O’zbek tili o’zbekiston respublikasi davlat arxitektura va qurilish qo’mitasi toshkent arxitektura – qurilish instituti

Ijobiy xislatlar
Salbiy xislatlar

25-mavzu: Sifat va uning darajalari

Reja:

1.Sifat darajalari haqida ma’lumot.

2.Sifat yasalishida yasovchi qo’shimchalarning ahamiyati.
Predmetlardagi bir xil belgining ortiq – kamligi jihatidan farqlanishi sifat darajasi deyiladi. Sifatlarning uch xil darajasi bor: orttirma daraja, qiyosiy daraja, ozaytirma daraja.

1.Orttirma daraja predmetdagi bir belgining boshqa predmetdagi shu turdagi belgiga nisbatan eng ko’p ekanligini ifodalaydi.Orttirma daraja quyidagi usullar yordamida hosil qilinadi:

1) morfologik usul: a) so’zning birnchi bo’g’ini ajratilib, unga keying bo’g’indagi birinchi undosh qo’shiladi-da, yopiq bo’g’in hosil qilinadi va undan keyin to’liq shakli takrorlanadi: dum – dumaloq, pak– pakana; b) so’zning oldingi ikki tovushi ajratilib unga p,m tovushlaridan biri qo’shiladi va undan keyin so’zning o’zi takrorlanadi: yap – yangi, ko’m – ko’k; d) so’zning birinchi bo’g’inidan keyin –ppa shakli qo’shiladi: soppa – sog’, to’ppa – to’g’ri.

2) leksik usul: a) maxsus kuchaytiruvchi so’zlar orqali ifodalanadi: engkichik,hammadan chiroyli, zap g’alati, beqiyoschiroyli, naqadarulug’vor, xo’p bemaza,cheksiz quvonchli; b) so’zlarni takrorlash vositasida: zo’r – zo’r (polvonlar), uzundan – uzun (kechalar), ne – ne (olimlar); d) turli so’z birikmalari, iboralar yordamida: haddan ziyod chiroyli, misli ko’rilmagan (qahramonlik), quling o’rgilsin (jonon);