O‘zbek tili va adabiyotini o‘qitish fakulteti “Himoyaga tavsiya etilsin”

 
 
Darsning texnologik xaritasi 
 
Ish bosqichlari, vaqti 
Faoliyat mazmuni 
O‘qituvchi 
O‘quvchi 
Tashkiliy qism
(5 daqiqa)
1.1. O‘quvchilar 
ikki 
guruhga 
bo‘linadi, guruhlarga 
nom 
va 
sardorlar 
tanlanadi, mavzu
nomi e’lon qilinadi, 
mazkur 
mavzuni 
yoritishda 
kutilayotgan 
asosiy 
natijalar to‘g‘risida 
Guruhlarga 
bo‘linadilar va 
tinglaydilar. 
Yozib oladilar. 
Tinglaydilar. 
Tinglaydilar. 

---

44 
axborot beradi.
1.2. 
Mavzuni 
yoritish 
bo‘yicha 
tuzilgan rejalar o‘qib 
eshittiriladi.
1.3. 
Bugungi 
kutilayotgan 
dars 
mashg‘uloti muloqot 
tarzida 
bo‘lishi 
ta’kidlanadi.
1.4. O‘quvchilar 
baholash 
mezonlari 
bilan tanishadilar.
O‘tilgan mavzuni 
takrorlash va 
mustahkamlash (10 daqiqa) 
2.1.O‘quvchilar 
“O‘zbek tilining izohli 
lug‘ati”dan peshana, 
burun, og‘iz, tish, 
quloq, 
yuz, 
bel 
so‘zlarining 
ma’nolarini 
aniqlab, 
ular ishtirokida tuzgan 
gaplarini 
o‘qib 
beradilar. 
2.2. 
Ikkala 
guruhga 
o‘tilgan 
mavzu 
yuzasidan 
“Bonus 
meva” 
savollari beriladi.
O‘quvchilar misollar 
o‘qib beradilar va 
“Bonus meva” 
savollariga javob 
beradilar 
Yangi mavzu bayoni
(15 daqiqa)
3.1. 
So‘zning 
ko‘chma 
ma’nolari 
haqida 
ma’lumot 
beriladi, 
metafora 
usulida 
ma’no 
ko‘chishi
tushuntiriladi. 
3.2. 
Ekranda 
mavzu asosidagi slayd 
namoyish etiladi .
3.3. 
Misollar
keltirilib, 
ko‘chma 
ma’noli 
so‘zlar 
Erkin bahs-munozara 
yuritadilar. 
Savollarga javob 
beradilar. 
Tinglaydilar. 
Muhokama qiladilar. 

---

45 
topiladi. 
Mustahkamlash va uyga 
vazifa berish (15 daqiqa) 
4.1. 
Mavzu 
umumlashtriladi 
va 
umumiy 
xulosalar 
yasaladi. O‘quvchilar 
bilan 
o‘rganilgan
mavzuni 
mustahkamlash 
yuzasidan 
“So‘zning 
o‘rnini top” o‘yini, 
sardorlar 
bellashuvi 
o‘tkaziladi, 487-mashq 
og‘zaki, 
488-489-
mashq 
yozma 
bajariladi 
va 
savollarga 
javob 
berish orqali yangi 
mavzu 
mustahkamlanadi.
4.2. 
Mavzu 
yuzasidan o‘quvchilar 
uchun 
tushunarsiz 
bo‘lgan 
atama, 
tushunchalarga 
qisqacha 
izoh 
beriladi.
4.3. O‘quvchilar 
baholanadi, 
491-
mashq uyga vazifa 
qilib berilai 
Tinglaydilar. 
Topshiriqlarni 
bajaradilar. 
Savollarga javob 
beradilar. 
Tinglaydilar. 
Yozib oladilar. 
Umumta’lim maktablarining 5-sinf “Ona tili” fanidan ochiq dars 
ishlanmasi 
Fan: Ona tili 
Mavzu: So‘zning o‘z va ko‘chma ma’nolari 
I.Tashkiliy qism
:
 
a) salomlashish; 
b) davomatni aniqlash; 

---

46 
d) o‘quvchilarni darsga hozirlash; 
c) kun hikmatini keltirish va tahlil qilish
 
 
 
 
 

---

47 
 
Darsning oltin qoidalari : 

II. Uyga vazifani so‘rash va baholash:
Uyga berilgan topshiriq tekshiriladi va “Bonus meva” savollari beriladi: 

---

48 
O‘tilgan mavzuni takrorlash
“Bonus meva”
Doskaga osilgan olma daraxtida
raqamlangan mevalar bor. Ana shu
raqamlardan birini tanlang va shu raqam
ostida yashiringan savolga javob bering. 
Shuningdek qaysidir bir raqamdagi
“Bonus meva”
ni qo‘lga kiriting va
“Rag‘bat”
kartochkasiga ega bo‘ling. 
Omad yor bo‘lsin!!!
“Bonus meva” savollari: 
1.
Atash ma’no deb qanday ma’noga aytiladi? 
2.
Qanday so‘zlar atash ma’nosiga ega? 
3.
Qanday so‘zlar bir ma’noli so‘zlar deyiladi? 
4.
Qanday so‘zlar ko‘p ma’noli so‘zlar deyiladi? 
5.
Bir ma’noli so‘zlarga misollar keltiring. 
6.
Ko‘p ma’noli so‘zlarga misollar keltiring.
Yangi mavzu bayonidan oldin tajribamiz qatnashchilariga TEST 
tarqatiladi: 
1.So‘zlarning borliqdagi qanday narsa-hodisalar, belgi-xususiyatlar, 
harakat-holatlarni bilirishiga nima deyiladi? 
A) atash ma’nosi 
B) ko‘chma ma’no 
C) bir ma’no 
D) ko‘p ma’no 
2.Atash ma’nosiga ega bo‘lgan so‘zlarni toping. 
A) bino C) qalam 
B) uchun D) A va C 
3.Bir ma’npli so‘zni toping. 

---

49 
A) ko‘z C) og‘iz 
B) quloq D) Toshkent 
4.Nutqiy jarayonda ikki va undan ortiq ma’noda qo‘llanuvchi so‘zlarga 
qanday so‘zlar deyiladi? 
A) bir ma’noli so‘zlar C) atash ma’noli so‘zlar 
B) ko‘p manoli so‘zlar D) o‘z ma’noli so‘zlar 
5.Quyidagi birikmalardagi ko‘p ma’noli so‘zni toping: iliq munosabat, xira 
odam, sovuq xabar. 
A) iliq, odam, sovuq 
B) iliq, xira, sovuq 
C) munosabat, xira, sovuq 
D) munosabat, odam, xabar 
6.Qanday so‘zlarga bir ma’noli so‘zlar deyiladi? 
A) aniq bir ma’noni ifodalash uchun qo‘llanilgan so‘zlar 
B) nutqiy jarayonda ikki va undan ortiq ma’noda qo‘llanuvchi so‘zlar
C) o‘z ma’nosida qo‘llanuvchi so‘zlar 
D) to‘g‘ri javob yo‘q 
7.Ko‘p ma’noli so‘zlar qatorini toping. 
A) o‘n, Mirzacho‘l C) geografiya, oyoq 
B) Toshkent, quloq D) bosh, til 
8.Bir ma’noli so‘zlar qatorini toping. 
A) bosh, til C) Mirzacho‘l, geografiya 
B) quloq, o‘n D) ko‘z, etak 
Test materiallari yig‘ib olinadi. Ular tekshirilib quyidagi jadvalga 
joylashtiriladi.