O‘t oldirish tizimining ishlash prinsipi. Induksion g‘altaklar

Har smenada texnikaviy xizmat ko‘rsatishda taqsimlagich
qopqog‘ining tozaligi yaxshilab kuzatiladi, chunki kir orqali yuqori kuchlanishli tok sizishi mumkin. Kirlangan qopqoq sirti va ichidan benzin shimdirlangan latta bilan ishqalab artiladi.
2-texnikaviy xizmat ko‘rsatishda uchqundan o‘t oldirish svechasining elektrodlari orasidagi tirqish tekshiriladi. U 1-1,2 mm bo‘lishi lozim, qishda 0,6-0,7 mm bo‘lishiga yo‘l qo‘yiladi.
Tranzistor kommutatori maxsus xizmat ko‘rsatishga muhtoj emas. Ishlatish jarayonida iloji boricha uning qovurg‘ali yuzasi artiladi, shuningdek simlarning sozligi va ularning qismlarga ishonchli ulanganligi kuzatiladi. Boshqa detallar kabi tranzistorga epoksid smolasi qo‘yilgan bo‘lgani uchun komutatorni faqat ustaxonalarda qismlarga ajratish mumkin.
Kontakt-tranzistorli o‘t oldirish tizimda uzgich kontaktlari orasidagi zazor 0,3-0,4 mm. SHuning uchun birinchi navbatda kontaktlar ish yuzalarining tozaligiga e’tibor berish lozim, chunki ular tatushganda ulardan juda oz miqdorda tok o‘tadi, va hatto, yupqa moy qatlamli yoki oksidlar o‘t oldirishni buzishi mumkin. Moylanib kontaktlarning ish yuzalari batareyadan o‘t oldirish uzgichdagi singari toza benzin bilan yuviladi.
O‘t oldirish asbobi ishlaganda chiqadigan uchqun yuqori chastotali elektromagnitaviy to‘lqinlarni hosil qiladi. To‘lqinlar antennaga ta’sir etib radio va telexalaqitlarni keltirib chiqaradi. Bu xalaqitlarni kamaytirish uchun avtomo-billarning elektr jihozlarida quyidagi himoya qurilmalari ishlatiladi:

1. 
   7-14 ming Om qarshilikka ega bo‘lgan so‘ndiruvchi re-
   

zistorlar qo‘llab; ular uchqundan o‘t oldirish svechalariga ulangan simlarning karbolit uchlariga uglerod qo‘shilgan asbestdan iborat sterjen shaklida joylashtirilgan;

2. 
   taqsimlagich qopqoqlariga katta qarshilikka ega bo‘l-
   

gan prujinali burchaklik o‘rnatiladi;

3. 
   o‘zakli va qarshiligi 15-20 ming Om bo‘lgan yarim
   

o‘tkazish tarkib shimdirilgan qoplamali yuqori voltli simlar;

4. 
   past kuchlanishli tok zanjiriga ferrit o‘zakka o‘ral-
   

gan drossel chulg‘amidan iborat maxsus filtrlar va har birining sig‘imi 1 mkF bo‘lgan ikkita kondensator ulanadi;

5. 
   past va yuqori kuchlanishli simlar, uchqundan o‘t oldi-
   

rish svechalari, induksion g‘altaklar, taqsimlagichlar va elektr jihozlarning boshqa asboblari ekranlashtiriladi, ya’ni metall qobiqqa joylashtiriladi;

6. 
   mashina qismlarining biriktirilgan joylari mah-
   

kamlanadi: dvigatel kuzov va rama o‘rilgan yumshoq sim bilan biriktiriladi, bolt va vintlar kallagi ostiga shayba-yulduzchalar qo‘yiladi.
So‘ndiruvchi rezistorlar tok amplitudasini va shu bilan birga elektromagnit tabranishlar quvvatini kamaytiradi. Drossel va kondensatorlar, birinchidan, yuqori sonli konturlar davriyligini buzadi, ikkinchidan, kondensatorni zaryadlash vaqtida elektr energiyani yutib, uni magnit energiyasiga aylantiradi. Ekranlar elektromagnitaviy to‘lqinlarni yutadi va uni ekranni qizdiruvchi uyurma tokka aylantiradi. SHayba-yulduzchalar faqat mashina qismlarini biriktirishga emas, balki uning barcha uzellaridagi sig‘imni bir xil saqlash, shuningdek ish jarayonida ularning hammasiga tokni to‘g‘ri taqsimlashga ham xizmat qiladi.