O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. Rahimov quduqlarni burg‘ilash

Quduq    konstruksiyasi    deb    unda  keltirilgan    quduqning
intervallar  bo‘yicha diametri  va chuqurligi,  obsadka  quvurlari
kolonnasi  diametrlari,  ularni  tushirish chuqurligi  va tamponaj
qilinadigan joyining  tuzilish  sxemasiga  aytiladi.
Quduq konstruksiyasini  tuzish  uchun  quyidagi  boshlang‘ich
ma’lumotlar  kerak  bo‘ladi: geologik kesmani  tashkil  etuvchi
jinslarning  fizik-mexanik  xususiyatlari, quduqni  burg‘ilash  usuli

---

86
va    maqsadi,  uning    chuqurligi    va    oxirgi    diametri.    Quduq
konstruksiyasi pastdan  yuqoriga  qarab  tuziladi.  Quduqning  oxirgi
diametri  kerak  bo‘ladigan kern  diametriga  bog‘liq  bo‘ladi.
Òayyorgarlik  ishlariga maydonni  tayyorlash,  vishkani yig‘ish,
uskunalarni  joylashtirish, suv  ta’minoti  va gil  xo‘jaligini tashkil
etish, burg‘ilash  asboblarini  tayyorlash kiradi va bu ishlar  tugagach,
quduqni  burg‘ilash  boshlanadi. Quduqni  burg‘ilash  usuli  uning
chuqurligi  va geologik  kesmadagi  jinslarning  xarakteriga  bog‘liq
bo‘ladi.  Quduqni  burg‘ilashda  avval  uni  belgilangan  joyda  stanok
shpindeli  ostiga  qisqa burg‘ilash snaryadini  sig‘dirish  uchun
chuqurcha  qaziladi.  Stanok  shpindeli  belgilangan burchak  bo‘yicha
o‘lchov  asbobi  yordamida  joylashtiriladi.
Stanok  ramasining  gorizontalligi,  ramani  fundamentga  ishon-
chli  mahkamlanganligi  va  stanok  asosini  ramaga  mahkam-
langanligi  tekshiriladi.
Burg‘ilashni  boshlashda  snaryad  jinslarni  parchalovchi  asbob,
qisqa  kolonkaviy  quvur, o‘tgich  va shpindelda  mahkamlangan
yetakchi  quvurdan  iborat  bo‘ladi.
Quduqni boshlang‘ich  burg‘ilashni  minimal  aylanish  chasto-
tasida,  kamaytirilgan  og‘irlik  kuchida  va  cheklangan miqdordagi
yuvish  suyuqligida  olib  boriladi.  Quduq tub jinslargacha burg‘ilan-
gach, unga  yo‘naltiruvchi obsadka quvuri tushiriladi, u  quduqning
ustki  qismini  yuvilib  ketishdan  saqlaydi va  yuvish  suyuqligini
jelobga  yo‘llash  uchun  xizmat  qiladi.  Quvurning  yon  tomonlari
tamponaj  qilinadi.
Aylanma  kolonkaviy  burg‘ilashda  jinslarni  parchalash  uchun
qattiq qotishmali  va olmosli  koronkalar  ishlatiladi.  Shuning  uchun
ham  burg‘ilash  texnologiyasi  qattiq  qotishmali  koronka  bilan
burg‘ilash  texnologiyasi  va olmosli  koronkalar bilan burg‘ilash
texnologiyalariga  bo‘linadi.
Hozirgi paytda  kolonkaviy  burg‘ilash  zarba-aylanma  usul
bilan  ham  amalga  oshirilmoqda.
Bunga  ko‘ra  zarba-aylanma  kolonkaviy burg‘ilash texno-
logiyasini keltirish mumkin bo‘ladi.
Kolonkaviy burg‘ilashda  namunalar — kernni olish  usuli  va
uni yuqoriga chiqarishga   ko‘ra  yechiladigan kern  qabul  qiluvchi
snaryad  (CCK) va kernni gidrotransport qilish yo‘li  bilan burg‘ilash
texnologiyalarini  ham  ajratish  mumkin  bo‘ladi.

---

87