O`zbek xalq og`zaki ijodida “ot” obrazi Ochilova Nilufar O`lmasovna Buxoro davlat universiteti Ingliz adabiyoti kafedrasi o`qituvchisi

O`zbek xalq og`zaki ijodida “ot” obrazi

Ochilova Nilufar O`lmasovna

Buxoro davlat universiteti

Ingliz adabiyoti kafedrasi o`qituvchisi

Annotasiya. O`zbek xalq og`zaki ijodi, maqol, topishmoq, ertak, folklor, og`zaki adabiyot,“ot” obrazi, uyur, xalq, hadis.

Xalq og`zaki ijodi bu xalq orasida og`izdan-og`izga o`tib kelgan, yozilmagan ijodiy mahsuldir. Xalq og`zaki ijodini yana bir atamasi bu - folklor.

Folklor (ing . folk — xalq, lore — bilim, donolik) — xalq ijodini ifodalovchi termin. Fanga 1846 yilda ingliz arxeologi U.J.Toms olib kirgan. 1880—90 yillarda "F." termini koʻplab mamlakatlarda, jumladan, Rossiyada ham qoʻllana boshlagan. Oʻzbekistonda dastlab, "ogʻzaki adabiyot", "ogʻiz adabiyoti" atamalari qoʻllangan. "folklor" termini 30-yillarning oʻrtalaridan ishlatila boshlagan. 1939 yilda Hodi Zarifning "Oʻzbek folklori" xrestomatiyasi nashr etilgach, bu termin oʻzbek folklorshunosligida mustahkam oʻrin oldi[1].

Ilmiy kitoblarga asoslangan holda, xalq og`zaki ijodiga topishmoq, maqol, qo`shiq, ertak, doston va ko`pgina ijod namunalarini kiritish mumkin. Jumladan, o`zbek xalq ijodi ham o`zining badiiy, ijodiy-amaliy, anʼanaviy moddiy va nomoddiy madaniyati, xalq musiqasi, xalq teatri (tomosha sanʼati), xalq oʻyinlari (raqs), qoʻgʻirchoqbozlik, dor va yogʻoch oyoq oʻyinlari (xalq sirki), xalq tasviriy va amaliy bezak sanʼati kabi ijodiyotlariga boydir[5]. Ana shunday ijod mahsullarida “ot” obrazi alohida o`rin egallaydi. Xalq og`zaki ijodining deyarli barcha janrlarida “ot” haqida maqol, topishmoq, ertak, dostonlar borki, har qanday kitobxon bu jonivorga nisbatan katta qiziqish bildirishi tabiiy hol. Chunki jiyronlar, saman otlar, toylar azal - azaldan bashariyatni qiziqtirib kelgan, eng ahamiyatga molik jonivorlardan biri hisoblanadi. Shu sababli otlar haqida turli xil afsona, ertak, topishmoq, maqollar hozirgi kunga qadar ijod qilinib kelinyapti. Quyida bir necha xalq og`zaki ijodining maqol janriga oid namunalaridan keltiramiz.