O’simliklarni himoya qilish kafedrasi o’simliklarni biologik himoya qilish

16-mavzu: Padizus entomofagini ko’paytirish Kerakli jihozlar:

1. 
   Rasmli jadval
   
2. 
   Hasharotlarning ko’rgazmali namunalari
   
3. 
   Tarqatma materiallar
   

REJA:

1. 
   Podizus entomofagini bioekologiyasi.
   
2. 
   Podizus entomofagini ko’paytirish.
   

Podizus Podisus maculiventris yirik va o’rta o’lchamli (4,5-17 mm), qalin charmsimon qoplamali hasharotdir. Boshi tepadan yassilangan yoki bo’rtgan qalqoncha shaklli ko’rinishda. Mo’ylablari 5 bo’g’imli, ularning asosi yuqoridan ko’rinmaydi.

26-rasm. Podisusmaculiventris

Perillus Perillus bioculatus va podizus Podisus maculiventris (Amerika turlari) kolorado qo’ng’izi va boshqa hasharotlarning yirtqichi bo’lib, ular O’zbekistonga ham zararkunandaga qarshi olib kelingan.

27-rasm. Perillyus entomofagi.
Dog’li podizus (Podisus maculiventris). Yirtqich o’z vatanida (Kanada janubi-sharqida) lichinkalik va voyaga etgan qandala fazalarida qishlaydi. Urg’ochi barglarning ustki qismiga to’da-to’da qilib, 15-20 donadan tuxum qo’yadi. Qandalaning o’rtacha jinsiy mahsuldorligi 500-600, ba’zan 1000 donaga etadi. Qandala ikkinchi yoshdagi lichinkalik stadiyasidan boshlab va uning voyaga etganlari kolorado qo’ng’izi lichinkalari va boshqa bargxo’rlar hamda turli kapalaklarning qurtlari bilan oziqlanadi. Dog’li podizusning quyi rivojlanish harorati +13⁰S, bir avlodi to’liq rivojlanishi uchun 321⁰S foydali harorat yig’indisi kerak bo’ladi .
17-mavzu: Entomofag ko’paytiriladigan xonalarni dezinfeksiya qilish Kerakli jihozlar:

1. 
   Rasmli jadval
   
2. 
   Hasharotlarning ko’rgazmali namunalari
   
3. 
   Tarqatma materiallar
   

Xavfsizlik talablari

1. 
   Biomahsulot (trixogramma, brakon, oltinko’z) odamzot va tashqi muhit uchun zararsizdir. Ammo, bu mahsulotlarni ishlab chiqarish jarayonida ozuqa sifatida G’alla kuyasi (sitotroga), mum kuyasi va yana boshqa hasharotlar ko’paytirilishi mumkin. Bular esa, tayyor iste’mol mahsulotlari uchun (quruq mevalar, konfet, zaxiradagi G’alla va un mahsulotlari va hokazo) juddiy zararkunandalar bo’lib hisoblanadi. SHuni nazarda tutib, barcha biolaboratoriya va biofabrikalarda bu hasharotlarni ko’paytirish jarayonida, ularning etuk zotlarini (kapalaklarini) tashqariga chiqarib yubormaslik taraddudini ko„rish maqsadga muvofiqdir. Bu, birinchidan, hasharotlarni idishlardan xona ichiga chiqarmaslikni nazarda tutsa, ikkinchidan, laboratoriya xonalaridan tashqariga chiqarib yubormaslikka qaratilgan choralardir. Buning uchun barcha ochiladigan rom va eshiklarga kapron setkalari tutib, ularni ozoda tutishni nazarda tutadi. Biofabrikalarda havo kompressorlaridan tashqariga chiqarib yuboriladigan havo yo’lida kapalak tutqichlarning o’rnatilishi jiddiy samara boradigan choradir.
   
2. 
   Biolaboratoriya va biofabrika atrofida joylashgan xonadonlar kapalak va boshqa turli hasharotlarni uyga kirib qolishini oldini olish uchun, barcha ochiladigan rom ko’zlariga kapron setkalar o’rnatib chiqishlari maqsadga muvofiqdir.
   
3. 
   Biomahsulotni ishlab chiqish, saqlash, tashish va amaliy qo’llash jarayonida, umumiy qabul qilingan tozalik va gigienik qonun qoidalarga rioya qilinishi shart.
   
4. 
   Biolaboratoriyada ishlash uchun maxsus meditsina ko’rigidan o’tgan sog’lom, hamda allergiya hodisalaridan holi shaxslar qabul qilinadi. Ular maxsus kiyim va shaxsiy gigiena va himoya vositalari bilan ta‟minlangan bo’lib, umumiy havfsizlik qoidalari bilan tanishgan bo’lishlari kerak.
   
5. 
   Biolaboratoriya xodimlari vaqti-vaqti bilan tabiiy ko’rikdan o’tkazilib, teri, ko’z va nafas yo’llari, hamda allergik alomatlarga moyil kishilar, xomilador va emizikli onalar ishlab chiqarish jarayoniga jalb qilinmaydilar.
   
6. 
   Ishlab chiqarish binolari, ta’mirlangan va ozoda bo’lib, begona xasharotlardan (chumoli, suvarak (tarakan), mita) hamda sichqon va kalamushlardan ozod bo’lishi shart. Bu ishlar tuman sanepidstansiya tarmoqlari bilan hamkorlikda amalga oshiriladi.