O‘rтa maxsus, kasb-hunar тa’limi markazi

INSHONI BAHOLASH METODLARI

Yozilgan insholarni baholashda Respublika ta’lim markazi tomonidan tavsiya etilgan yo‘riqnomadan foydalaniladi.

Insho mavzusi to‘la-to‘kis ravishda, hech qanday imloviy xatolarsiz, izchillik asosida, yetarlicha faktlar yordamida ochilgan bo‘lsa, ishga ijodiy yondashish, mustaqil fikrlash yaqqol sezilib tursa, bunday insholarga «a’lo» baho qo‘yiladi. Mazmuni o‘ta yaxshi bo‘lgan, 1 ta imloviy va 1 ta ishoraviy xatolikka yo‘l qo‘yilgan insholarga ham «a’lo» baho qo‘yish mumkin.
Insho mavzusi to‘liq ochib berilgan bo‘lsa, ishda aniqlik hamda izchillik sezilsa, ijodkorlik ustun bo‘lsa, imloviy xatolarning nisbati ishora­viy xatolarga qaraganda ozroq, umumiy miqdori 6 tagacha bo‘lgan insho­larga «yaxshi» baho qo‘yish tavsiya etiladi.
Insho mavzusi oxirigacha ochib berilgan bo‘lsa, lekin unda ayrim chalkashliklar, noaniqliklar uchrab tursa, ko‘pi bilan 4 ta imloviy, 4 ta uslubiy, 2 ta ishoraviy, jami 10 ta xatosi bo‘lgan (imloviy, uslubiy, ishoraviy xatoliklarning nisbati o‘zgarishi mumkin, biroq umumiy ko‘rsatkich qat’iy qoladi) ishlarga «qoniqarli» baho qo‘yiladi.
O‘quvchi tomonidan mavzu yetarlicha yoritilmagan, qo‘pol xatolarga yo‘l qo‘yilgan bo‘lsa, fikrlashda noaniqliklar sezilib tursa, jumlalar bir-biri bilan bog‘lanmasa, ijodkorlik sezilmasa, xatolarning soni yuqoridagi nisbatlardan ortiq bo‘lsa, unday ishlarga «qonuqarsiz» baho qo‘yiladi.
Shuningdek, o‘quv yurtlarining o‘ziga xos xususiyatlaridan kelib chiqqan holda yozilgan insholar sinov tariqasida «qoniqarli» yoki «qoniqarsiz» deb baholanishi mumkin.
ILOVA


«FONETIKA» Bo‘LIMIGA DOIR QIZIQARLI GRAMMATIK TOPSHIRIQLAR

«DOMINO» o‘yini

Bu o‘yinni quyidagicha o‘tkazish maqsadga muvofiq. Bir necha o‘quvchi sinf taxtasiga chaqiriladi. Ular tartib bilan so‘z aytadilar. Birinchi o‘quvchi aytgan so‘z qaysi tovush bilan tugasa, ikkinchi o‘quvchi shu tovush bilan boshlanuvchi so‘z aytishi va o‘yin shu tarzda davom etishi talab etiladi. Bu o‘yin 5—6 o‘quvchi orasida o‘tkazilib, ikki-uch davra davom etishi mumkin.

Namuna: axloq — qalb — bebaho — ona — a’lo — odam — ma’no — ota — alam — ma’mur — ra’no — oila — aql — lola — adolat — ta’lim — ma’rifat — tanlov — vafo — odob — baho.

«TALAFFUZDAN ADASHMANG» o‘yini

O‘qituvchi o‘quvchilarga x va h, f va p tovushlari ishtirok etgan so‘zlardan aytishni topshiradi. O‘quvchilar 2 guruhga bo‘linib topshiriqni bajaradilar. Shunda kim so‘zni noto‘g‘ri aytsa o‘yindan chiqadi. Mavzu asosida so‘z sinf taxtasiga yoziladi va imlosi bilan taqqoslanadi. Belgilangan vaqtda eng ko‘p to‘g‘ri so‘z aytgan o‘quvchi o‘yinda g‘olib hisoblanadi.

Namuna:
shoh — davlat boshlig‘i;

shox — novda, daraxt shoxi;
xil-xil — saralangan, tanlangan;
hil-hil — ezilib pishgan;
hol — ahvol (hol so‘radi);
xol — odam tanasidagi xol.


«So‘Z JUFTLARINI DAVOM ETTIR» o‘yini

O‘quvchilarga san’at — sanat, Tal’at — talat, qa’la — qala, ta’na — tana, ta’b — tab singari so‘zlar berilib, shunday so‘z juftlari tuzishni davom ettirish va ularning ma’nosini sharhlash topshiriladi. Berilgan so‘z juftlarini belgilangan miqdor (masalan, 15—20 ta so‘z jufti)ga yetkazgan o‘quvchi g‘olib deb topiladi. Bu o‘yin o‘quvchilar guruhi o‘rtasida ham o‘tkazilishi mumkin. Qatordagi har bir o‘quvchi sinf taxtasiga chiqib bitta so‘z jufti yozadi va bo‘rni ikkinchi o‘quvchiga tutqazadi. O‘yin shu tarzda davom ettiriladi.