O’simliklarning o’sishi va rivojlanishi fiziologiyasi

apikal o'sish deyiladi 
(apeks 
o`sish nuqtasi). 
• Apikal meristemalar poyaning uchki qismi va ildizlaming o‘sish 
qismida bo‘lib, asosan, poyaning va ildizning bo‘yiga o‘sishini 
taminlaydi. 
• Lateral meristemalarda esa silindrsimon yetilmagan hujayralar 
bo‘lib, ular asosan yog‘ochlik va qobiq hosil bo`lishining asosi 
hisoblanadi, hamda o‘simlik tanasining eniga o‘sishini ta’minlaydi. 
•
Eniga o‘sishi lateral, ya’ni yon meristemalar hisobiga bo`ladi. 
Bunga 
kambiy perisikl va fellogen to‘qimalarining o‘sishini misol 
qilib ko‘rsatish mumkin. 

---

Differential growth 
Rate of cell elongation is 
higher on the 
a
-side of 
the coleoptile compared 
to the 
b
-side. This leads 
to differential growth: 
increased growth rate on 
one side of plant organ, 
results in 
curvature
of the 
organ. 
a 
b 

---

O‘sish xillari
•
Bazal o‘sish. 
Ko‘pincha barglarning o‘sishida kuzatiladi 
va ko‘pincha chegaralangan bo`ladi. Bunda dastlab 
barcha hujayralar o‘sa boshlaydi. Keyinchalik esa uning 
asosi o‘sa boshlaydi. Har xil shaklda gullarning hosil 
bo`lishi bazal o‘sishga misol bo`la oladi.
•
Interkalar 
o‘sish. 
Ushbu o‘sish boshoqli o‘simliklarda, 
xususan
, bug‘doy, arpa, suli 
va hokazolarga kuzatiladi. 
Bunda o‘sish zonasi har bir bo‘g`im oralig`ida, ya’ni 
barglarning poyaga birikadigan o‘rnida joylashadi. 

---

• Yuvenil bosqichning xarakterli xususiyatlari. Yosh 
o‘simliklar, shu jumladan, maysalar va o‘simtalar ko‘pchilik 
xususiyatlari bilan yetuk o‘simliklardan farq qiladi.
• Yuvenil o‘simliklar novdasi apikal meristemalari kuchsiz 
rivojlangandir. Ammo yuvenil bosqichda kuchli ildiz tizimi 
hosil bo`lishi mumkin. Yuqorida aytib o'tganimizdek, 
yuvenil bosqichning davomiyligi har xil hayotiy formalarda 
turlichadir. 
• Masalan, daraxt o‘simliklarida yuvenil bosqich bir necha 
yil yoki o‘n yillab davom etishi mumkin. 

---

Leaf angle 
Leaf angle
Leaf angle 
already 
starts to 
change 
before
the 
light of day. 
Leaf angle 
changes 
continue 
their rhythm 
also in 
continuous 
dark.