|
Bargning ichki tuzilishi
Barglaming ichki tuzilishi, ularning bajaradigan funksiyasiga qarab o'zgargan bo'ladi. Bargning tashqi sharoitiga moslashuvchi organ ekanligi, uning ichki tuzilishida aniq ifodalangan. Bargning ichki tuzilishiga undagi, ayrim gistologik elementlaming struktu-rasiga va ularning joylashish tartibiga suv rejmi, yorug'lik, harakat, shamol, tuproq sharoiti, dengiz sathidan balandlikda joylashishi va boshqa omillar sezilarli darajada ta ’sir qiladi. Shuning uchun ham bargning ichki tuzilishi, hatto bir o‘simlikning o'zida ham farq qiladi. «Yorug'likda va soyada o ‘sgan barglar, hatto bitta o ‘simlikda har xil yarusda joylashgan barglar bir-biridan farq qiladi» - deb ko'rsatgan edi V. R. Zalenskiy. Barglar o ‘simlikning ustki yarusiga ko‘tarilgan sari ma’lum bir sathda barg tomiri yig‘indisining uzunligi ortib boradi, gistologik elementlari zichlashadi, hujayralar birmuncha kichrayadi, hujayra po'sti va kutikulasi qalinlashadi. Ayniqsa, ustki yarusda ustitsalarning hajmi birmuncha kichrayadi, miqdori esa ko ‘payadi.
BSrgning et qismida mezofilldagi ustinsimon parenximalarda ham o ‘zgarishlar bo'ladi, hujayralar oralig'i qisqaradi va zichlashadi. Izenning epidermis hujayralarining ustki devorlari sezilarli darajada qalinlashgan va kutikula bilan qoplangan. Uning ustitsalari kichkina bo'lib, 1mm kv yuzada 67 donagacha bo‘ladi. Epidermis hujayralari tuklar bilan qoplangan. Suv saqlash funksiyasini bajaruvchi bir yoki ikki qavat yupqa po ‘stli rangsiz parenxima hujayralar - gipoderma epidermis ostida joylashgan. Bargning ichki tuzilishi ko'p jihatdan bargplastinkasining formasiga, ya’ni uning yassi, keng yoki ingichka va ignasimon bo'lishiga bog'liq. Ikki pallali o ‘simliklaming kengplastinkali bargi ikki asosiy qismdan: barg eti va tomirlarga qaraganda yupqa bo‘Iadi. Ikki pallali o‘simliklar bargini ichki tuzilishini o‘rganganda, uning et qismi usti va osti tomondan epidermis bilan qoplanganligini kuzatish mumkin. Ustki epidermis tashqi tomondan rangsiz mumsimon modda kutikula pardasi bilan o'ralgan bo‘ladi. Ustki epidermis ostida ustinsimon to'qim a joylashgan bo'lib, barg eti qalinligining yarmidan ko'pini tashkil qiladi. Ustinsimon to'qim a ostida dumaloq shaklli hujayralardan iborat g'ovak to'qim a joylashadi. Epidermisning ichki qismida kollenxima joylashgan. Bargning et qismi asosiy parenxima bilan to'lgan bo'lib, ustki qismiga yaqinroq joyda ksilema, ostiga yaqin qismida lub joylashgan bo'ladi. Epidermisda oddiy va bezli tuklar hamda barg og'izchalari (ustitsalar) joylashgan. G 'o'za bargining Ism2 ustki epidermisida 400ta og'izcha bo'lsa, ostki epidermisida 226000ta og'izcha bo'ladi. Og'izchalar orqali transpiratsiya (suv bug'latish) va gazlar almashinuvi jarayoni boradi.
Gullarning tuzilishi, Gullarning xilma xilligi
O‘simliklarning guli novdasiga bandi bilan birikib turadi va unga gulband deyiladi. Gulbandning yuqori qismida biroz kengaygan joy – gulo‘rni bor, unda gulning hamma qismlari joylashadi. Gulbandi shakli va o‘lchami bilan bir-biridan farq qiladi.
Gul – quyidagi qismlardan tashkil topgan.
Gulqo‘rgon – gulkosacha va gultojdan tashkil topgan.
Gulo‘rni – gulning barcha a’zolari joylashgan qismi.
Gulkosacha – gulni tashqi tomondan o‘rab turadigan qavat.
U gulkosachabarglardan tashkil topgan. Gulkosacha yashil va boshqa ranglarda bo‘ladi.
Gultoj – guldagi gulkosachadan ichkarida joylashgan gulqo‘rg‘on qavati. U gultojbarglar yig‘indisidan iborat. Gultoj turli rangda bo‘ladi.
Changchi – gulqo‘rg‘on ichida joylashgan muhim qismi. U ikki qismdan: changdon va changchi ipidan tashkil topgan. Changchi iplari changdonni ushlab turadi va gulo‘rni bilan bog‘laydi. O‘simlikning turiga qarab changchilar bittadan bir nechtagacha bo‘lishi mumkin. Changchi iplarining soni va shakli gulga bog‘liq. Shunga ko‘ra, changchi iplari alohida-alohida, qo‘shilib yoki tutam hosil qilib gulo‘rniga joylashadi. Ayrim gullarda changchi iplari bo‘lmaydi.
Urug‘chi – gulning o‘rtasida (markazida) joylashgan eng muhim qismi. U tuguncha, ustuncha va tumshuqchadan iborat.
Do'stlaringiz bilan baham: |
