O’zbekistan respublikasi joqari ha’m orta arnawli bilimlendiriw ministrligi samarqand veterinariya medicinasi instituti no’kis filiali

Terinin’ du’zilisi bo’limleri

T eri birqansha bo’limlerge bo’linedi ha’m organizmdi orap turadi.
Teri - cutis - epidermis, tiykarǵı shın teri hám teri astı qabatınan ibarat.
epidermis - Epidermis qalıń kóp qabatlı epiteliy toqımasınan quralg’an bolıp, teri tiykarından ol tiykarǵı perde (membrana ) - membrana basilaris arqalı ajralıp turadı. Ol jaǵdayda epidermisning óndiriwshi qabatı jaylasadı. Bul qabattıń kletkaları kóbeyiwi nátiyjesinde qabattıń maydanına shıǵadı, qariydi, quriydi hám de anaǵurlım qalıńlasadı. Keyininen shaq zatqa aylanadı, aqir aqıbet to'rsimon betshe (plastinka ) ga aylanıp, terini hár túrlı mexanik zaqım aliw, qurib qalıwdan saqlaydı. Teriniń bul qabatı mudami jańalanıp turadı. Jańalanıw, yaǵnıy epidermisning kóship turıwı processinde teri hár túrlı mikroorganizmlardan hám de kirlanishdan tazalanıp turadı. Teriniń epidermis qabatında pigment kletkaları islep shıǵıladı (keratin), qan tamırları bolmaydı. Epidermisning azıqlanıwı osmotik (sıpalıw ) jol menen keshedi.
Tiykarǵı, yaǵnıy shın teri - derma tig'iz, qáliplesken biriktiruvchi toqımadan dúzilgen bolıp, ol jaǵdayda may hám ter bózi, arteriya, vena, limfa tamırları, kapillyarlar, nerv tamırları, seziw, jún túbiri, tegis bulshıq et tuqimalari jaylasadı. Bul qabattıń qalıńlıǵı haywanlardıń túrine, onıń boqilish sharayatına, jasına, jinsiga baylanıslı boladı. Mısalı, eń qalıńı - qaramalda, eń juqası - qoy hám eshkinde; ǵarrı haywanlarda jaslarına salıstırǵanda qalıń ; ayaqtıń qaptal maydanında qalıń ishki maydanında juqa boladı. Shın teri maydan so'rg'ichli hám de tereń to'rli bólimlerden ibarat. So'rg'ishli qabatı - jumsaq tabanda hám teriniń basqa junsiz bólimlerinde jaqsı rawajlanǵan. Junli terinde ol jaqsı taraqqiylashmagan. So'rg'ishlarinin’ kóp bolıwlıǵı shın terini epidermis menen jipslanish maydanın asıradı. To'rli qabatı - anaǵurlım tereńrekte jaylasqan bolıp, ol aste - uyań teri astı qatlamina aylanıp baradı.