O’simliklarni himoya qilish kafedrasi o’simliklarni biologik himoya qilish

Topshiriq. Gurux talabalarini 2 ta guruxga bo’lib “B/B/B/” jadvalini to’ldiring.

№	Mavzu savollari	Bilaman+ -	Bilishni istayman+ -	Bilib oldim+ -
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.

Savollar:
1.Oltinko’zni ko’paytirish texnologiyasini ayting.
2.Trixogrammaning qanday turlarini bilasiz?3 Brakonni qo’llash normasini ayting.
4.Ozuqa tayyorlashni aytib bering? 5.Mum parvonasini ko’paytirishni aytib bering?


14-mavzu: Xonqizi qo’ng’izlari turlari bilan tanishuv
Kerakli jihozlar:

1. 
   Rasmli jadval
   
2. 
   Hasharotlarning ko’rgazmali namunalari
   
3. 
   Tarqatma materiallar
   

Koksinellidlar yoki xonqizi qo‘ng‘izlar (Coccinellidae) oilasi. Koksinellidlar oilasiga mansub vakillar keng tarqalgan bo’lib, ular ekinlarga tushadigan xavfli zararkunandalarni yo’qotishda katta ahamiyatga ega. O’simlik bitlari, kanalar, qurtlar, qalqondorlar, tangachaqanotlilar tuxumlari va kichik yoshdagi qurtlari hamda fitonomus lichinkalari ana shunday zararkunandalar qatoriga kiradi.
Koksinellidlar tadqiqotchilarning diqqat e’tiborini azaldan jalb qilib keladi.
Fanda koksinellidlarning 4500 dan ortiq turi ma’lum bo’lib, shundan 200 dan ko’proq turlari MDH mamlakatlarida qayd qilingan. Markaziy Osiyoda 180, O’zbekistonda esa 2 ta kenja oila, 25 avlodga mansub 106 ta tur va kenja tur uchraydi. Ulardan 80 ga yaqin tur entomofag sifatida ma’lum (Mansurov, Xamraev, Babanov, 2002).
Qo’ng’izining gavdasi yumaloq, tepasi qubbali, osti yassi, aksariyati yarim shar shaklida bo’lib, yon tomondan qaraganda old elkasi va qanot ustligi ravon qubbali holda ko’zga tashlanadi.
Xonqizi qo’ng’izlarining tuxumlari sariq rangli, ancha yirik, uzunchoq shaklda bo’ladi . Yangi qo’yilgan tuxumlarda po’sti orqali lichinka tanasi ko’ringani tufayli tusi och-kulrang bo’lib tuyuladi.
Koksinellidlar oilasiga mansub ko’pchilik Urg’ochilar tuxumlarini o’simlik bitlari koloniyalari yonidagi O’simliklarning turli xil qismlariga to’p-to’p qilib qo’yadi. Yirtqichning tug’ilgan lichinkalari o’simlik bitlari bilan oziqlanadi.
Lichinkalar tuxumlardan qiyg’os va tez tug’iladi. YAngi tug’ilgan lichinkalar biroz vaqt tuxum po’stloqlarida (bir-biriga qattiq siqilib) o’tiradi va o’simlik bitlarini topishi bilan, ularni eyishga kirishadi. Kichik yoshlardagi lichinkalar u qadar harakatchan bo’lmaydi. YOshi oshgan sayin juda harakatchan bo’lib, o’simlik bitlarining goh u, goh bu koloniyasiga o’taveradi. G’umbaklanish payti kelganda lichinkalar tanasining keyingi qismi bilan biror narsaga ilinib oladi. G’umbaklardan chiqqan qo’ng’izlar o’simlik bitlarini zo’r berib qiradi va 1012 kun o’tgach, juftlashishga kirishadi, juftlashishdan keyin bir-ikki kun o’tishi bilan tuxum qo’ya boshlaydi. Urg’ochilari tuxumlarini ravon qo’ymaydi (25-rasm).