O`zbekist respublikasi 1 I tabiiy gazni tozalash jarayonlari texnologiyalari va texnikasi 8

Biogazni boyitishning boshqa usullari

Jismoniy yuvish usuli Selexol texnologiyasidir, u bosim ostida suv bilan yuvishga o'xshaydi, buning o'rniga faqat maxsus yuvish eritmasi Genosorb ishlatiladi. Bu holatda biogaz bilan aloqa qilish etti atmosfera bosimi ostida amalga oshiriladi, bundan tashqari, biogazdan suv karbonat angidrid va vodorod sulfidi bilan birga chiqariladi. Biroq, xarajatlarga qarab, quritilgan biogazni tozalash va shu tarzda vodorod sulfidini olib tashlash foydalidir. Bosimning asta-sekin pasayishi va atmosfera havosi bilan qizishi natijasida Genosorb qayta tiklanadi. Bu holda metan kontsentratsiyasi 96% ga etadi, yo'qotishlar esa bir foizgacha bo'lishi mumkin. Ushbu yo'nalishdagi nisbatan yangi ishlanmalarga biogazni boyitish texnologiyasi kiradi, bu hali ham ishlab chiqilmoqda. Bu ularning o'lchamiga qarab belgilanadigan molekulalarining turli xil tarqalish tezligi natijasida hosil bo'ladigan gazlar aralashmasini ajratishga asoslangan. Karbonat angidrid va murakkabroq uglevodorodlarning molekulalariga qaraganda pastroq molekulyar og'irlik va hajmga ega bo'lgan metan molekulalari tezroq tarqaladi. Shuning uchun, bu jarayon membranalar turlari va ularning sirtlari, shuningdek, birgalikda biogazning oqim tezligi va uning o'tish bosqichlari soni bilan belgilanadi. Bunday holda, u oldindan tozalangan va quritilishi kerak. Ushbu texnologiya yordamida tozalangan biogazdagi mavjud o'simliklarda metanning ulushi 96% ga etadi. Membranni ajratish kimyoviy moddalardan foydalanishni talab qilmaydi, lekin katta energiya sarfini talab qiladi va metan yo'qotishlari juda katta. Yana bir yangi rivojlanish biogazning kriogen ajralishi. Karbonat angidridni metandan ajratib olishning bu usuli gazni suyultirish, suyuq karbonat angidridni hosil qilish va undan keyin uni past haroratlarda muzlash orqali ajratishdir. Ushbu usul yordamida qayta ishlangan biogaz quritilishi va tozalangan bo'lishi kerak. Ushbu usulda metanning ulushi qariyb 99% ni tashkil qiladi va yo'qotish foizning o'ndan bir qismini tashkil etmaydi, bu biogazni boyitish texnologiyasini rivojlantirish istiqbollarini ko'rsatadi.
Tarmoqqa tabiiy gaz etkazib berishga biogazni tayyorlash bosqichi kisloroddan tozalashni o'z ichiga oladi, uni katalitik usul yordamida palladiy-platina katalizatorlari yordamida yoki mis kontaktlarida kimyoviy sorbsiya yordamida olib tashlash mumkin. Qoldiq gazlarning izlari biogazda ham bo'lishi mumkin, ular quyidagilardan iborat.
Odatda ular biogazni tozalash, quritish va boyitish bosqichlarida chiqariladi.Ishlab chiqarishning avtomatlashtirishning asosiy negizi ish joylarni o‘zgartirish, bu texnologik jarayonning eng muhum yo‘nalishlaridan biridir. Kimyo sanoatida texnika va texnologiyalarni rivojlantirishni, ishlab turgan va yangi qurilayotgan korxonalarni quvvati ko‘payish nazorat kilish boshkaruvni hisoblash texnikasi keng qo‘llab, kompleks avtomatlashtirish kiritishni talab qilyapti. Avtomatlashtirish ishlab chiqarish jarayonlariin jadallashtirish, unumdorligini oshirish va yuqori sifatli mahsulot olishni, asosiy va yordamchi texnologik jarayonlari xavfsiz ishlashini ta’minlaydi. Lokal va avtomatik boshqarish sistemalari katta ahamiyatga ega bulib, axborot va boshqarish funksiyalarini me’yorida faoliyat kursatishini ta’minlaydi. Axborot funksiyalarning vazifasi - axborotni texnik parametrlarini o‘lchash, uzatish, tayyorlash va ko‘rsatishlardan iborat. Boshqarish funksiyalar vazifasi hisob va uzatish, boshqaruvchi mexanizmga ta’sir ko‘rsatish boshqaruvidan iborat bulib, sifatli mahsulot olinishidaberilgan qiymatlarni saqlab turishdan iborat. Malakaviy bitiruv ishini bajarishda ob’ekt sifatida absorber tanlab olndi. Boshkariluvchi parametr sifatida – absorberdagi bosim olindi. Absorber bosimni avtomatik rostlashni amalga oshirish uchun, avvalo identifikatsiyalash masalasini echishilishi maksadga muvofik buladi.
2.4-Rasm
Identifikatsiyalash - bu boshqarish ob’ektlarni matematik modellarni ishlab
chiqish va ushbu modellarni boshqarish masalalarida kullash demakdir. Biz berilgan
ob’ektni avtomatik boshkarish masalasini echishda identifikatsiyalashnining passiv usullaridan foydalanib echamiz. Negaki, bu usulni kullab identifikatsiyalash masalasini echishda avtomatlashtirish lozim bulgan ob’ektni kirishiga qo‘shimcha ta’sirlar berilmaydi. Bu usul ob’ektni normal faoliyatida kirish va chiqish signallari o‘zgarishini o‘lchash va nazorat qilish asosida boshkarish modellari olinadi.