O’zbek kino sanoati. “O’zbekfilm” Bajardi : 513-18 gurux

O’zbek kino sanoati. “O’zbekfilm”

Bajardi :513-18 gurux

Talabasi: Rajapov Og’abek

Reja:

• O’zbek kino sanoatining tarixi.
• O’zbekfilim
• O’zbek kino sanoatining bugunda kundagi o’rni
• O’zbekfilim tomonidan yaratilgan “NOVDA” badiy filimga qisqacha taxrir.

Oʻzbekiston kinosi

• Oʻzbekiston kinosining tarixini ikkiga boʻlish mumkin: Oʻzbekiston SSR kinosi (1924—1991) va mustaqil Oʻzbekiston kinosi (1991—hozirgi kungacha). Sovet davrida olingan filmlarning koʻpchiligi ham oʻzbek, ham rus tillarida olingan. Ayrimlari boʻlsa faqat oʻzbek yoki faqat rus tilida olingan.
• Sovet davrida olingan eng sara filmlar sifatida „Maftuningman“ (1958), „Mahallada duv-duv gap“ (1960) va „Shum Bola“ (1977) kabi filmlar tilga olinadi.
• Oʻzbekiston mustaqil boʻlganidan keyin chiqarilgan juda oz film xalqaro miqyosda shuhrat qozona olgan. Film tanqidchilariga koʻra, zamonaviy oʻzbek filmlarining aksari arzon, past sifatli filmlardir.

O’ZBEK KINOSI TARIXI

• 1897-yili Toshkent shahrida kinofilmlarning birinchi namoyishi bo’lib o’tgan.
• 1925-yili “Bu kino” o’rtoqligi tomonidan “Sevzap kino” bilan ham korlikda bir qator hujjatli filmlar hamda “O’lim minorasi” deb nomlanuvchi badiiy fil mini ishlab chiqargan. Xuddi shu yili “Musulmona yol” badiiy filmi tomoshabinlar hukmiga havola qilingan

O’zbekfilim

Eng eski va eng katta badiiy filmlar ishlab chiqaruvchi oʻzbek kinostudiyasi. Studiyaga 1925-yil asos solingan. Uning ilk nomi „Sharq yulduzi“ boʻlgan. 1936-yil „Oʻzbekfilm“ deb nomlangan. Ikkinchi jahon urushi yillarida studiya „Toshkent Kino Studiyasi“ deb nomlangan. 1958-yil nomi yana qaytadan „Oʻzbekfilm“ deb oʻzgartirilgan. Kino studiya shu kungacha 400 dan ortiq toʻla metrajli va 100 dan oshiq multiplikatsiya qilingan film chiqargan. „Oʻzbekfilm“ kinostudiyasi ishlab chiqargan mashhur filmlar qatoriga „Maftuningman“ (1958) va „Mahallada duv-duv gap“ (1960) filmlarini kiritish mumkin.

O’zbekfilim 1930-yilarda

• 1932-yil „Sharq yulduzi“ „Oʻzbekfilm“ nomini oladi. 1930-yil gacha filmlarni, asosan, oʻzbek xalqining milliy anʼanalaridan yiroq rus rejissorlari ishlagan. 30-yillardan Nabi Gʻaniyev mustaqil filmlar yarata boshlagan: „Yuksalish“, „Ramazon“, Sulaymon Xoʻjayev „Tong oldidan“, Yoʻldosh Aʼzamov „Qilich“ filmlarini ishladilar.
• 1939-yil kinostudiyaga „Toshkent kinostudiyasi“ nomi berildi. Ikkinchi jahon urushi yillari Toshkentga evakuatsiya qilingan Ukraina, Belorussiya kinostudiyalari, „Mosfilm“, „Lenfilm“larning kelishi munosabati bilan „Birlashgan Toshkent kinostudiyasi“ (titrda „Toshkent kinostudiyasi“ deb yozilgan) nomi bilan yuritilgan. 

O’zbekfilimning eng sara filimlari

• 1960-yilda yaratilgan oq-qora kinotasmaga olingan oʻzbek kinokomediya. Filmga Y. Stepchuk rejissorlik, Shuhrat Abbosov produserlik qilgan. „Mahallada duv-duv gap“ eng sara oʻzbek filmlaridan biri, SSSR xalq artisi Abbosov esa oʻzbek kinosining asoschilaridan biri hisoblanadi.

Shum bola

•  Gʻafur Gʻulomning shu nomli asari asosida 1977-yil olingan sarguzasht film. Filmga Damir Salimov rejissorlik qilgan, ssenariyni Shuhrat Abbosov va Aleksandr Naumov yozgan. Oʻzbek kino ishqibozlarining sevimli filmlaridan biriga aylangan „Shum bola“ ham oʻzbek, ham xorijiy film tanqidchilari tahsiniga sazovor boʻlib keladi. Tinib-tinchimasligi sabab turli koʻrgiliklarga yoʻliquvchi oʻn yoshli Shum bola (filmdagi asl ismi Qoravoy) rolini Abduraim Abduvahobov oʻynagan.

Mustaqillikdan soʻng

• Mustaqillikdan soʻng „Oʻzbekfilm“ning yangi tarixi boshlandi. Film mazmuni, qahramonlari va uslubida milliylik kuchaydi. „Voiz“ (Yu. Roziqov), „Yolgʻiz yodgorim“ (S. Nazarmuhamedov), „Chimildiq“ (M. Abzalov), „Dilxiroj“, „Oʻrtoq Boykenjayev“ (Yu. Roziqov), „Yodgor“ (X. Nasimov), „Qor ustidagi lola“ (E. Toʻychiyev, A. Shaxobiddinov) va boshqalar bunga misoldir. „Alpomish“ (H. Fayziyev), „Osmondagi bolalar“, „Osmondagi bolalar-2“ (Z. Musoqov), „Dev bilan pakana“ (J. Qosimov), „Fellini“ (N. Abbosov), „Qismat“ (A. Akbarxoʻjayev, A. Ismoilov), „Maqsad“(R. Meliyev), „Men Terrorchi Emasman“ (Muhammad Ali Iskandarov) va boshqalar keyingi yillar mahsulidir.

Mustaqillikdan soʻng

• O'zbekiston Respublikasi Prezidentining “Kinematografiya sohasida davlat boshqaruvi tizimini takomillashtirish hamda soha vakillarining ijodiy faoliyati uchun munosib sharoit yaratish to'g'risida” 2021 yil 7 apreldagi PQ–5060-son qaroriga muvofiq “O'zbekfilm” davlat unitar korxonasi negizida «O'zbekfilm” kinokonserni tashkil etildi
• Zamonaviy kinosanoat infratuzilmasini shakllantirish, kinokompaniyalarga filmlar, multfilmlar, seriallar va boshqa kino mahsulotlarini yaratish bo'yicha xizmatlar ko'rsatish «O'zbekfilm” kinokonserning asosiy vazifasi etib belgilandi

O’zbekfilim tomonidan yaratilgan “NOVDA” badiy filimga qisqacha taxrir.

• 2015-yilda Zulfiqor Musoqov tomonidan suratga olingan, Oʻzbekfilm kinostudiyasida ishlab chiqarilgan Oʻzbekiston komediya, melodrama filmi. Filmda Husan Sharipov, Raʼno Zokirova, Shahzoda Matchonova, Farhod Abdullayev, Mirza Azizov va Behzod Hamroyev kabi Oʻzbekistonning taniqli aktyorlar rol oʻynashgan. Filmda bir ahil qishloq oilasi, ilk muhabbat, Vatanga, ota-onaga muhabbat haqida hikoya qilinadi. Ekspertlar filmni buyuk italyan kinorejissori F. Fellinining „Amarkord“ (1973) badiiy filmiga o‘xshatmoqda. Biroq manbada filmning aynan qaysi jihatlari o‘xshatilgani haqida maʼlum qilinmagan.

Bu filim asosan qishloq hayotini va insonlarni bir birga mehri oqibatini uzida mujasam etgan eng zo’r kinolar qatoridan joy egilagan . Shaxsan uzimni fikirim bu filimni albatda ko’ring.

Etborigiz Uchun Raxmat