O`zbekistan respublikasi xalq ta’lim vazirligi ajiniyoz nomidagi nukus davlat pedagogik instituti



Download 1,32 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/6
Sana09.10.2019
Hajmi1,32 Mb.
#23245
1   2   3   4   5   6
Bog'liq
kompyuter tarmoqlari


Bir darajali tarmok. Bunday tarmokda ishchi stantsiyalar uzaro ta`sirini boshkarishning yagona 

markazi yuk va ma`lumotlarni saklash uchun yagona kurilma mavjud emas. 

Tarmok operatsion tizimi barcha ishchi stantsiyalar buyicha tarkalgan. Ґar bir tarmok stantsiyasi 

xam  mijoz,  xam  server  vazifasini  bajarishi  mumkin.  U  boshka  ishchi  stantsiyalaridan  olingan 

surovlarga  xizmat  kursatishi  va  uz  surovlarini  tarmokka  junatishi  mumkin.  Bir  darajali 

tarmokning afzalligi: narxi arzon va uta ishonchli. 

Bir darajali tarmokning kamchiligi: 

 



Tarmok ish samaradorligining stantsiyalar soniga boіlikligi; 

 



tarmokni boshkarish murakkabligi; 

 



axborotni ximoyalash kiyinligi; 

 



stantsiyalar dasturiy ta`minotini yangilash va uzgartirishning kiyinligi. 

 

Bu  xildagi  tarmoklar  LAN  tastic,  NetWare  Lite  tarmok  operatsion  tizim  bazasida  keng 



kullaniladi. 

 

Ajratilgan  serverli  tarmok.  Ajratilgan  serverli  tarmokda  komp`yuterlardan  biri  barcha  ishchi 

stantsiyalar  uchun  muljallangan  ma`lumotlarni  saklash,  ishchi  stantsiyalar  urtasidagi  uzaro 

alokani  boshkarish  va  boshka  bir  kator  vazifalarni  bajaradi.  Bunday  komp`yuter  odatda  tarmok 

serveri  deb  yuritiladi.  Unga  tarmok  operatsion  tizimi  urnatiladi,  yana  unga  barcha 

taksimlanadigan tashki kurilma - kattik disklar, printerlar va modemlar ulanadi. 

Ishchi  stantsiyalar  urtasidagi  uzaro  ta`sir  odatda  server  orkali  amalga  oshiriladi.  Markaziy 

kurilma  rolini  server  bajaradi.  Markazlashtirilgan  boshkaruv  tarmoklarida  ishchi  stantsiyalar 

urtasida  axborot  almashuv  imkoniyati  mavjud.  Buning  uchun  Netlink  dasturidan  foydalanish 

mumkin. 


Ajratilgan serverli tarmokning afzalligi: 

 



Axborotni ximoyalashning ishonchli tizimi; 

 



tezkor xarakat; 

 



ishchi stantsiyalar sonining cheklanmasligi; 

 



birinchi darajali tarmokka nisbatan boshkaruvning oddiyligi. 

 

Ajratilgan serverli tarmokning kamchiligi: 



 

Server uchun bitta komp`yuter ajratilishi tufayli narxining kimmatligi; 



 

bir darajali (rang) tarmokka nisbatan kam moslashuvchanligi. 



1.Ishchi stolda Setevoe okrujenie papka oching. 

2.Ochilgan  papka  oynasida  ,Ishchi  stolda  bir  –biriga  ulangan  komp`yuter  ruyxatidan  “ 

kushni” komp`yuterga ulaning. 

3. “Kushni” komp`yuterda  joylashgan papkani ochib,undagi axborotni uking . 

4. “Kushni” komp`yuterda  joylashgan papkaga uzingiz yaratgan faylni yuboring. 

 

 



Sinov savollari: 

1. . Lokal va global tarmoklar bir-biridan nima bilan fark  kiladi? 

2. Internet kanday komp`yuter tarmogidir? 

3.Elektron pochta kanday maksadda ishlatiladi? 

 

 


 



Ma`ruza -3 



Mavzu: Lokal komp`yuter tarmoqlari

  

Reja: 

      1Internetning funktsiyalari 

5.Internet va intranet.  

6.Internetning tarkibiy  kismlari. 

7.Internetga ulanish usullari va tartiblari  

 

Tayanch suz iboralari: mul`timediya, kullaniщ soxalari,  

Internet,  intranet,  Telnet,  IRC,  Chat,  konferentsiya,  ma`lumot,  IR,    URL,  Adres,  standart, 

tizim. 

Mul`timedia-gurkirab  rivojlanayotgan  zamonaviy  axborotlar  texnologiyasidir.  Uning 

ajralib turuvchi belgilariga quyidagilar kiradi: 



 



Axborotning xilma-xil turlari: an`anaviy (mant, jadvallar, bezaklar va boshqalar), 

original (nutq, musiqa, videofil`mlardan parchalar, telekadrlar, animatsiya va boshqalar) turlarini 

bir dasturiy mahsulotda integratsiyalaydi. Bunday integratsiya axborotni ro`yxatdan o`tkazish va 

aks  ettirishning  turli  qurilmalari:  mikrofon,  audio-tizimlar,  optik  kompakt-disklar,  televizor, 

videomagnitofon,  videokamera,  elektron  musiqiy  asboblardan  foydalanilgan  holda  komp`yuter 

boshqaruvida bajariladi; 



 

Muayyan vaqtdagi ish, o`z tabiatiga ko`ra statik bo`lgan mant va grafikadan farqli 



ravishda,  audio  va  videosignallar  faqat  vaqtning  ma`lum  oralig`ida  ko`rib  chiqiladi.  Video  va 

audio  axborotlarni  komp`yuterda  qayta  ishlash  va  aks  ettirish  uchun  markaziy  protsessor  tez 

harakatchanligi,  ma`lumotlarni  uzatish  shinasining  o`tkazish  qobiliyati,  operativ(tezkor)  va 

video-xotira,  katta  sig`imli  tashqi  xotira  (ommaviy  xotira),  hajm  va  komp`yuter  kirish-chiqish 

kanallari bo`yicha almashuvi tezligini taxminan ikki baravar oshirilishi talab etiladi; 



 



inson-komp`yuter  interaktiv  muloqotining  yangi  darajasi,  bunda  muloqot 

jarayonida  foydalanuvchi  ancha  keng  va  har  tomonlama  axborotlarni  oladiki,  mazkur  holat 

ta`lim, ishlash yoki dam olish sharoitlarini yaxshilashga imeon beradi. 

Mul`timedia vositalari asosida o`quvchilarga talim berish va kadrlarni qayta tayyorlashni 

yo`lga  qo`yish  hozirgi  kunning  dolzarb  masalalaridandir.  mutsl`timedia-  bu  informatikaning 



dasturiy  va  texnikaviy  vositalari  asosida  audio,  video,  mant,  grafika  va  animatsiya 

(ob`ektlarining  fazodagi  harakati)  effektlari  asosida  o`quv  materiallarini  o`quvchilarga 

etkazib berishning mujassamlangan holdagi kurinishidir. 

Mul`timedia vositalari asosida o`quvchilarni o`quyidagi afzalliklarga ega: 

A) berilayotgan materiallarni chuqurroq va mukammalroq o`zlashtirish imkoniyati bor; 

B) ta`lim olishning yangi sohalari bilan yaqindan aloqa qilish ishtiyoqi yanada ortadi; 

V) ta`lim olish vaqtining qisqarish natijasida, vaqtni tejash imkoniyatiga erishish; 

G)  olingan  bilimlar  kishi  xotirasida  uzoq  muddat  saqlanib,  kerak  bulganda  amaliyotda 

qullash imkoniyatiga erishiladi. 

Zamonaviy komp`yuter texnologiyalaridan o`quvchilarga ta`lim berish va qayta tayyorlash 

jarayonida keng foydalanish, kelajakda etuk va yuqori malakali mutaxassislarni kamol toptiradi. 

Distant  uslubi    asosida  o`quvchilarni  o`qitish  hozirgi  kunning  eng  rivojlanib  borayotgan 

yo`nalishlaridan  bo`lib,  o`qituvchi  bilan  o`quvchilar  ma`lum  bir  masofada  joylashgan  holda 

ta`lim berish tizimidir. 

Distant uslubi asosida o`qitish quyidagi texnologiyalarni o`z ichiga oladi: 



Interaktiv texnologiyalar: 



 



audiokonferentsiyalar (audioconferencing); 



 



videokonferentsiyalar (videoconferencing); 



 



ish stolidagi videokonferentsiyalar (desktop videoconferencing); 

 





 

elektron konferentsiyalar (e-mail, on-line servikes); 



 

ovoz kommunikatsiyalari (voice mail); 





 

ikki tomonlama sputnik aloqa; 





 

virtual borliq (virtual reality); 



Nointeraktiv texnologiyalar: 



 



bosib chiqarilgan materiallar; 



 



audiokassetalar; 



 



videokassetalar; 



 



bir tomonlama sputnik aloqa; 



 



televizion va radio ko`rsatuvlari; 



 



disketa va CD- ROM lar. 

Distant uslubining quyidagi afzalliklari mavjuddir: 



A)  o`qitishning  ijodiy  muqiti.  Mavjud  ko`pgina  uslublar  asosida  o`qituvchi  ilm  tolibini 

o`qitadi, o`quvchi esa faqat berilgan materialni o`qiydi. 



B)  mustaqil  ta`lim  olishning  imkoniyati  borligi.  Distant  uslubi  asosida  ta`lim  berish- 

boshlang`ich, o`rta, universitet, sirtqi- kechki va malaka oshirish bosqichlarini o`z ichiga oladi. 



V)  ish  joyidagi  katta  uzgarishlar.  Distant  uslubi  asosida  ta`lim  berish  turi  millionlab 

insonlarga,  hammadan  ham  ishlab  chiqarishdan  ajralmasdan  ta`lim  olayotganlar  uchun,  qulay 

sharoit yaratib beradi. 

G)  o`qitish  va  ta`lim  olishning  yangi  va  unumli  vositasi.  Statistik  ma`lumotlar  shuni 

ko`rsatmoqdaki,  distant  uslubi  asosida  ta`lim  berish,  ishlab  chiqarishdan  ajralgan  holda  o`qish 

kabi unumlidir.  

Hozirgi  kunda  tug`ridan-tug`ri    INTeRNeT    tarmog`iga  kirish  xizmati  distant  uslubi 

asosida ta`lim berish uchun elektron pochtalar, komp`yuter konferentsiyalari va ma`lumotlarning 

elektron bazasida foydalaniladi. Axborotlashgan  tezkor kanalning rivojlanishi  yangi gipermedia 

tizimini  berib,  u  uz  ichida    INTeRNeT    tarmog`iga  kirishning  uchta  asosiy  xizmatini 

mujassamlashtiradi  va  foydalanuvchining  interfeysini  (muloqoti)  yanada  takomillashtirishga 

yordam  beradi.  Maltikast  texnologiyalarining,  konferentsiya  vositalarining  va  mul`timedia 

komp`yuterlarining  mavjudligi    INTeRNeT    tarmog`i  orqali  videokonferentsiyalarni  yo`lga 

qo`yishga  imkoniyat  beradi.  Shunday  qilib,  bunday  gigant  axborotlashgan  tarmoq 

o`quvchilarning  distant  uslubi  asosida  zamonaviy  bilim  olishlari  uchun  vaqti  yoki  qaerda 

turganligiga qaramasdan keng sharoit yaratib beradi. 

Video va audio axboroti bilan ishlashning zaruriyati ma`lumotlarining katta hajmi va ularni 

uzatishning  yuqori  tezligi  bilan  bog`liq  ko`plab  muammolarni  yuzaga  keltirdi.  Bu,  audio-video 

axborotning saqiq texnologiyalarini rivojlantirish va katta sig`imdagi jamg`aruvchilarning yangi 

namunalarini yaratishning boshlanishi bo`ladi. 

Mul`timedia uchun zamonaviy   CD-ROM  texnologiyalar taqdimnomasi ilk marta  1987- 

yili Sietldagi konferentsiyada ( Second Microsoft CD-ROM Conference) bo`lib o`tdi va bu sana 

video va audioaxborotli to`loqonli mul`timedianing paydo bo`lishi boshlanishi deb hisoblanadi. 

Mul`timedia  tarkib  topishining  bundan  keyingi  qadami    CD-I    texnologtyasi  (Compast 

Disk  Interaktive-  interaktiv  videodisklar)  bo`ladi,  ular  komp`ter  yordamida  lazerli  video- 

murvatni  boshqarish  yo`li  bilan  kompakt  diskdan  axborotni  ixtiyoriy  tanlashni  tashkil  etishga 

imkon beradi. 



 

videotizimning  asosi  bo`lgan  ixtisoslashgan  mikroprotsessor  turkumi.  Oxirgi 



paytlarda buldardan ham zamonaviylari bozorda taklif qilinmoqda; 



 



drayverlar (Video Driver, Audio Driver va VRAM Driver va CD-ROM Driver) va 

alohida kichik tizimlar darajasidagi dasturiy interfeys: 



 

galma-gal paydo bo`luvchi audio va video axborot saqlovchi, malumotlarni  CD-



ROM    jamg`aruvchisidan  foydalanilganda  tezligi  bir  tekisligini  ta`minlovchi  maxsus  shaklli 

fayllar; 



 

sub`ektiv  qabul  qilishga  yo`naltirilgan  va  ba`zi  yo`qotish  yoki  buzib 



kursatishlarga yo`l qo`yuvchi axborotning turli namunalari /tiklash algoritmlari. 

 

10 


Internet  xizmati  turlari  elektron  saxifa,  elektron  pochta,  telekonferentsiya,  fayllarni  uzatish, 

domen  nomlari,  Telnet,  IRC  yoki  Chat  konferentsiya,  ma`lumotlarni  izlash  xizmatlari  tavsiflari 

keltiriladi. 

Shunday  kilib,  ushbu  ma`ruza  Internet  xakida  to`lik    ma`lumotlarni  beradi  va  undan 

foydalanish asoslarini o`rganishda ko`l keladi. 

Internet    bu  yagona  standart  asosida  faoliyat  ko`rsatuvchi  jaxon  global  komp`yuter 

tarmogidir.  Uning  nomi  tarmoklararo  degan  maononi  anglatadi.  U  maxalliy    (lokal) 

komp`yuter  tarmoklarni  birlashtiruvchi  informatsion  tizim  bo`lib,  o`zining  aloxida    axborot 

maydoniga ega bo`lgan virtual to`plamdan tashkil topadi. 

Internet,  unga  ulangan  tarmokka  kiruvchi  barcha  komp`yuterlarning  o`zaro  ma`lumotlar 

almashish imkoniyatini yaratib beradi. O`zining komp`yuteri orkali  internetning xar bir mijozi 

boshka shaxar yoki mamlakatga axborot uzatishi mumkin. Masalan, Vashingtondagi Kongress 

kutubxonasi  katalogini  ko`rib  chikishi,  N`yu  -  Yorkdagi  Metropoliten  muzeyining  oxirgi 

ko`rgazmasiga  ko`yilgan  suratlar  bilan  tanishishi,  xalkaro  anjumanlarda  ishtirok  etishi,  bank 

muomalalarini  amalga  oshirishi  va  xatto  boshka  mamlakatlarda  istikomat  kiluvchi  tarmok 

mijozlari bilan shaxmat o`ynashi mumkin. 

Internet XX asrning eng buyuk kashfiyotlaridan biri xisoblanadi. Ushbu kashfiyot tufayli 

butun  jaxon    bo`ylab  yoyilib  ketgan  yuz  millionlab  komp`yuterlarni  yagona  informatsion 

muxitga biriktirish imkoniyati tugildi. 

Foydalanuvchi  nuktai  nazaridan  taxlil    kiladigan  bo`lsak,  internet  birinchi  navbatda 

tarmok  mijozlariga  o`zaro  ma`lumotlar  almashish,  virtual  mulokot  kilish  imkonini  yaratib 

beruvchi  informatsion  magistralp  vazifasini  o`taydi,  ikkinchidan  esa  unda  mavjud  bo`lgan 

ma`lumotlar bazasi majmuasi dunyo bilimlar omborini tashkil etadi. Bundan tashkari internet 

bugungi kunda dunyo bozorini o`rganishda, marketing ishlarini tashkil etishda zamonaviy 

biznesning eng muxim  vositalaridan biriga aylanib bormokda. 

Rasmda  internet  va  unga  boglanishning  umumiy  shakli  keltirilgan.  Unga  asosan  internetga 

boglanish va undan foydalanishning asosiy texnik vositasini shaxsii komp`yuterlar tashkil etadi. 

Uning  imkoniyatlarini  kengaytirish  uchun  unga  mikrofon,  videokamera,  ovoz  chixargich 

(audiokolonka)  va  boshka    ko`shimcha  kurilmalar  ulanishi  mumkin.  Internet  xizmati  internet 

provayderlari yordamida aloka kanallari orkali amalga oshiriladi. Aloka kanallari sifatida telefon 

tarmogi , kabelli kanallar, radio va kosmos aloka  tizimlaridan foydalanish mumkin. 

Internet  tarmokning  asosiy  yacheykalari  bu  shaxsiy  komp`yuterlar  va  ularni  o`zaro  borlovchi 

lokal tarmoklardir. 

 

Internet  aloxida    komp`yuterlar  o`rtasida  aloka  o`rnatibgina  kolmay,  balki  komp`yuterlar 



guruxini  o`zaro  birlashtirish  imkonini  xam  beradi.  Agar  bironbir  maxalliy    tarmok    bevosita 

internetga  ulangan  bo`lsa,  u  xolda    mazkur  tarmogning    xar  bir  ishchi  stantsiyasi  Internetga 

ulanishi mumkin. Shuningdek, internetga mustakil ravishda ulangan komp`yuterlar xam mavjud. 

Ularni xost komp`yuterlar (host — raxbar) deb atashadi. Tarmok ka ulangan xar bir komp`yuter 

o`z  adresiga  ega  va  uning  yordamida  jaxonning  istalgan  nuktasidagi  istalgan  mijoz  uni  topa 

olishi mumkin. 

Internet    bu  internet  texnologiyasi,  programma  taominoti  va  protokollari  asosida  tashkil 

etilgan, xamda ma`lumotlar bazasi va elektron xujjatlar bilan kollektiv ravishda ishlash imkonini 

beruvchi  korxona  yoki  kontsern  mikyosidagi  yagona  informatsion  muxitni  tashkil  etuvchi 

komp`yuter tarmogidir. 

Internet  boshka  komp`yuter  tarmoklaridan  kuyidagi  bilan  farklanadi.  Bir  yoki  bir  necha 

serverlardan  tashkil  etilgan  tarmok  mijozi  undagi  elektron  xujjat,  ma`lumotlar  bazasi  va 

fayllardan  foydalanish  uchun,  ularning  kaysi  serverda,  kaysi  direktoriyada  kanday  nom  bilan 

saklanganligini, ularga kirish usul va shartlarini bilishi zarur bo`ladi. 

Server    bu  boshka  komp`yuter  va  programmalarga  xizmat  ko`rsatadigan  komp`yuter  yoki 

programmadir. Ya`ni boshka komp`yuterlarga o`zining fayllaridan foydalanishga ruxsat beruvchi 

komp`yuter Server xisoblanadi. Bitta komp`yuterda birnecha Server ishlashi mumkin. 


 

11 


Internetda  esa  bunday  nokulayliklarni  oldi  olingan  bo`lib,  uning  foydalanuvchisi  bunday 

ma`lumotlarni  bilishi  shart  emas.  Bundan  tashkari  internet  tarmogida  mavjud  bo`lgan  barcha 

elektron  xujjat  va  ma`lumotlar  bazasini  giper  boglanishlar  yordamida  o`zaro  boglab  yagona 

informatsion  muxit  kurish,  unda  kulay  informatsion  kidiruv  tizimlarini  tashkil  etish  mumkin 

bo`ladi. 

Internet o`z - o`zini shakllantiruvchi va boshkaruvchi murakkab tizim bo`lib, asosan  



uchta tarkibiy kismdan tashkil topgandir: 

•     Texnik 

•     Programmaviy 

•     Informatsion 

Internetning texnik tarkibiy kismi xar xil turdagi va tipdagi komp`yuterlar, aloka kanallari 

(telefon,  sputnik,  shisha  tolali  va  boshka    turdagi  tarmok  kanallari),  xamda  tarmok  texnik 

vositalari  majmuidan  tashkil  topgandir.  Internetning  ushbu  texnik  vositalarining  barchasi 

doimiy  va  vaktinchalik  asosda  faoliyat  ko`rsatishi  mumkin.  Ulardan  ixtiyoriy  birining 

vaktinchalik ishdan chikishi Internet tarmogi ning umumiy faoliyatiga aslo ta`sir etmaydi. 

Internetning  programmaviy  ta`minoti  (tarkibiy  kismi)  tarmokka  ulangan  xilma-xil 

komp`yuterlar  va  tarmok  vositalarini  yagona  standart  asosida  (yagona  tilda)  mulokot  kilish, 

ma`lumotlarni  ixtiyoriy  aloka  kanali  yordamida  uzatish  darajasida  kayta  ishlash,  axborotlarni 

kidirib  topish  va  saklash,  xamda  tarmokda  informatsion  xavfsizlikni  taominlash  kabi  muxim  

vazifalarni amalga oshiruvchi programmalar majmuidan iboratdir. 

Internetning  informatsion  tarkibiy  kismi  Internet  tarmogida  mavjud  bo`lgan  turli  elektron 

xujjat, grafik rasm, audio yozuv, video tasvir va xokazo ko`rinishdagi axborotlar majmuasidan 

tashkil topgandir. Ushbu tarkibiy kismning  muxim  xususiyatlaridan biri, u butun tarmok bo`ylab 

taksimlanishi 

mumkin. 

Masalan, 

shaxsiy 

komp`yuteringizda 

o`kiyotgan 

elektron 

darsligingizning  matni  bir  manbadan,  rasmlari  va  tovushi  ikkinchi  manbadan,  video  tasvir  va 

izoxlari esa uchinchi manbadan yirilishi

 

mumkin. Shunday kilib, tarmogdagi  elektron xujjatni o`zaro 



moslashuvchan giper boglanishlar orkali  bir necha manbalar majmuasi ko`rinishida tashkil etish 

mumkin  ekan.  Natijada  millionlab  o`zaro  boglangan    elektron  xujjatlar  majmuasidan  tashkil 

topgan informatsion muxit xosil bo`ladi. 

Internet 

informatsion 

muxitini 

tashkil 

etuvchi 


elektron 

xujjatlarning 

xar 

biri 


komp`yuterlarning əRadreslaridan boshka  o`zlarining takrorlanmas, unikal adreslariga ega. Bu 

adres  URL  (Uniform  Resource  Locator)    adres  deb  ataladi.  Masalan,  O`zbekiston  Respublikasi 

xukumatining rasmiy axborotlari, Oliy majlis karorlari xakida ma`lumot beruvchi elektron saxifa 

adresi 


www.gov.uz

  

Internetning  ikkita  asosiy  funktsiyasi  bor.  Buning  birinchisi  informatsion  funktsiya  bo`lsa, 



ikkinchisi esa kommunikatsion funktsiyadir. 

Internetning  informatsion  funktsiyasi  birinchi  navbatda  tarmok  foydalanuvchilariga  talab 

etilayotgan  axborotlarni  tezkorlik  bilan  etkazib  berish  bo`lsa,  ikkinchidan  u  axborotlarni  keng 

ommaga,  jaxon    mikyosida  nixoyatda  tez  suroatda  e`lon  kilish  (nashr  kilish)  imkoniyati 

mavjudligi  bilan  ifodalanadi.  Internetning  yukori  suratlar  bilan  rivojlanishi  ommaviy  axborot 

faoliyatida  va  nashrchilikda  keng  imkoniyatlar  ochib  berdi.  Masalan,  internet  yordamida  N`yu 



 

12 


Yorkdagi yoki Frantsiyadagi eng so`nggi xabarlarni Toshkentga etkazib berish, gazeta va o`kuv 

darsliklarni  tayyorlash,  nashr  kilish,  xamda  ularni  keng  o`kuvchilar  ommasiga  tarkatish, 

Xozirgi mavjud usullardan bir necha o`n barobar arzon, tez va samaralirok bo`ladi. 

Ma`lumot  uchun:  Xozirgi  kunda  240  saxifali  tayyor  o`kuv  ko`llanmani  tipografik  usulda 

10000 nusxada chop etish va uni tarkatish 910 million so`m mablag talab kilsa, uning elektron 

nusxasini  tayyorlash  va  internet  saxifasiga  joylashtirish  uchun  esa  78  yuz  ming  so`m  mablag 

zarur bo`ladi, binobarin undan foydalanuvchilar sonining chegarasi bo`lmaydi. 

Internetning  kommunikatsion  funktsiyasi  foydalanuvchilarning  masofadan  turib  o`zaro 

mulokot kilish imkoniyatini yaratib berilishi bilan ifodalanadi. Bunga misol tarikasida internet 

elektron  pochtasi,  internet  telefon  va  real  vakt  oraligidagi  bevosita  xabar  almashish,  Chat 

konferentsiya  yordamida  amalga  oshirilayotgan  mulokotlarni  keltirishimiz  mumkin.  Bundan 

tashkari    internetning  kommunikatsion  funktsiyasi  uning  foydalanuvchilariga  videomulokot 

kilish,  videokonferentsiyalar  uyushtirish,  bir  shaxardan  turib  ikkinchi  shaxar  ko`chalarini 

(masofadagi  Web  kameralar  yordamida)  tomosha  kilish  va  muzeylariga  tashrif  buyurish, 

xamda tabiat manzaralaridan roxatlanish imkoniyatlarini yaratib beradi. 

Yukori  da  ko`rib  chikkan  internetning  informatsion  va  kommunikatsion  funktsiyalari 

umuman  olganda  odatdagi  mavjud  mulokot  vositalari  va  ommaviy  axborot  tizimlari 

funktsiyalarini  takrorlayotgandek  tuyuladi.  Aslida  xam  shunday,  fakat  endi  u  mutlako  yangi 

imkoniyat  doirasida:  tez,  kulay  va  sifatli, eng muxim i esa iktisodiy jixatdan   arzon ko`rinishda 

amalga oshiriladi. Ushbu texnologiyaning yana eng muxim  xususiyatlaridan biri, bunda axborot 

manbalari,  aloka  kanallari  va  texnik  vositalardan  bir  vaktning  o`zida  jamoa  bo`lib  foydalanish 

imkoniyatining  mavjudligidir.  Internetda  mulokot    kilish,  axborotlarni  yigish  va  e`lon  (nashr) 

kilishning arzonligi sababi xam ana shundadir. Bunday imkoniyatlar moxiyatini chukurrok bilish 

uchun  internetning  o`zi  kanday  ishlashini,  axborotlar  kaysi  printsiplar  va  usullar  yordamida 

uzatilishi, kayta ishlanishini o`rganishimiz zarur bo`ladi. 

Buni  kuyidagi  misol  yordamida  tushuntirishga  xarakat  kilamiz.  Nima  uchun  Amerika  bilan 

telefon  orkali    gaplashishning  xar  dakikasi  34  $  turadiyu,  xuddi  shu  mulokot  internet  orkali  

amalga oshirilsa bir necha o`n barobar kam xarajat talab kiladi?  

Internet  bir  -  biriga  boglangan    komp`yuterlar  yagona  tarmogidir.  Komp`yuterlar  bir  -  biri 

bilan  kanday  borlanadi  degan  savol  turilishi  tabiiydir.  Internetga  boglanishning  bir  nechta  usuli 

mavjud. Boglanish turlari o`zaro imkoniyatlari va ma`lumotlarni uzatish tezligi bilan farklanadi. 

Boglanish imkoniyati va tezligi Internetdan foydalanish narxini belgilaydi. Sifat va tezlik oshishi 

bilan narx ko`tariladi. Boglanish turlarini narxi kamayishi tartibida keltiramiz: 

• Tugridan  to`gri kirish (pryamoe podsoedinenie  vkdelennaya liniya). 

•   SLIR va RRR yordamida 

•   Chakiruv yordamida boglanish (Dialur Access, Dialur) 

•   UUCR yordamida. 

Chakiruv bo`yicha boglanishning sifatli usuli ISDN dir.  



Download 1,32 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish