O`zbеkistan rеspublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi toshkеnt davlat iqtisodiyot univеrsitеti

“Bat indastriz PLK” korporatsiyasi
1902 yilda tashkil topgan bo`lib, jahonda 
tamaki mahsulotlarini ishlab chiqarish va eksporti bo`yicha eng yirik 
monopoliyalaridan biridir. “BAT” korporatsiyasi yiliga 350 dan ortiq sigaretalar, 
jumladan, 210 xil tamaki, 130 xil sigara ishlab chiqaradi. 90-yillarda kompaniya eng 
yirik noamerika kompaniyalari ichida 24-o`rinda turgan. Aktsiyadorlik kapitali 2885 
mln. funt sterlingga teng bo`lib, dunyoning 50 dan ortiq xorijiy davlatlarida 
joylashgan 120 dan ortiq tamaki fabrikalari faoliyat ko`rsatadi. Kompaniya o`z 
mahsulotlarining asosiy qismini (deyarli 90%) tamaki fabrikalar joylashgan 
davlatlarning ichki bozorlariga chiqaradi, qolgan mahsulotlarni esa 180dan otiq 
mamlakatlarga eksport qiladi.
“BAT” korporatsiyasining shu'ba korxonalari AQSH, Germaniya va boshqa 
davlatlarning bozorlarida oldingi o`rinlardan birida turadi. Masalan, “Braun end 
Uilyamson tobako korporatsiyasi” (AQSHdagi filiali) AQSH kompaniyalari orasida 
sotuvlar bo`yicha 3-o`rinda turadi. Firmaning Germaniyadagi filiali “X.B. 
Krenanfiltr” kompaniyasi esa nafaqat Germaniyada, balki butun G`arbiy Еvropa 
mamlakatlarida eng yirik tamaki mahsulotlarini ishlab chiqaruvchi kompaniyalardan 
biridir. “BAT” kompaniyasining xomashyo еtkazib beruvchi bozorlari AQSH, 
Kanada, Turkiya, Yaqin va O`rta Sharq mamlakatlari hisoblanadi.
Kompaniya jahon mamlakatlarida qog`oz ishlab chiqaruvchi 26 ta fabrika 
ustidan o`z nazoratini o`rnatgan. Qog`oz ishlab chiqaruvchi fabrikalarning 8 tasi 

---

70 
Belgiya, Frantsiya, Irlandiya, Braziliya, Hindiston va Afrika davlatlarida joylashgan. 
“BAT” kompaniyasi qutilar ishlab chiqaruvchi 111 ta korxonaga ham ega bo`lib, 
ulardan 68 tasi Angliya va Irlandiyada, 31 tasi AQSH va Kanadada, qolganlari esa 
Germaniya, Frantsiya va JARda joylashgan. "BAT" kompaniyasi Buyuk Britaniyada 
atir-upa mahsulotlarini sotuvchi eng yirik kompaniyalardan biridir. Kompaniyaning 
atir-upa ishlab chiqaruvchi korxonalari 35 ta davlatda joylashgan bo`lib, ularning 
mahsulotlari 150 ga yaqin davlatlarda sotiladi.