Қосимова Наргиза Дилмуродовна Ўсмирлар ижтимоийлашувида ибрат ижтимоий психологик хусусиятларининг аҳамияти

6.  “Суратлар альбоми” методикаси;  
7. “Мен ҳаётимни ўзим яратаман” психологик-коррекцион тренинги.  
Тадқиқотнинг илмий фарази: 
1. Ўсмирлар ижтимоийлашуви жараёнида қадриятлар, жамиятдаги 
меъёрлар, анъаналарнинг ўзлаштирилиши муайян шахслар, бадиий 
тимсоллардан ибрат олиш орқали амалга ошиши эҳтимоли мавжуд. 
2. Ота-она, қариндошлар, тенгдошлар ёки бошқа бирон-бир кимсага 
нисбатан психологик яқинлик мавжуд бўлса, қадриятлари мос келса, 
ўсмир ундан ибрат олиши мумкин. 
3. “Ибрат”, “тақлид” тушунчалари ўртасида кўпгина умумий жиҳатлар 
билан бир қаторда, ўзига хос хусусиятлар, тафовутлар ҳам мавжуд 
бўлиши эҳтимол. 
4. Ҳаётдаги реал шахслар, бадиий асарларнинг қаҳрамонлари ўзининг 
идеалига қанчалик мос келса, ўсмир улардан ибрат олишга шунчалик 
кўп интилиши мумкин.
Ҳимояга олиб чиқилаётган асосий ҳолатлар:
1. Ибратнинг ўзига хос ижтимоий-психологик ҳодиса экани; б) ибратнинг
тақлид билан бир қатор умумий жиҳатларга ва айни пайтда ўзига хос 
хусусиятларга ҳам эга экани. 
2. Ўсмирлар ижтимоийлашуви жараёнида ибратнинг муҳим роль ўйнаши 
ва бу ҳолат этнопсихологик ҳусусиятлар билан ҳам боғлиқ экани  
3. Ўсмирлар ижтимоийлашувида ибратнинг муҳим агентга айланишида 
оммавий ахборот воситаларининг алоҳида аҳамиятга эга экани ва бунинг 
психологик илдизлари. 
4. Ибрат объекти хусусиятларининг ўсмир идеалларига мос келиши, 
ибрат олиш учун психологик асос бўлиши. 
5. Ўзбекистонда ўсмирларнинг ибрат олишидаги асосий объектлар ота-
она, дўстлар, ёқтирганлар, машҳур спортчилар, актёрлар, қариндошлар, 
ўқитувчилар экани. 

---

9
 
Тадқиқотнинг илмий янгилиги. 
1. Ўсмирлар ижтимоийлашувида ибратнинг роли ва психологик
хусусиятлари, агентларнинг таъсир механизмларини аниқлашда 
кўринади. 
2. Ибрат асосан танлов асосида юз бериши, унинг объект ва ижтимоий 
агентлар қадриятлари ўртасида уйғунлик мавжуд бўлганда юзага 
чиқиши таҳлил этилганида; 
3. Ўсмир шахсининг шаклланишида ибрат объекти бўладиган ҳодиса ва 
объектлар- ота-она, бошқа оила аъзоларига, қариндош-уруғлар, 
ўқитувчилар, тенгдошларига бўлган муносабатлар кўрсаткичлари, 
оммавий ахборот воситаларининг психологик таъсир ўтказиш 
механизмлари, демографик ҳамда жинсий тафовутларнинг роли
аниқланганида намоён бўлади.