O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus òA’lim vazirligi o‘RÒa maxsus, kasb-hunar òA’limi markazi

Annotatsiyalash. Annotatsiyadagi elementlar to‘plami biblio-
grafik tavsifning to‘laligiga, bibliografik axborotning qay darajada
tayyorlanganligiga  va  annotatsiyaning  turiga  bog‘liq.  Ma’lu-
motnoma  annotatsiyasida  tavsifdan  tushib  qolgan  sarlavhani
aniqlovchi  elementlar,  faktik  yoki  qo‘shimcha,  hujjatning
ahamiyati  va  mazmuni,  shakli  va  janri,  tuzilishi  va  boshqa
xususiyatlari haqida ma’lumotlar beriladi. Òavsiya annotatsiyasida
elementlarning  har  biriga  vazifasiga  ko‘ra  tushuntirish  beriladi.
Muallif haqidagi ma’lumotda hayoti va ijodining asosiy sanalari,
u yashagan davrga qisqa ta’rif, kasbi, mashhur asarlari, yozilish
tarixi,  joyi,  sabablari,  uning  nashr  etilishi,  manbalari  haqida
ma’lumot  beriladi.  Asarning  ilmiy  va  badiiy  qimmatiga  ta’rif
berayotganda uning ijtimoiy ahamiyati, unga bag‘ishlangan taqriz
va referatlarga yo‘llanma, fan va madaniyat arboblarining unga
bergan  bahosi  eslatiladi.
Annotatsiyaning  asosiy  elementi  uning  mazmuni  haqidagi
ma’lumotdir. Annotatsiyada muallif e’tiboridagi sarlavha, mavzu,
asosiy  masalalar  yoritiladi,  aks  ettirilgan  asosiy  voqea  va
masalalarga  o‘rin  beriladi,  asarning  asosiy  ahamiyatli  xusu-
siyatlari, shu mavzudagi boshqa asarlardan farqi haqida aytiladi.
O‘quv,  ma’lumotnoma,  ilmiy-ommabop  nashrlar  annotatsiya-
sida bo‘limlar mazmunini to‘la bermasdan, shunchaki nomlarini
ko‘rsatib o‘tish mumkin. Materialni berishda uning qay darajada
izohlanganini,  qisqa  yoki  to‘la,  ommabop  yoki  ilmiy  tilda,
jonli,  qiziqarli  yoki,  aksincha,  quruq  berilganini  ko‘rsatish
lozim, shuningdek, badiiy uslubi ham ko‘rsatiladi. Kitobxonlik
guruhiga  ko‘ra  maqsadini  ko‘rsatishda  asarning  ilmiy,  o‘quv,
ishlab-chiqarish faoliyatidagi  va mustaqil  bilim olishdagi o‘rni
ko‘rsatiladi.  Badiiy-poligrafik  va  tahririy-nashriy  bezatilishi

---

24
haqidagi  ma’lumot  illustratsiyalar  soni,  ularning  mazmuni,
ahamiyati,  chizmalar,  badiiy  bezaklardan  iborat.  Bundan
tashqari,  annotatsiyada  ma’lumot-qidiruv  apparati,  kitob  ichi
bibliografiyalari  haqida  ham  axborot  berish  lozim.
Annotatsiyalash  mas’uliyatli  jarayon  bo‘lib,  quyidagicha
bosqichma-bosqich  olib  boriladi:
1. Asar  matnini  tahlil  qilish;  2. Qo‘shimcha  manbalarni
o‘rganish; 3. Asar mohiyatini ta’riflovchi ma’lumotlarni to‘plash;
4. Annotatsiyani  badiiy  tahrir  qilish  va  rasmiylashtirish.