O‘zbek maqomi tarixi va nazariyasi” fanidan ma’ruzalar matni 1-mavzu: 1-modul. Fanga kirish. Maqomlar tarixidan

21. Bastai Nigor (Nigor ismli kishining ishlagan bastasi).

To‘rt pog‘onali tovushqatordir:

22. Nihovand. Iroq mamlakatida mashxur shahar va unga nisbat beril- gan sho‘baning nomi. Manbalarda ko‘rsatilishima, Nihovand yarim kechada njro etilar ekan.

23. Javziy (Egizaklarga tegishli). Eski musulmon takvimining uchinchi oyi va unga nisbat berilgan sho‘ba nomi bo‘lib, olti pog‘onali tovushqatordir:

24. Muxayyar (tanlab olingan). Sakkiz pog‘onali tovushqator bo‘lib jam’larning 56 doirasini tashkil etadi.

Xullas, O‘n ikki maqom tizimiga kirgan yigirma to‘rt sho‘bani XSh-XV asr musiqa risolalari asosida shunday tasavvur etish mumkin. Musiqa risolalarn mualliflarn o‘z imkoniyatlari doirasida maqom, ovoz va sho‘ba- larning faqatgina tovushqatorlarinigina taxminiy tarzda, ud sozining pardalari asosida tushuntira olganlar. Lekii shu ladlarga mos keladigan maqom va ulardagi sho‘balarning kuy va ashula yo‘llarini tasavvur etishga imkon beradigan nota yozuvlari bo‘lmaganligi sababli, o‘sha zamonlarda ma- qom yo‘llari qanday ijro etilganligi bizga butunlay qorong‘idir.

Adabiyotlar:

1. Rajabov I. Maqom asoslari. (o„quv qoTlanma) T., 1992.

2. Rajabov I. Maqomlar. (ilmiy monografiya) T., 2006.

3. Matyoqubov O. Maqomot. (ilmiy-ommabop monografiya) T., 2004

4. Fitrat A. O‘zbek klassik musiqasi va uning tarixi. (ilmiy-ommabop risola) T., 1993.

5. Ibrohimov O. Maqom va makon. (ilmiy monografiya) T., 1997.