"Ovqatlanishfiziologiyasiasoslari" fanibo‘yichao‘qitishtexnologiyalariloyixalashtirilgan

Jigarningovqathazmqilishdagiishtiroqi
Jigarodamningbezlariorasidaengkattasimassasi 1500 gchamasida. Jigarmoddalarningo‘zlashtirilishivaalmashinuvidaishtiroqetadi, o‘zigaxosfermentativvaekskretorfaoliyatgaega, qonaylanishigahamdahldor. Asosanpoligonalgepatotsitlardantuzilganbo‘lakchalarjigarningfunksionalbirligidir. Kattayoshliodamningjigarida 500 minggayakinbo‘lakchalarimavjud. Ularnioraliqto‘siqlaryokiportalfazolarajratibturadi. Portalfazolardankopkavena, jigararteriyasi, o‘tyo‘llari, limfatomirlarvanervtarmoqlario‘tgan.
Ingichkaichaknnigovqatnihazmqilishdavao‘zlashtirishdagiishtiroqi
Hazmtizimibo‘shliginitashqimuhit, debhisoblashmumkin. Undagioziqmoddalarvahazmmahsulotlarqongaso‘rilmaguncha, o‘zlashtirilganhisoblanmaydi, ba’zisharoitdatashqarigachiqaribtashlanishihammumkin. Oqsillar, yog‘larvauglevodlarningoxirigachaparchalanishinivahosilbo‘lganmahsulotlarningso‘rilishiniasosaningichkaichakshilliqpardasita’minlaydi. Buo‘zarobog‘liqbo‘lganjarayonlargaichakharakatlariko‘maklashadi.
Ichakfermentlari
Ichakshilliqpardasidavashirasida 20 gayaqingidrolitikfermentlarbor. Ularoqsillarvapolisaxaridlarningparchalanishinatijasidahosilbo‘lganoligomerlarni, yog‘larparchalanishimahsulotimonoglitseridlarnivaovqattarkibidagidisaxaridlarvaba’ziboshqamoddalarningparchalanishiniohirigaetkazadi.
Ichakningproteologikfermentlariorasidaenteriqonazaalohidaajralibturadi. Bufermenttripsinogenmolekulasidalizinvaizoleysinaminokislotalario‘rtasidagialoqadorlikniuzib, undangeksapeptidajratadi. Natijadafermentnnigfaolmarkaziochilib, tripsingaaylanadi. Enteriqonazao‘nikkibarmoqichakvaingichkaichakningyuqoriqismidasintezlanadi.
Ingichkaichakninghammaqismidabirguruhpeptidazalaraniqlangan. Ulardi-tri- vaoligopeptidlarningaminokislotalargaparchalanishinita’minlaydi.
Ovqattarkibidagipolisaxaridlarniparchalashdaingichkaichakninggamma – amilazasima’lumahamiyatgaega. Bufermentningpankreatikalfa-amilazadanfarqishuki, uningta’siridapolisaxaridmolekulasiningichidagiglyukozayaxshiajraladi. SHuninguchungamma-amilazata’siridapolisaxaridlarbilanbirqatorda, sezilarlimiqdordaglyukozahosilbo‘ladi.
Disaxaridlarniparchalovchifermentlarhambirnechta.
Saxarozaiste’molqilinadiganlavlagiyokishakarqamishqandini – saxarozaniglyukozavafruktozagaparchalaydi. Bufermentmaltozanihamparchalashqobiliyatigaega.
Suttarkibidagilaktozanilaktazafermentiglyukozavagalaktozagaajratadi. laktozaboshqadisaxaridazalartomonidanparchalanmasliginie’tiborgaolsak, laktozanisutbilanovqatlanishdavridagiahamiyatitushunarlibo‘ladi.
Ingichkaichakningyanabirdisaxaridazasi – tregalaza – qo‘ziqorinvasuvo‘simliklaridanuchraydigantregalozaniparchalaydi.
Ishkoriyfosfatazavatabiiysharoitdaparchalaydiganmoddalarifosfoserin, xolinfosfatvaetanolaminfosfatlardir. Bumoddalarfosfoproteinlarvafosfolipidlarningparchalanishjarayonidaoralikmahsulotlarsifatidapaydobo‘ladi.

«Tasdiqlayman»

O‘quv uslubiy bo‘lim bosligi
__________Ustaboboeva X.A.