"O’zbek yosh shoirlari" to’plamidagi "Uyqu she’ri"ning tahlili

a) she`r janri;
“Uyqu"she’ri barmoq vaznida yozilgan.
Asarning tashqi qurilishi:
Asosiy matn: 8 band va 32 misradan iborat.
Yondosh matn (ramka unsurlari):
Sarlavha: "Uyqu”
Janr qaydi: yo`q.
Epigraf: mavjud emas.
Bag`ishlov: “Bormayman dedi”kuyiga
She`r yozilgan sana: 1921yil, iyul
Joy qaydi: Toshkent
Tematik kompozitsiyasi:
1. Boshlanma: sarlavha
2. O`y-fikrlar rivoji.
3. Tugallanma: so`nggi 4 misra
b) poetik obrazlar va ularning o`zaro munosabati;
- she'rning birinchi misrasida pari,shamol,bir toʻp qiz,oy,farishta kabi poetik obrazlar keltirilgan.

d) til xususiyatlari:
O`tgan asrning 20-30-yillarida o`zbek tilini jonli so`zlashuv tiliga yaqinlashtirish harakati boshlandi. Bu o`sha davr ijodkorlari ijodida va Cho`lpon ijodida ham yaqqol ko`zga tashlanadi. Shoirning “Uyqu” she’ri ham hozirgi tilimizga juda yaqin va biz uni o`qishga, tushunishga qiynalmaymiz. Shundan ham shoirning fikrlari barcha uchun tushunarli bo’lgan sodda va ravon tilda ifodalanganligini ko`rishimiz mumkin bo`ladi.

Jim turing / shovqinlanmang: 3+4=7

Uyqu ichinda ul pari, 5+3=8
Yurma,tek tur,ay shamol 3+4=7
Yursangda / yur ,bir oz nari! 5+3=8
***

Koʻkda bir toʻp / qiz-malak 3+4=7

Uyqu kuyini / boshladi 5+3=8
Ilgari chalgan / tirik, 4+3=7
jonli kuyini / tashladi.5+ 3=8

***
Bosh uchida aylanar 4+3=7

Bir toʻp farishta / jimgina;5+3=8
Koʻk elining / tangrisi 4+3=7
Oy ham qaraydir / tinchgina..5+3=8
***
Ul alas koʻzlar /yumulgʻan...5+3=8
Kuyni / yondirgʻachqina,2+ 5=7
Koʻp goʻzal / koʻzlarni yum -3+5=8
dirgʻach / ,uyaldirgʻachqina...2+6=8
***
Charchagʻan, / tolgʻan umidsiz 3+5=8
Ko'zlarim / toʻymay qarar, 3+4=7
Har qarashda / koʻnglima 4+3=7
Ming turli oʻylar solar...3+4=7
***
Bu yotish, / bu uyqu bu -3+4=7
Qanday shirin, / qanday goʻzal,4+4=8
Jonlanar, / yuz koʻrsatar 3+4=7
Singʻan va / yastangʻan amal, 3+5=8

***
Bu yotish, / uyqu na yer-3+4=7

da na xayoliy / koʻkda bor,5+3=8
Bu go'zal, / sirli tomosha menda ,3+4=7
men oʻksukda bor.1+ 4=5
***
Jim turing. / shovqunlanmang: 3+4=7
Uyqu ichinda /ul pari, 5+3=8
Ko'zlarim / toʻymay qarar,3+ 4=7
borliq koʻrinma / tur nari!..5+3=8
Badiiy tasvir vositalari:
Tadrij:Jim turing,shovqunlamang.
2.Yurma, tek tur.
3.Charchagan,tolgan, umidsiz.
Tashxis:Yurma ,tek tur,ay shamol.
Tazod:Na yerda ,na xayoliy koʻkda bor.
Foydalanilgan adabiyotlar:

1. “O’zbek yosh shoirlari”(1922).

2. “Yana oldim sozimni”(1991).
3. Asarlar 3 jildlikning I jildi (1994)
4. “Go’zal Turkiston”(1997).
5. Asarlar 4 jildlikning 1-jildi (2013)
6. “Binafsha” (2021).
7. Quronov.D, Adabiyot nazariyasi asoslari, T.: “Navoiy universiteti”, 2018.
8. Yo’ldoshev.M, Badiiy matnning lisoniy tahlili, T. 2007.
9. Quronov.D, Cho’lpon hayoti va ijodiy merosi, T.: “O’qituvchi”, 1997.
10. O’zbek tilining izohli lug’ati. 1981-yil
11. Naim Karimov “Cho’lpon” ma’rifiy roman. (2003)
12. Internet ma’lumotlari.