O‘rтa maxsus, kasb-hunar тa’limi markazi

30-mashq. Gaplarni o‘qing, kesimlik belgilariga ega bo‘lgan so‘zlarni aniqlab, ularga tavsif bering.

HARAKAТ — UMRGA BARAKAТ

Bir shoh ovqat yeb yotaverib semirib ketibdi. Biroz yursa nafasi qisilib, charchab qolar ekan. Ko‘p shifokorlar shohning dardiga biror em bo‘larli muolaja qilolmabdilar. Bundan xabar topgan Goratsiy shoh oldiga yovvoyi echkini olib kelib:

— Siz mana shu echkini tutib olib, go‘shtini yesangiz, echkiday xipcha va chaqqon bo‘lib ketasiz, — debdi.
Shoh sapchib echkini ushlamoqchi bo‘lgan ekan, u chap berib qochibdi. Shoh qiziqib ketib echkini quvlashdan qolmabdi. Kunlar ketidan kunlar o‘tibdi, echki hamon tutqich bermasmish. Shoh oz-ozdan og‘irligini yo‘qotaverib shunday epchil va chaqqon bo‘lib ketibdiki, bir kuni u echkini ushlab ham olibdi.
Ana shundan beri echki («kozel») sportchilarning epchillik va salomatlik ramzi bo‘lib xizmat qilarkan.


31-mashq. So‘zlardagi kesimlik belgilarini almashtirib bo‘ladimi? Almashtirib bo‘lmasa, nima uchun? Buning sabablarini aniqlang.

ТUZNING XOSIYAТI

— Har kuni ishlatadigan idishlaringizni tuz bilan yuvsangiz u yaxshi va tez tozalanadi.

— Kosa, piyola, choynak, stakan, bankalar, tovoqlar va osh­xonaga taalluqli boshqa idishlar tuz bilan yuvilgandan so‘ng toza suvda chayib olinadi.
— Sirli kastrulka idishingiz sizga uzoq muddat xizmat qilishini istasangiz, yangi kastrulkaga suv quyib, unga tuz solib qaynatib olishni unutmang. Bunda 1 litr suvga 5 choy qoshiq tuz qo‘shish me’yoridan foydalaning.
— Shishali idishlarni tuzli ishqor bilan yuvib, so‘ngra unga sirka yoki tuz qo‘shilgan suv purkab toza suvda chayib olsangiz, idishingiz ko‘zni qamashtirgudek yaltirab ketadi.
— Agar yog‘ qizdirayotib qozonga yoki tovaga ozgina tuz sepsangiz, qovurish paytida yog‘ingiz sachramaydi.
— Тayyorlanayotgan taom tagiga olmasligi uchun unga avval yog‘ surtib, so‘ng yirik tuz bilan artib chiqishni unutmang.