Osiyo mamlakatlarida ta'lim-tarbiya jarayonining o’ziga xos xususiyatlari

Yugoslaviya davlati ta`limi taraqqiyoti

Chexoslovakiyata’lim-tarbiyajarayonlari

Chexiyada 6 yoshdan 14 yoshgacha boʻlgan bolalar uchun 8 yillik majburiy taʼlim joriy etilgan (asosiy maktab). 8 yillik maktab negizida toʻliq oʻrta maktab, gimnaziya, oʻrta kasbhunar bilim yurtlari va maktablari faoliyat yuritadi; ular malakali ishchilarni tayyorlaydi. Chexiyada 23 oliy oʻquv yurti bor. Yiriklari: Praga universiteti, Politexnika instituti, Iqtisodiyot instituti, Tasviriy sanʼat akademiyasi, Musiqa sanʼati akademiyasi (hammasi Praga shahrida), Brno, Olomouts shaharlaridagi universitetlar, Ostravadagi konchilik instituti. Oliy ilmiy muassasasi – Chexiya Fanlar akademiyasi. Vazirlik va muassasalarning geol., gidrometeorologiya, suv xoʻjaligi markaziy ilmiy tadqiqot institutlari bor.

59. 
    YUNЕSКO va boshqa xalqaro tashкilotlarining ta’lim sohasini rivojlantirishdagi faoliyati YUNESKO - Birlashgan Millatlar Tashkilotining ta’lim, fan, madaniyat tnasalalarini rivojlantirishga ixtisoslashtirilgan tashkiloti bo’lib, u 1946 yilda tashkil etilgan. Ushbu tashkilotning qarorgohi Fraatsiyaning poytaxti Parij shahrida bo’lib, utung oliy boshqaruv organi - Bosh direktordir. Mazkur xalqaro tashkilotga a’zo bo’lgan mamlakatlaming vakillari ikki yilda bir marta o’zlarining Bosh konferentsiyalariga to’planadilar. Bu anjumanda ular YUNESKOning keyingi ikki yillik faoliyatining dasturini qabul qiladilar. Ushbu dastumi amalga oshirish uchun unga a’zo bo’lgan davlatlar mablag’ - byudjet ajratadilar. YUNESKO faoliyatida xalqaro hamkorlik, tinchlikni saqlash masalalari asosiy o’rinni egallaydi. Shu tufayli ham uning Nizomida Tayanch tushunchalar: YUNESKO tashkilotining ta’lim sohasidagi faoliyati “Urush haqidagi fikrlar odamlar aqlida paydo bo’ladi, binobarin, urush vasvasasini ularning ongidan chiqarib, tinchilikni himoya qilish g’oyasini tarbiyalamoq kerak” - deb yozib qo’yilgan. YUNESKO faoliyati o’ta xilma-xil va ko’p qirralidir. Ayniqsa, uning ta’lim sohasidagi faoliyati diqqatga sazovor. Bu boradagi ishlar juda ko’p yo’nalishlarda olib boriladi va mazkur yo’nalishlar bir-biridan muhimdir. Rivojlanayotgan mamlakatlarda savodsizlikni tugatish, jahon ta’limi rivojlanishidagi tendentsiyalami tahlil qilish va uni ommalaslitirish, u yoki bu mamlakatda ta’lim bo’yicha olib borilayotgan siyosatni ham moddiy, ham ma’naviy rag’batlantirish kabilar shular jumlasidandir. YUNESKO mazmunli ta’limining hamma uchun birday imkoniyat doirasida bo’lishini ta’minlash, uning uzluksizligini qaror toptirisli, ta’limni va uning shaklini kelajakda rivojlanishi tamoyillaridan kelib chiqadi. O’qituvchi kadrlar tayyorlash, ulami nazariy-metodik saviyasini muttasil oshirib borish, jahonning ba’zi mamlakatlarida muammo bo’lib hisoblangan xotin-qizlarning erkaklar bilan bab-barobar bilim olish haqxuquqlarini ta’minlash, ekologik ta’limni yo’lga qo’yish, darslik va dasturlarni takomillashtirish, mamlakatlar o’rtasida ta’lim bo’yicha hamkorlikni butun choralar bilan rivojlantirish kabi juda ko’p boshqa masalalarni hal etadi. YUNESKOning ta’lim sohasidagi sahovatli faoliyatining barchasi yoshlarga jahon talablari ruhida ta’lim berish, ulami xalqaro hamkorlik, o’zaro ishonch, do’stlik, birodarlik mhida tarbiyalashga qaratilgandir. Fan va texnologiyani rivojlantirish borasida YUNESKO bir qator davlatlararo dasturlarni amalga oshirmoqda. Bu dasturlar asosan ekologik muhitni yaxshilash, atrof-muhitni muhofaza etish bilan bogliqdir.
    
60.