O’zbek xoliklari davrida tibbiyot rivoji

Subhonqulixonning farmoni bilan 1682-yilda Buxoroda kasalxona barpo etildi. U “Shifo beruvchi manzil” deb atalar edi. Kasalxona madrasa ko‘rinishida qurilgan. U 18 ta hujra (palata) dan iborat bo‘lgan. Kasalxona kompleksiga tibbiy maktab va kutubxona ham kirgan. Kasalxona va tibbiy maktabga (madrasaga) o‘sha zamonning ko‘zga ko‘ringan olimlaridan Mavlono Mirqosim Hakim rahbarlik qilgan. Kasalxonaga mablag‘ davlat hisobidan ajratilgan. U vaqf yerlar va boshqa mablag‘lardan ta’minlangan. Kichik shifoxonada yotib davolanishlari zarur bo‘lmagan bemorlar davolangan. Kasalxona dorixonasi tabiblarning resepti bilan bemorlarga dori tayyorlab bergan. Dorixonada ikki dorishunos xizmat qilgan. Tibbiy maktab talabalari madrasa xonagohida yashaganlar. Ular maosh bilan ta’minlanganlar. Kutubxonada tibga oid kitoblar ko‘p bo‘lgan. Shular jumlasidan Ibn Sinoning “Tib qonunlari” kitobi va boshqa mashhur tabiblaring asarlari bo‘lgan.

. O‘zbekiston tibbiyoti tarixida yana bir davlat arbobi tib ilmi bilan shug‘ullangan. Bu Xorazm xoni Abulg‘ozixondir. Abulg‘ozixonning tibga oid kitobi “Insonga foydali kitob” deb atalgan. Abulg‘ozixon bu asarni o‘zbek tilida yozgan, so‘ng u fors tiliga tarjima qilingan.

Insonga foydali kitob

Birinchi qismda oddiy dorilaming xossalari, ulami tayyorlash va ishlatish usullari bayon etilgan.

Ikkinchi qismda murakkab dorilarnii tayyorlash, saqlash, ishlatish usullari yoritilgan.

Uchinchi qismda tibbiyotda ko‘p ishlatiladigan umumiy dorilar haqida so‘z yuritiladi.

To‘rtinchi qismida tibbiyotning umumiy nazariy va amaliy masalalarida boshqa tabiblarning fikr-mulohazalarini keltiradi va o‘z fikr-mulohazalari bilan xulosa chiqaradi.