlikleri hámde nızamlı máplerine tiyisli informaciyanı usınıwdıń zamanagóy formalarını engiziw;

«Elektron húkimet» sistemasın jetilistiriw, mámleketlik xızmetlerin ko`rsetiwdin` nátiyjesi, sapasın kóteriw jáne bul xızmetten xalıq hámde isbilermenlik subektlari tárepinen paydalanıw múmkinshiligin asırıw.

1. 3. Jámiyetshillik basqarıwı sistemasın jetilistiriw:

- xalıq menen baylanıstiń nátiyjeli mexanizmların engiziw;

- jámiyetshillik qadaǵalawını ámelge asırıwdıń zamanagóy formalarını rawajlandırıwdıń, sociallıq serikliktiń nátiyjesin asırıw;

- puqaralıq jámiyeti institutların rawajlandırıwdıń, olardıń social hám siyasiy aktivligin asırıw;

- máhelle institutınıń jámiyet basqarıwındaǵı orni hám iskerligi natiyjeliligin asırıw;

- ǵalaba xabar qurallarınıń rolin kúsheytiw, jurnalistlardin` kásiplik iskerligin qorǵaw.

II. Nızam ústinligin taminlash hám sud-huqıq sistemasın jáne de reformalawdıń ústin turatuǵın jo`nelislari

2. 1. Sud hákimiyattiń anıq ǵárezsizligin taminlash, suddin` orının asırıw, sud sistemasın demokratiyalastırıw va jetilistiriw:

sudyalar hám sud apparatı xızmetkerleriniń poziciyasin, materiallıq ragbatlantirish jáne social tamiynat dárejesin asırıw, suddin` materiallıq-texnikalıqa bazasın bekkemlew;

• 
  sudyalarga gayriqonuniy tárzde ta`sir o`tkiziwge jal qoymasliq boyinsha tasirshen` sharalar ko`riw;
  
• 
  suddin` ǵárezsizligi hám begarazligi, sud prosessida tárepleriniń tartısı hám teń huqıqlıq printspların hár tárepleme qollanıw etiw;
  
• 
  «Xabeas korpus» institutın qollash salasın keńeytiw, tergew ústinen sud qadaǵalawını kúsheytiw;
  
• 
  sudni jáne de qánigeliklestiriw, sud apparatını bekkemlew;
  

- sud iskerligine zamanagóy informacion-kommunikasiya texnologiyalarını engiziw.

2. 2. Puqaralardıń huqıq hám erkinliklerin isenimli qorǵaw kepilliklerin taminlash:

puqaralardıń shaqırıwların az waqtında sheshiw, shaqırıwlardı korib shıǵıwda bılıqta, keńsepazlıq hám biyparq munasábette dastıq jaǵdaylarıǵa jal qoyganlik ushın juwapkershiliktiń anıqlıǵın taminlash, sonıń menen birge, buzılǵan huqıqlardı qayta tiklewdiń barlıq zárúr ilajlarını ko`riw;

sud, huqıqdı qáwipsizlik etiwshi hám qadaǵalaw keńseleri iskerliginde puqaralardıń huqıq hám erkinliklerin isenimli qorǵaw kepilliklerin taminlash;

puqaralardıń jeke menshikka bolǵan huqıqların ámelge asırıw kepilliklerin bekkemlew;

puqaralardıń ádil sudlawga tosqinliksiz jetiwin taminlash;

sud hújjetleri hám basqa organlar hújjetleri atqarıwı natiyjeliligin asırıw.

2. 3. Adminstrativlik, jinayat, puqaralıq hám xojalik nızamshılıǵın jetilistiriw:

jinayat hám jinayat-prosessual nızamshılıǵın jetilistiriw va liberallastiriw, bólek jınayatlı qılmıslardı dekriminallastiriw, jınayatlı sazaylar hám olardı jırlaw rejimin insanpapvaplastiriw;

ádil sudlawni ámelge asırıw natiyjeliligi hám sapasın asırıw, adminstrativlik, jinayat, puqaralıq hám xojalik sud jumıs yurituvidin` prosessual tiykarların jetilistiriw;

jinayat, puqaralıq hám xojalik jumısların korib shıǵıw rejimin jetilistiriw, bir-birin tákirarlaytuǵın kepillik hám instansiyalarni kemeytiw;

elektron tártipte sud hám atqarıw jumısın júrgiziwdiń zamanagóy forma va usılların engiziw.

2. 4. Ayıpkerlikka qarsı gúresiw hám huqıq buzıwlardıń aldın alıw sistemasın jetilistiriw:

- ayıpkerlikka qarsı gúresiw hám huqıq buzıwlardıń aldın alıw boyınsha iskerlikti muwapıqlastiriwdin` natiyjeliligin asırıw;

- diniy ekstremizm hám terrorizmga, uyushgan ayıpkerliktiń basqa formalarıǵa qarsı gúresiw boyinsha shólkemlestirilgen-ámeliy sharalardı kúsheytiw;

- korrupciyaǵa qarsı gúresishdin` shólkemlestirilgen-huqıqıy mexanizmların jetilistiriw hám korrupciyaǵa qarsı gúresiw ilajlarınıń natiyjeliligin asırıw;

- xalıqtıń huqıqıy mádeniyatı hám sanasına kóteriw, málim bul baǵdarda mámleketlik strukturalarıniń puqaralıq jámiyeti institutları, ǵalaba xabar quralları menen ozaro nátiyjeli xızmetlesligin shólkemlestiriw.

2. 5. Sud-huqıq sistemasında nızamlılıqdı jáne de bekkemlew:

huqıqdı qáwipsizlik etiwshi hám qadaǵalaw keńseleri jumısın nátiyjeli joybarlaw jáne onıń nátiyjelerin analiz etiw, sistemalı huqıqbuzarliklarni anıqlaw hámde olarǵa múmkinshilik jaratıp atırǵan sebep hám sharayatlardı saplastırıw;

sud, huqıqdı qáwipsizlik etiwshi hám qadaǵalaw keńseleri xızmetkerlerin oqitish, tańlaw, tayarlaw, qayta tayarlaw hám mamanlıǵın asırıw, rotasiya etiw sistemasın jetilistiriw;

huqıqdı qáwipsizlik etiwshi hám qadaǵalaw keńseleri xızmetkerleri arasında huqıqbuzarliklarni aldın alıw, profilaktika etiw hám saplastırıw boyinsha mekemelik qadaǵalawdıń zamanagóy mexanizmların engiziw;

huqıqdı qáwipsizlik etiwshi hám qadaǵalaw keńseleri iskerligi ústinen jámiyetshillik qadaǵalawı mexanizmları natiyjeliligin asırıw, puqaralardıń huqıqdı qorǵaw sistemasına bolǵan isenimin bekkemlew.

2. 6. Yuridikalıq járdem hám xızmet ko`rsetiw sistemasın jetilistiriw:

mámleketlik shólkemleriniń yuridikalıq xızmeti iskerligi natiyjeliligin asırıw;

aqlawshıura institutın rawajlandırıwdıń, jinayat, puqaralıq, adminstrativlik hám xojalik jumısların korib shıǵıwda advokatlardıń rolin asırıw;

notariat hám puqaralıq jaǵdayları aktların jazıw shólkemleri sistemasın reformalaw.

III. Ekonomikanı rawajlandırıwdıń hám liberallastiriwdin` ustuvor jo`nelislari

3. 1. Makroekonomikali'q turaqlılıqtı jáne de bekkemlew va joqarı ekonomikalıq osish pátini saqlap qalıw:

- makroekonomikali'q sáykeslikti saqlaw, qabıl etilgen orta múddetli programmalar tiykarında strukturalıq hám institusional ozgarishlarni tereńlestiriw esabıǵa jalpı ishki ónimniń turaqlı joqarı osish pátini taminlash;

- ǵárejetlerdiń sociallıq yonaltirilganini saqlap qalǵan halda Mámleketlik byudjetiniń barlıq dárejelerinde sáykeslikti taminlash, jergilikli byudjetlerdiń dáramat bólegin bekkemlewge qaratılǵan byudjetlararo munasábetlerdi jetilistiriw;

- salıq jugin kemeytiw hám salıqqa tartıw sistemasın ápiwayılastırıw siyasatını dawam ettiriw, salıq adminstrativlikatchiligini jetilistiriw va tiyisli ragbatlantiruvchi sharalardı keńeytiw;

- jedel xalıq ara tájiriybede qollanılatuǵın instrumentlerden paydalanǵan halda pul-kredit siyasatını jáne de jetilistiriw, sonıń menen birge valyutani tártipke salıwda zamanagóy bazar mexanizmların basqıshpa-basqısh engiziw, milliy valyutadin` turaqlılıǵındı taminlash;

- bank sistemasın reformalawdı tereńlestiriw hám turaqlılıǵındı taminlash, banklerdiń kapitalashuv dárejesi hám depozit bazasın asırıw, olardıń finanslıq turaqlılıǵın hám isenimliligin bekkemlew, perspektivalı investisiya proektlari hámde kishi biznes hám jeke isbilermenlik subektlarini kreditlashni jáne de keńeytiw;

- sugurta, lizing hám basqa finanslıq xızmetlerdiń kolemin olardıń jańa túrlerin engiziw hám sapasın asırıw esabıǵa keńeytiw, sonıń menen birge kapitaldı tartıw hámde kárxana, finanslıq institutlar hám xalıqtıń erkin resurslarini jaylastırıwdaǵı muqobil derek sıpatında fond bazarın rawajlandırıwdıń;

- xalıq ara ekonomikalıq xızmetleslikti jáne de rawajlandırıwdıń, atap aytqanda, jetekshi xalıq ara hám shet el finanslıq institutlar menen baylanıslardı keńeytiw, puqta oylangan sırtqı qarızlar siyasatını ámelge asırıwdı dawam ettiriw, jalb etilgen shet el investisiya hám kreditlerden nátiyjeli paydalanıw.

3.2. Strukturalıq ozgartirishlarni tereńlestiriw, milliy ekonomikanıń jetekshi tarmaqların modernizasiya hám diversifikasiya etiw esabıǵa onıń básekige shıdamlılıǵın asırıw:

milliy ekonomikanıń proporcionallıǵı hám turaqlılıǵındı taminlash, onıń quramında sanaat, xızmet ko`rsetiw tarawı, kishi biznes hám jeke isbilermenlik úlesin kopaytirish;

óndirisdi modernizasiya etiw, texnikalıq hám texnologiyalıq tárepten jańarıw, óndiris, transport-kommunikasiya jáne social infrastruktura proektlarini ámelge asırıwǵa qaratılǵan aktiv investisiya siyasatını aparıw;

-joqarı texnologiyalı qayta islew tarmaqların, bárinen burın, jergilikli shiyki zat resurslarini oyıq qayta islew tiykarında joqarı qasımcha bahalı tayın ónim óndirisdi jedel rawajlandırıwǵa qaratılǵan sapa tárepinen jańa basqıshqa o`tkiziw arqalı sanaattı jáne de modernizasiya va diversifikasiya etiw;

- ekonomika tarmaqları ushın nátiyjeli básekige shıdamlı ortalıqdı qáliplestiriw hámde ónim hám xızmetler bazarında monopoliyani basqıshpa-basqısh kemeytiw;

- Prinsipial tárepten jańa ónim hám texnologiya túrlerin ozlastiriw, sol tiykarda ishki hám sırtqı bazarlarda milliy tovarlardıń básekige shıdamlılıǵın taminlash;

- óndirisdi jergiliklilastiriwni ragbatlantirish siyasatını dawam ettiriw hámde, bárinen burın, istemol tovarlar hám butlovchi buyımlar importınıń ornini basıw, tarmaqlararo sanaat kooperasiyasini keńeytiw;

- ekonomikada energiya hám resurslar sarpın kemeytiw, óndiriske energiya tejeytuǵın texnologiyalardı keń engiziw, qayta tiklanadigan energiya dáreklerinen paydalanıwdı keńeytiw, ekonomika tarmaqlarıda miynet ónimliligin asırıw;

- iskerlik korsatayotgan erkin ekonomikalıq zonalar, texnoparklar hám kishi sanaat zonaları natiyjeliligin asırıw, jańaların shólkemlestiriw;

- xızmet ko`rsetiw salasın jedel rawajlandırıwdıń, jalpı ishki ónimdi qáliplestiriwde xızmetlerdiń orni hám úlesin asırıw, korsatilayotgan xızmetler quramını, bárinen burın, olardıń zamanagóy joqarı texnologiyalıq túrleri esabıǵa tupten ozgartirish;

- turizm industriyasın jedel rawajlandırıwdıń, ekonomikada onıń roli hám úlesin asırıw, turistik xızmetlerdi diversifikasiya etiw va sapasın jaqsılaw, turizm infrastrukturasini keńeytiw;

- kirip iskerligin liberallastiriw hám ápiwayılastırıw, kirip quramını hám geografiyasını diversifikasiya etiw, ekonomika tarmaqları hám aymaqlardıń kirip potencialın keńeytiw hám jóneltiriw;

- jol-transport infrastrukturasini jáne de rawajlandırıwdıń, ekonomika, sociallıq tarawdıń, basqarıw sistemasına informacion-kommunikasiya texnologiyalarını engiziw.

Awıl xojalıǵinı modernizasiya etiw hám jedel rawajlandırıwda tutqan orni
strukturalıq ozgartirishlarni tereńlestiriw hám awıl xojalıǵi óndirisin izbe-iz rawajlandırıwdıń, mámleket azıq-túlik qawipsizligin jáne de bekkemlew, ekologiyalıq taza ónimler óndirisdi keńeytiw, agrar sektordıń kirip potencialın sezilerli dárejede asırıw;

paxta hám masaqlı dán egiletuǵın maydanlardı kemeytiw, boshagan erlerge kartoshka, palız eginleri, azıq hám yog alınatuǵın eginlerdi egiw, sonıń menen birge, jańa intensiv bog hám júzim baǵılardı jaylastırıw esabıǵa egin maydanların jáne de optimallastırıw;

fermer xojaliklari, bárinen burın, awıl xojalıǵi ónimlerin óndiris menen bir qatarda, qayta islew, tayarlaw, saqlaw, satıw, qurılıs jumısları hám xızmetler ko`rsetiw menen shugullanayotgan kop tarmaqlı fermer xojaliklarini ragbatlantirish hám rawajlandırıwdıń ushın qolay shárt-shárayatlar jaratıw;

awıl xojalıǵi ónimlerin oyıq qayta islew, yarım tayın va tayın azıq-túlik hámde qabarǵan jerlew ónimlerin óndiris boyinsha eń zamanagóy joqarı texnologiyalıq ásbap-úskeneler menen úskenelestirilgen jańa qayta islew kárxanalarını qurıw, barların rekonstrukciya va modernizasiya etiw boyinsha investisiya proektlarini ámelge asırıw;

awıl xojalıǵi ónimlerin saqlaw, tasıw hám satıw, agrokimyo, finanslıq hám basqa zamanagóy bazar xızmetlerin ko`rsetiw infrastrukturasini jáne de keńeytiw;

sugoriladigan erlerdiń meliorativ jaǵdayını jáne de jaqsılaw, meliorasiya hám irrigasiya obektlari tarmaqların rawajlandırıwdıń, awıl xojalıǵi óndiris tarawıǵa intensiv usıllardı, bárinen burın, suv hám resursların tejeytuǵın zamanagóy agrotexnologiyalarni engiziw, ónimliligi joqarı bolǵan awıl xojalıǵi texnikasıdan paydalanıw;

kesellik hám zıyankeslerge shıdamlı, jergilikli er-ıqlım hám ekologiyalıq sharayatlarǵa moslashgan awıl xojalıǵi eginleriniń jańa seleksiya sortlarını hámde joqarı jemisdorlikka iye haywanot zatların jaratıw va óndiriske engiziw boyinsha ilimiy-izertlew jumısların keńeytiw;

global ıqlım ozgarishlari hám Ataw teńizi qurıwınıń awıl xojalıǵi rawajlanıwı hámde xalıqtıń turmıs iskerligine unamsız tasirini yumshatish boyinsha sistemalı ilajlar ko`riw.

3. 4. Ekonomikada mámleketlik qatnasıwın kemeytiw, jeke menshik huqıqını qorǵaw jáne onıń ústin turatuǵın poziciyasin jáne de kúsheytiw, kishi biznes hám jeke isbilermenlik rawajlanıwını ragbatlantirishga qaratılǵan institusional hám strukturalıq reformalardı dawam ettiriw:

- jeke menshik huqıqı hám kepilliklerin isenimli qorǵawdı taminlash, jeke isbilermenlik hám kishi biznes rawajlanıwı yolidagi barlıq tosiq hám sheklewlerdi saplastırıw, oǵan tolıq erkinlik beriw, Eger xalıq bay bolsa, mámleketlik da bay hám kúshli boladi degen printsptı ámelge asırıw;

- kishi biznes hám jeke isbilermenlikti keń rawajlandırıwdıń ushın qolay ishbilarmonlik ortalıǵını jaratıw, isbilermenlik strukturalarıniń iskerligine mámleketlik, huqıqdı qáwipsizlik etiwshi hám qadaǵalaw keńseleri tárepinen nızamǵa qarsı aralashuvlardin` qatiy aldın alıw;

- mámleketlik múlkin jekelastiriwni jáne de keńeytiw jáne onıń tártip-dástúrlerin ápiwayılastırıw, xojalik jurgiziwshi subektlardin` ustav jamgarmalarida mámleketlik qatnasıwın kemeytiw, mámleketlik múlki jekelestirilgen obektlar bazasında jeke isbilermenlikti rawajlandırıwdıń ushın qolay shárt-shárayatlar jaratıw;

- investisiya ortalıǵını jetilistiriw, mámleket ekonomikası tarmaqları hám aymaqlarına shet el, bárinen burın, togridan-togri shet el investisiyalarni aktiv tartıw;

korporativ basqarıwdıń zamanagóy standart hám usılların engiziw, kárxanalardı strategik basqarıwda aksiyadorlardin` rolin kúsheytiw;

-isbilermenlik subektlaridin` injenerlik tarmaqlarına jalǵanıwı boyinsha tártip dástúr hám mexanizmlardı jetilistiriw hám ápiwayılastırıw;

- mámlekettiń sociallıq-ekonomikalıq rawajlanıw processlerin tártipke salıwda mámleketlik qatnasıwın kemeytiw, mámleketlik basqarıwı sistemasın oraylastırıwdan shıǵarıw hám demokratiyalastırıw, mámleketlik-jeke seriklikti keńeytiw, mámleketlik emes, jámiyetlik shólkemleri hám orınlardaǵı ozini ozi basqarıw shólkemleriniń rolin asırıw.

3. 5. Wálayat, rayon hám qalalardı kompleks hám proporcional sociallıq-ekonomikalıq rawajlandırıwdıń, olardıń ámeldegi potencialınan nátiyjeli va optimal paydalanıw:

sociallıq-ekonomikalıq rawajlanıwdı jedellestiriw, xalqdin` turmıs dárejesi hám dáramatların asırıw ushın hár bir aymaqdıń tábiy, mineral-shiyki zat, sanaat, awıl xojalıǵi, turistik hám miynet potencialınan kompleks va nátiyjeli paydalanıwdı taminlash;

aymaqlar ekonomikasını modernizasiya hám diversifikasiya etiw kollamini keńeytiw, rawajlanıw dárejesi salıstırǵanda tómen bolǵan rayon va qalalardı, bárinen burın, sanaat hám kirip potencialın asırıw yoli menen jedel rawajlandırıwdıń esabıǵa regionlar sociallıq-ekonomikalıq rawajlanıw dárejesindegi parqlardı kemeytiw;

jańa sanaat kárxanaları hám servis oraylarını shólkemlestiriw, kishi sanaat zonaların shólkemlestiriw, iri xojalik birlespeleriniń mablaglarini, banklerdiń kreditlerin hám jeke shet el investisiyalarni tartıw esabıǵa kishi qalalar hám qalashalardı jedel rawajlandırıwdıń;

sanaat hám xızmetler ko`rsetiw salasın jedel rawajlandırıwdıń esabıǵa subvensiyaga ǵárezli rayon hám qalalardı kemeytiw hám jergilikli byudjetlerdiń dáramat bazasın keńeytiw;

sanaat kárxanaları hám basqa óndiris obektlarini jaylastırıwǵa qolay shárt-shárayatlar jaratıw, jeke isbilermenlikti keń rawajlandırıwdıń hámde xalıqtıń turmıs sharayatını jaqsılaw maqsetinde aymaqlardıń óndiris, injener-kommunikasiya jáne social infrastruktura tarmaqların jáne de rawajlandırıwdıń hám modernizasiya etiw.

IV. Sociallıq tarawdı rawajlandırıwdıń ústin turatuǵın jo`nelislari

4. 1. Xalıq bandligi hám real dáramatların izbe-iz asırıw:

xalıqtıń real pul dáramatların hám satıp alınǵan zat qábiletin asırıw, kam taminlangan shańaraqlar sanını hám xalıqtıń dáramatları boyinsha parıqlanish dárejesin jáne de kemeytiw;

byudjet mákemeleri xızmetkerleriniń mıynet haqı, pensiya, stipendiya va sociallıq nafaqalar kólemin inflyasiya pátidan joqarı muǵdarda izbe-iz asırıw;

jańa jumıs orinlarini jaratıw hámde xalıqtıń, bárinen burın, orta arnawlı va joqarı oquv mákemeleri pitkeriwshileri bandligini taminlash, miynet bazarı proporcionallıǵın hám infrastrukturasi rawajlanıwını taminlash, ıssızlıq dárejesin kemeytiw;

miynetke uqıplı xalıqtıń miynet hám isbilermenlik aktivligin tolıq ámelge asırıw ushın sharayatlar jaratıw, jumıs kúshi sapasın jaqsılaw, jumısqa záriw shaxslardı kásibi tayarlaw, qayta tayarlaw hám mamanlıǵın asırıw sistemasın keńeytiw.

4. 2. Xalıqdı sociallıq qorǵaw hám sogliqni saqlaw sistemasın jetilistiriw, hayal-qızlardıń sociallıq-siyasiy aktivligin asırıw:

xalıqqa májburiy sociallıq kepilliklerdi taminlash, xalıqtıń mútajlikmand qatlamların sociallıq qorǵalıwın hámde ǵarrılar hám múmkinshiligi sheklengen shaxslardı mámleketlik tárepinen qollab-quwatlawdı kúsheytiw, sociallıq xızmet ko`rsetiwni jaqsılaw, xalıqqa sociallıq xızmetler ko`rsetiwda mámleketlik-jeke serikligin rawajlandırıwdıń;

xalıqqa medicinalıq jáne social- medicinalıq xızmet ko`rsetiw qolaylıǵı hámde sapasın asırıwǵa, xalıq ortasida soglom turmıs tárizin qáliplestiriwge, medicina mákemeleriniń materiallıq-texnikalıqa bazasın bekkemlewge yonaltirgan halda sogliqni saqlaw salasın, bárinen burın, onıń dáslepki boginini, tez hám asıǵıs medicinalıq járdem sistemasın jáne de reformalaw;

shańaraq salamatlıǵın bekkemlew, analıq hám balalıqtı qorǵaw, analardıńlar hám balalardıń sapalı medicinalıq xızmetten paydalanıwdı keńeytiw, olarǵa qánigelestirilgen hám joqarı texnologiyalarǵa tiykarlanǵan medicinalıq járdem ko`rsetiw, bópeler hám balalar alımın kemeytiw boyinsha kompleks ilajlardı jáne de keńlew ámelge asırıw;

hayal-qızlardıń sociallıq-siyasiy aktivligin asırıw, olardı mámleketlik hám jámiyet basqarıwındaǵı ornini kúsheytiw, hayal-qızlar, kásip-óner kolledji pitkeriwshi qızlarınń bandligini taminlash, olardı isbilermenlik iskerligine keń tartıw, shańaraq tiykarların jáne de bekkemlew;

pensionerlar, mayıp, yolgiz ǵarrılar, xalıqtıń basqa mútajlikmand kategoriyalarınıń tolıq túrde turmıs keshiriwlerin taminlash ushın olarǵa tibbiy-sociallıq járdem ko`rsetiw sistemasın jáne de rawajlandırıwdıń va jetilistiriw;

farmasevtika sanaatını jáne de rawajlandırıwdıń, xalıq hám medicina mákemeleriniń arzan, sapalı dári ónimleri hám medicina buyımları menen taminlanishini jaqsılaw, dári-dármanlar nırqlarınıń negizsiz osishiga jal qoymaslik boyinsha ilajlardı ámelge asırıw;

xalıq ortasida keselleniw korsatkichlari tómenlewin hám ómir uzayıwını taminlash.

4. 3. Arzan turaq-jaylar qurıw boyinsha maqsetli programmalardı ámelge asırıw, xalıqtıń turmıs sharayatları jaqsılanıwın taminlovchi jal-transport, injenerlik-kommunikasiya jáne social infrastrukturani rawajlandırıwdıń hámde modernizasiya etiw:

xalıq, bárinen burın, jas shańaraqlar, gónergen úylerde jasap kiyatırǵan puqaralar hám turaq-jay sharayatını jaqsılawǵa záriw basqa puqaralardıń jasaw sharayatını jeńillikli shártlerde ipoteka kreditleri ajıratıw hámde qala hám awıllıq jaylarda arzan úyler qurıw arqalı jáne de jaqsılaw;

xalıqtıń kommunal-maishiy xızmetler menen taminlanish dárejesin asırıw, bárinen burın, jańa ishimlik suwı tarmaqların qurıw, puxta va nátiyjeli zamanagóy texnologiyalardı basqıshpa-basqısh engiziw arqalı awıllıq jaylarda xalıqtıń taza ishimlik suwı menen taminlashni tupten jaqsılaw;

adamlardıń ekologiyalıq qawipsiz ortalıqta jasaytuǵının taminlash, maishiy shıǵındılardı qayta islew kompleksların qurıw hám modernizasiya etiw, olardıń materiallıq-texnikalıqa bazasın bekkemlew, xalıqdı shıǵındını jaq etiw boyinsha zamanagóy obektlar menen taminlash;

xalıqqa transport xızmeti ko`rsetiwni tupten jaqsılaw, yolovchi tasıw qawipsizligin asırıw hám átirap ortalıqqa zıyanlı statiyalar shıǵıwın kemeytiw, hár tárepleme qolay jańa avtobuslarni satıp alıw, avtovokzal hám avtostansiyalarni qurıw hámde rekonstrukciya etiw;

jal infrastrukturasi qurılısı hám rekonstrukciya etiliwin dawam ettiriw, bárinen burın, regionlıq avtomobil jalların rawajlandırıwdıń, xojaliklararo awıl avtomobil jalların, xalıq punkti kochalarini kapital hám usı remontlaw;

jańa elektr energiya óndiris quwatların qurıw va barların modernizasiya etiw, tómen kernewli elektr tarmaqları va transformator punktlerin jańarıw tiykarında xalıqdı elektr energiyası hámde taǵı basqa yoqilgi-energiya resursları menen taminlashni jaqsılaw, sonıń menen birge, qayta tiklanadigan energiya dáreklerinen paydalanıwdı keńeytiw boyinsha ilajlardı ámelge asırıw;

teatr hám tamasha mákanların, materiallıq-marifiy shólkemler va muzeyler iskerligin rawajlandırıwdıń hámde jetilistiriw, olardıń materiallıq-texnikalıqa bazasın bekkemlew.

4. 4. Talim hám pán salasın rawajlandırıwdıń:

úzliksiz talim sistemasın jáne de jetilistiriw, sapalı talim xızmetlerin múmkinshiliklerin asırıw, miynet bazarınıń zamanagóy mútajliklerine uyqas joqarı maman kadrlar tayarlaw siyasatını dawam ettiriw;

talim mákemelerin qurıw, rekonstrukciya etiw hám kapital remontlaw, olardı zamanagóy oquv hám laboratoriya ásbapları, komp yuter texnikası hám oquv-metodik qollanbalar menen úskenelew arqalı olardıń materiallıq-texnikalıqa bazasın bekkemlew maydanıdan maqsetli ilajlardı ko`riw;

mektepke shekem talim mákemeleri tarmogini keńeytiw hám usı shólkemlerde balalardıń hár tárepleme intellektuallıq, estetik hám fizikalıq rawajlanıwı ushın shárt-shárayatlardı tupten jaqsılaw, balalardıń mektepne shekem talim menen qamtıp alınıwını saldamlı asırıw va paydalanıw múmkinshiliklerin taminlash, pedagog hám qánigelerdiń ilmiy tájriybe dárejesin kóteriw;

ulıwma orta talim sapasın tupten asırıw, shet tiller, informatika hámde matematika, fizika, ximiya, biologiya sıyaqlı basqa za’ru’rli hám talap joqarı bolǵan pánlerdi oyıqlastırılgan tárzde organıw;

balalardı sport menen ǵalabalıq tárzde shugullanishga, olardı muzıka hámde kórkem oner dúnyasıǵa tartıw maqsetinde jańa balalar sportı obektlarini, balalar muzıka hám kórkem oner mekteplerin qurıw, barların rekonstrukciya etiw;

kásip-óner kolledjleri oquvchilarini bazar ekonomikası hám jumıs beretuǵınlardıń mútajliklerine juwap beretuǵın qánigelikler boyinsha tayarlaw hámde jumısqa jaylastırıw boyınsha jumıslardı jetilistiriw;

talim hám oqitish sapasın bahalawdıń xalıq ara standartlarını engiziw tiykarında joqarı talim mákemeleri iskerliginiń sapası hámde natiyjeliligin asırıw, joqarı talim mákemelerine qabıl kvotalarini basqıshpa-basqısh kopaytirish;

ilimiy-izertlew hám innovasiya iskerligin ragbatlantirish, ilimiy va innovasiya jetiskenliklerin ámeliyatǵa engiziwdiń nátiyjeli mexanizmların jaratıw, joqarı oquv orınları hám ilimiy-izertlew institutları janında qánigelestirilgen ilimiy-eksperimental laboratoriyalar, joqarı texnologiya orayları hám texnoparklarni shólkemlestiriw.

Jaslarǵa tiyisli mámleketlik siyasatını jetilistiriw
Jismonan soglom, ruhan hám aqlan rawajlanǵan, ózbetinshe pikir júritetuǵın, Watanǵa sadıq, qatiy turmıslıq noqatı názerge iye jaslardı tárbiyalaw, demokratiyalıq reformalardı tereńlestiriw hám puqaralıq jámiyetin rawajlandırıwdıń processinde olardıń sociallıq aktivligin asırıw;

orta arnawlı, kásip-óner hám joqarı talim mákemeleri pitkeriwshilerin jumısqa jaylastırıw hámde jeke isbilermenlik tarawıǵa tartıw;

jetkinshektiń dóretiwshilik hám intellektuallıq potencialın qollab-quwatlash va royobga shıǵarıw, balalar hám jaslar ortasida soglom turmıs tárizin qáliplestiriw, olardı dene tárbiyası hám sportqa keń tartıw;

jaslardı sociallıq qorǵaw, jas shańaraqlar ushın múnásip turaq-jay va sociallıq-maishiy sharayatlardı jaratıw;

jaslarǵa tiyisli mámleketlik siyasatını ámelge asırıwda mámleketlik hákimiyat va basqarıwı shólkemleri, talim mákemeleri, jaslar hám basqa shólkemlerdń nátiyjeli iskerligin shólkemlestiriw.

V. Qawipsizlik, milletleraro atıwlıq hám diniy bagrikenglikni taminlash hámde oyıq oylangan, ozaro manfaatli hám ámeliy sırtqı siyasat salasındaǵı ústin turatuǵın jo`nelislar

5. 1. Qawipsizlik, diniy bagrikenglik hám milletleraro atıwlıqdı taminlash salasındaǵı ústin turatuǵın jo`nelislar:

O`zbekistan Respublikasınıń konstitusiyaviy basqarıw princpıı, suverenitet, aymaqlıq pútinligin qorǵaw;

informaciya qawipsizligin taminlash hám informaciyanı qorǵaw sistemasın jetilistiriw, informaciya salasındaǵı abaylarǵa az waqtında hám múnásip qarsılıq ko`rsetiw;

puqaralıq, milletleraro hám konfessiyalararo tınıshlıq hámde atıwlıqdı bekkemlew;

mámlekettiń qorǵaw qábiletin bekkemlew, O`zbekistan Respublikası Qurallı Kúshleriniń jangovar qudıreti hám potencialın asırıw;

átirap-tábiy ortalıq, xalıq salamatlıǵı hám genofondiga zıyan etkazadigan ekologiyalıq mashqalalardi aldın alıw;

ayrıqsha jaǵdaylardı aldın alıw hám saplastırıw sistemasın jetilistiriw.

5. 2. Oyıq oylangan, ozaro mápli hám ámeliy sırtqı siyasat salasındaǵı ústin turatuǵın jo`nelislar:

mámleketlik ǵárezsizligi hám suverenitetti bekkemlew, mámlekettiń xalıq ara munasábetlerdiń teń haqılı subekti sıpatındaǵı orni hám rolin asırıw, rawajlanǵan demokratiyalıq mámleketlikler qatarına kiriw, O`zbekistandin` yon-átirapında qawipsizlik, turaqlılıq hám tatıw qoshnichilik ortalıǵını qáliplestiriw;

Juwmaqlaw
Juwmaqlaw retinde soni aytiw mumkin trukturaliq o`zgerislerdi teren`lestiriw ha`m awil xojalig`i o`ndirisin izbe izlik penen rawajlandiriw, ma`mleket aziq-awqat qa`wipsizligin ja`need bekkemlew, ekologiyaliq taza o`nimler islep shig`ariw ken`eytiw, agrar sektordin` eksport potentsialin sezilerli da`rejede arttiriw;

- paxta ha`m da`nli egin egiletug`in maydanlardi qisqarttiriw, bosag`an jerlerge kartoshka, ovosh, o`simlik mayi alinatug`in eginlerdi egiw, sonday aq, jan`a intensiv bag` ha`m ju`zimgershilikti jaylastiriw esabinan egin maydanlarin ja`nede optimallastiriw;

- fermer xojaliqlari, en’ aldin, awil xojalig`i o`nimlerin o`ndiriw menen bir qatarda, qayta islew, tayarlaw, saqlaw, satiw, qurilis jumislari ha`m xizmetler ko`rsetiw menen shug`illanip atirg`an ko`p tarmaqli fermer xojaliqlarin xoshametlew ha`m rawajlandiriw ushin qolayli sharyatlar jaratiw;

- awil xojalig`i o`nimlerin teren`nen qayta islew, yarim tayar ha`m tayar aziqawqat o`nimlerin islep shig`ariw boyinsha en` zamanago`y joqari texnologiyaliq

A`spab-u`skeneler menen qurallang`an jan`a qayta islew ka`rxanalarin quriw,

barlarin rekonstruktsiya ha`m modernizatsiyalaw boyinsha investitsiya joybarlarin

a`melge asiriw bolip tabiladi.

O’zbekistan Respublikası Prezidentinin’ “O’zbekistan Respublikasın bunnan bılay da rawajlandırıw boyınsha Ha’reketler strategiyası haqqında” g‘ı 7-fevral 2017 jılg‘I PF №4947 sanlı Pa’rmanı boyinsha:

- jer ha’m suw resurslarinan na’tiyjeli paydaalniw maksetinde awil xojalig’i

egin maydanlarin optimallastiriw, bunda:

- paxta egin maydanlarin 49 min’ gektarg’a ha’m masaqli egin maydanlarin 10

min’ gektarg`a qisqarttiriw;

- qisqarttirilg`an egin maydanlarina basqa awil xojalig`i eginlerin jaylastiriw tiykarg`I bag`darlar etip belgilendi.

Awil-xojaliginan basqada taraw boyinsha aniq maqsetler belgilendi. Men oylayman, bul alip barilip atirg`an o`zgerisler tek g`ana rawajlaniwg`a qaray tiykarg`I jol bola aladi