Jalb (qarz) etilgan mablag‘lar biznes sub’ekti mablag‘larini shakllantirishning ikkinchi manbai hisoblanadi. Ushbu turdagi mablag‘lar ma’lum bir shartlar asosida korxona biznes faoliyatiga jalb etilishi bois biznes uchun ushbu mablag‘lar qo‘shimcha xarajat keltirib chiqaradi.
Jalb (qarz) etilgan mablag‘lar biznes sub’ekti mablag‘larini shakllantirishning ikkinchi manbai hisoblanadi. Ushbu turdagi mablag‘lar ma’lum bir shartlar asosida korxona biznes faoliyatiga jalb etilishi bois biznes uchun ushbu mablag‘lar qo‘shimcha xarajat keltirib chiqaradi.
Masalan bank muasasasi ajratgan kredit mablag‘lari uchun ustama foiz, lizing kopmaniyalari qo‘shimcha lizing ustamasi to‘lash bilan birga kafolat uchun mulkni garovgv qo‘yish majburiyatlarini korxona zimmasiga yuklaydi.
Biznes faoliyati natijasidan manfaat ko‘ruvchilar uni rivojlanishi uchun xarakat qiladi. Ushbu manfaat biznesning barcha ishtirokchilarini maqsad umumiyligini ta’minlashga undaydi. Manfaatdor taraflarni biznes bilan aloqalariga ko‘ra ichki va tashqi manfaatdorlarga bo‘linadi.
tashqi manfaatdorlar davlat, mijozlar, jamiyat va iste’molchilar
Dunyoning rivojlangan va rivojlanayotgan davlatlari biznes vakillari tarixini o‘rganish biznes faoliyati jismoniy shaxslar tomonidan yakka holda hamda sheriklik asosida tashkil etilganligini ko‘rish mumkin. Hozirda biznes faoliyati mamlakatimizda yakka tartibdagi tadbirkorlik va yuridik shaxs shakllarida tashkil etilib yuritilishi mumkin. Biznes faoliyati bilan shug‘ullanuvchi yakka tartibdagi tadbirkor ham yuridik shaxs sifatida yoki yuridik shaxs tashkil etmasdan faoliyat yuritishi huquqiga egadir.
Dunyoning rivojlangan va rivojlanayotgan davlatlari biznes vakillari tarixini o‘rganish biznes faoliyati jismoniy shaxslar tomonidan yakka holda hamda sheriklik asosida tashkil etilganligini ko‘rish mumkin. Hozirda biznes faoliyati mamlakatimizda yakka tartibdagi tadbirkorlik va yuridik shaxs shakllarida tashkil etilib yuritilishi mumkin. Biznes faoliyati bilan shug‘ullanuvchi yakka tartibdagi tadbirkor ham yuridik shaxs sifatida yoki yuridik shaxs tashkil etmasdan faoliyat yuritishi huquqiga egadir.
Yakka tartibdagi tadbirkorlik jismoniy shaxsga mustaqil mulk huquqi asosida o‘ziga tegishli bo‘lgan mol-mulk negizida, shuningdek mol-mulkka egalik qilish va undan foydalanishga yo‘l qo‘yadigan o‘zga ashyoviy huquq asosida amalga oshiriladi.
Odatda yakka tartibda faoliyat yurituvchi tadbirkor o‘zi qonunchilikda belgilangan miqdordagi ishchilarni yollab faoliyat olib boradi. Yakka tartibda faoliyat yurituvchi tadbirkorlik sub’ektining yollangan ishchisi uning biznes sherigi hisoblanmaydi.