Основы биохимии. Лекция №4

DNK Reparasiyasi

• DNK buzulishining turlari.
• DNK reparasiya sistemasining klassifikasiyasi.
• Fotoreaktivatsiya.
• Exsiyon reparasiya.
• Replikatsiyadan keyingi reparasiya.
• SOS reparasiya.
• Bir va ikki zanjirli DNK buzulishlari reparasiyasi

• DNK Buzulishlari DNK buzulishlari

• DNK reparasiyasi

• DNK ning to`liq bo`lmagan reparasiyasi

• genetik barqarorlik

• genetik beqarorlik

• Saraton, irsiy kasalliklar

• genetik xilma-xillik

• DNK reparasiyaga qodir yagona biologik molekuladir

• DNK quyidagilar bilan tavsiflanadi:
• Ko'p sonli reparatsiya tizimlarining mavjudligi.
• Hujayralarda DNKni “patrul” qiladigan va nuqsonlarni qidiradigan oqsillar mavjud.
• Ko'pgina reparativ tizimlari nafaqat zararlangan nukleotidlarning o'zini, balki ba`zi nukleotidlar qismini ham olib tashlaydi, ya'ni shikastlangan nukleotidlar bo'limlari olib tashlanadi.
• DNK qo'sh spiral bo'lganligi sababli, buzilmagan zanjir DNK molekulasini tiklash uchun shablon bo'lib xizmat qiladi.

• DNK shikastlanishi:

• Reparasiya qilinadigan va reparasiya qilinmaydigan.
• Spontan va induktsiyalangan.
• Ekzogen omillar ta'sirida qo'zg'atilgan.
• Endogen omillar ta'sirida qo'zg'atilgan.

• 1. Qayta tiklanadigan buzulishlar o'zlarining hujayra tizimlari tomonidan olib tashlanadi, masalan, UV nurlari ta'sirida sodir bo'ladigan buzulishlar. Bunda DNK buzulishining katta qismi tiklanadi.

• 2. Qayta tiklanmaydigan buzulishlar kamdan-kam uchraydi.

• 3. Spontan buzulishlar hech qanday yo'naltirilgan ta'sirlarsiz sodir bo'ladi va induktsiya - fizik, kimyoviy yoki biologik omillar ta'siri ostida sodir bo`ladi.

• Har bir inson hujayrasida har kuni 2 dan 3 mingtagacha purin va pirimidin nukleotidlari (har bir gaploid genomda) azotli asoslarini yo'qotadi.
• Natijada (apurin va apirimidin) AP-saytlari hosil bo'ladi.
• Faqat dezoksiriboza va fosfodiefir bog`lari qoladi.

• Azotli asoslarning dezaminlanishi ham Spontan DNK shikastlanishiga tegishli:

• Urasil

• Reparasiya tizimi tufayli har xil turdagi 1000 ta DNK shikastlanishidan faqat 1 tasi mutatsiyaga olib keladi.

•