O’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti

1000 dona urug’ vazniga ko’ra ekish me’yorini aniqlash.

Izoh: Ushbu raqamlar 1m2 maydonga ekiladigan urug’lar soni
Bahorgi yumshoq bug’doy navlari yetilishi bo’yicha quyidagi guruhlarga bo’linadi: ertapishar, o’rta ertapishar, o’rtapishar hamda o’rta kechpishar. Bu guruhlarga mansub navlarni qiyosiy o’rganishda ularning fizikaviy ko’rsatkichlariga tayaniladi[2].
Urug’ ekishda uning me’yorini belgilashda urug’larning o’lchami, zichligi va ayniqsa 1000 dona urug’ vazni muhim ahamiyatga ega. Urug’ qanchalik yirik va og’ir bo’lsa, urug’ me’yori ham ortib boradi. Mayda urug’larda 1000 dona urug’ vazni past bo’lganda esa, urug’ me’yori, aksincha, kamayib boradi.
Bug’doyda 1000 dona urug’ vazniga ko’ra urug’ ekish me’yorini aniqlash bo’yicha ma’lumotlar 1-jadvalda keltirilgan.[1]
Don naturasi, 1000 ta don massasi hamda shishasimonlik ko’rsatkichlarining o’rtacha qiymatlarini quyidagi tadqiqot natijalarida mos ravishda diagrammalarda ko’rib chiqamiz:

1-diagramma

Shimoliy O’ralbo’yi hududida turli yetilish guruhlariga mansub navlarda 1000 ta don massa ko’rsatkichining o’rtacha qiymati (g)

ertapishar va o’rta ertapishar navlar


o’rtapishar navlar


o’rta kechpishar navlar
2011-yil 2012-yil 2013-yil
Bug’doyning un qilinish sifati donning yetilganligi hamda yirikligiga bog’liq. Don qanchalik yirik hamda 1000 ta don massasi qanchalik ko’p bo’lsa, donda shuncha oziq moddalari ko’p to’plangan bo’ladi. 1-diagrammada 2011-yildagi navlar eng yaxshi ko’rsatkichlar bilan ajralib turganligi tasvirlangan.
O’sha yilda o’rtapishar va kechpishar guruh navlarining afzalligi seziladi. 2011-yilning mo’tadil nam iqlim sharoiti bug’doyning yirik va yaxshi zichlikdagi donlarni hosil qilishi uchun qulay bo’ldi. O’sha yil 1000 dona donning vazni 33,8 g (Novosibirsk 15 navida) dan 47,5 g (Qozog’iston 10 navi) gacha o’zgargan[2].
2-diagramma