Ozbek-Tariyx-1-70-(каракалпак). indd

Pikirlesiń!
«Ǵárezsizlik Deklaraciyası» kirisiw bólimine tómendegishe jazıp 
qoyıldı: «Ózbekstan Sovet Socialistlik Respublikası Oliy Kengashi 
ózbek xalqınıń mámleket qurılısındaǵı tariyxıy tájiriybesi hám 
bay úrp-ádetleri, hárbir millettiń óz táǵdirin ózi belgilew huqıqın 
támiyinlewden ibarat joqarı maqseti, Ózbekstannıń keleshegi 
ushın tariyxıy juwapkershilikti tereń sezingen halda xalıqaralıq 
huqıq normalarına, ulıwma insanıylıq qádiriyatlarǵa hám demok-
ratiya principlerine tiykarlanıp, Ózbekstan Sovet Socialistlik Res-
publikasınıń mámleketlik ǵárezsizligin járiyalaydı».

---

6
engizildi hám hákimiyat Ayrıq-
sha jaǵday mámleketlik komiteti 
(GKChP — 
Государственный комитет 
по чрезвычайному положению
) qo-
lına ótti. Olardıń maqsetleri Aw-
qam aymaǵında jasawshı barlıq 
xalıqlardıń ǵárezsizlikti qolǵa kir-
giziwlerine jol qoymaw edi. Áne 
sonday jaǵdayda Ózbekstan SSR 
Oliy Kengashiniń Prezidiumı, Ózbekstan Kommunistlik partiyası 
Oraylıq Komiteti hám Ózbekstan SSR Prezidenti janındaǵı Ministrler 
Kabineti 1991-jılı 21-avgustta qospa májilis ótkizip, onda «SSSR GKChP 
niń Ózbekstan SSR Konstituciyası hám nızamlarına qarsı hújjetleri 
Ózbekstan aymaǵında ámel etpeydi», degen qarar qabıl etti.
1991-jıl 25-avgust kúni bolsa Ózbekstan SSR Prezidenti elimizdiń 
tolıq ǵárezsizligi jolında tırnaq tasın qoyǵan jáne bir áhmiyetli pármandı 
járiyaladı. Pármanda mınaday delinedi: 
«Mámlekette júzege kelgen awhaldı itibarǵa alıp hám respublika 
máplerin qorǵaw maqsetinde Respublika Ishki isler ministrligi 
hám Mámleketlik qáwipsizligi komiteti Ózbekstan SSRnıń nızamlı 
qaramaǵına alınsın. Respublika aymaǵında jaylasqan SSSR Ishki isler 
ministrliginiń ishki armiyası tikkeley Ózbekstan SSR Prezidentine 
boysındırılsın.
Ózbekstan SSR Oliy Kengashi Prezidiumına júdá qısqa múddette 
Respublikanıń mámleketlik ǵárezsizligi haqqındaǵı nızam joybarın 
tayarlaw hám onı Ózbekstan SSR Oliy Kengashiniń gezeksiz sessiyası 
dodalawına usınıs etilsin».
Ózbekstan Respublikası Oliy Kengashi 1991-jıl 26-avgust kúni Ózbek-
stannıń Mámleketlik ǵárezsizligi haqqında nızam joybarın tayarlaw hám 
de 31-avgustta Oliy Kengash sessiyasın shaqırıwǵa qarar etti.
Ózbekstan Kompartiyası Oraylıq Komiteti hám Oraylıq qada-
ǵalaw komitetiniń 28-avgustta bolǵan qospa Plenumı Respublika 
Kompartiyasınıń KPSS OK menen hárqanday baylanıstı toqtatıwǵa, 
KPSStiń barlıq shólkemlerinen shıǵıwǵa, onıń Oraylıq organlarındaǵı óz 
wákilliklerin shaqırıwǵa qarar etti.
Ayrıqsha jaǵday mámleketlik 
komiteti aǵzaları

---

7
Áne usınday jaǵdayda XII shaqırıq Ózbekstan SSR Oliy Kengashiniń 
gezeksiz VI sessiyası 1991-jıl 31-avgustında óz jumısın basladı. Onda 
«Ózbekstan Respublikasınıń Mámleketlik ǵárezsizligi haqqında»ǵı 
másele kún tártibine qoyılıp, qızǵın 
dodalandı. Sessiyada Ózbekstannıń 
Birinshi Prezidenti Islam Karimov 
sóz sóylep, burınǵı Awqamda sońǵı 
waqıtlarda júz bergen jámiyetlik-siyasiy 
waqıyalar aqıbetlerin talqılap, olar 
Ózbekstan táǵdirine tikkeley tiyisli 
ekenligin tiykarlap berdi. Jaǵdaydan 
kelip shıqqan halda, Ózbekstan Res-
publikasınıń Mámleketlik ǵárezsiz-
ligin járiyaladı hám onı «Ǵárezsizlik 
tiykarları haqqında»ǵı Konstituciyalıq 
nızam menen bekkemlewdi usınıs etti. 
Oliy Kengash deputatları statyama-
statya dodalawdan soń, «Ózbekstan Respublikasınıń Mámleketlik 
ǵárezsizligi haqqında»ǵı nızamdı qabıl etti. Sońınan «Ózbekstan 
Respublikasınıń Mámleketlik ǵárezsizligi haqqındaǵı Oliy Kengash 
Bildiriwi» qabıllandı.
«Ózbekstan Respublikasınıń Mámleketlik ǵárezsizligi tiykarları 
haqqında»ǵı nızam oǵada úlken áhmiyetke iye bolıp, bul nızam