O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. Rahimov quduqlarni burg‘ilash

K
o
lo
n
k
a
viy 
b
u
rg
‘il
a
sh
  
q
u
ril
m
a
la
rin
in
g
 t
e
x
n
ik
  
x
a
ra
k
te
ris
tik
a
la
ri
P
a
ra
m
e
tr
la
r
ÇÈ
Ô-
65
0M
ÇÈ
Ô-
120
0Ì
Ð
ÓÊ
Á-
50
/1
00
Ï
ÓÊ
Á-
20
0/
30
0 
Ï
ÓÊ
Á-
20
0/3
00
ÓÊ
Á-
ÇÑ
Ò-Ý
ÓÊ
Á-
4Ï
ÓÊ
Á-
50
0Ñ
ÓÊ
Á-
5Ï
ÓÊ
Á-
7Ï
ÓÊ
Á-8
Q
u
d
u
q
n
in
g 
o
xi
rg
i 
d
ia
m
et
rd
ag
i
b
u
rg
‘i
la
sh
 c
h
u
q
u
rl
ig
i,
m
9
3
 m
m
5
9
 m
m
Qu
d
u
q
n
in
g
 b
o
sh
la
n
g
‘i
ch
d
ia
m
e
tr
i,
 m
m
Qu
d
u
q
n
in
g
 o
g
‘i
sh
 b
u
rch
a
g
i,
 g
ra
d
u
s
Bu
rg
‘i
la
sh
 q
u
v
u
rl
a
ri
d
ia
m
e
tr
i,
 m
m
S
h
p
in
d
e
ln
in
g
 i
ch
k
i
d
ia
m
e
tr
i,
 m
m
S
h
p
in
d
e
ln
in
g
 y
u
ri
sh
y
o
‘l
i,
 m
m
6
5
0
8
0
0
1
5
0
0
2
0
0
0
5
0
1
0
0
2
0
0
3
0
0
2
0
0
3
0
0
2
0
0
3
0
0
3
0
0
5
0
0
3
0
0
5
0
0
5
0
0
8
0
0
1
2
0
0
2
0
0
0
2
0
0
0
3
0
0
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1
0
1
1
1
2
2
0
0
2
5
0
1
3
2
1
3
2
1
3
2
1
3
2
1
5
1
1
5
1
1
5
,1
2
1
4
2
9
5
6
0
—9
0
80
—
90
7
0
—9
0
7
0
—9
0
7
0
—9
0
7
0—
90
60
—
90
60
—
90
7
0—
90
7
5
—
90
9
0
5
0
; 
5
4
;
6
3
,5
; 
6
8
5
0
; 
5
4
;
6
3
,5
;
6
8
4
2
;
3
3
,5
4
2
; 
5
0
;
4
2
; 
5
0
;
5
0
;
54
;
5
5
; 
7
0
5
2
;
5
0
;
5
4
; 
5
5
4
2
;
50
;
5
4
; 
5
5
5
0
;
54
;
5
5
;
6
3
,5
;
6
8
50
;
54
;
5
5
;
6
3
,5
;
6
8
; 
7
3
50
;
54
;
6
0
,3
;
6
3
,5
;
6
8
; 
7
3
;
5
5
; 
7
0
6
8
7
8
4
6
5
3
5
3
5
3
5
7
5
7
7
5
7
2
1
3
5
v
a
3
5
0
5
0
0
6
0
0
4
0
0
5
0
0
5
0
0
5
0
0
5
0
0
4
0
0
5
0
0
6
0
0
—

---

72
3
.4
-ja
d
va
lning
 d
a
vo
m
i
0
—2
5
1
—2
0
1
2
—
—
S
h
p
in
d
e
ln
in
g
 a
y
la
n
is
h
ch
a
st
o
ta
si
,
c
—
1
:
1
-d
ia
p
a
zo
n
2
-d
ia
p
a
zo
n
1
,4
5
;
1
,9
7
;
3
,1
3
; 
4
,2
;
5
,6
7
;
6
,6
7
;
9
,6
; 
1
3
,3
1
,2
5
;
2
,2
7
;
3
,8
5
;
4
,8
;
5
,6
;
6
,9
;
8
,6
;
1
0
2
; 
5
8
;
5
,4
2
;
9
,8
3
;
1
6
,7
1
,8
3
;
3
,3
;
5
,9
2
;
9
,2
5
;
1
3
,6
1
,6
7
;
3
,0
4
;
5
,4
6
;
8
,5
;
1
2
,5
2
,8
3
;
5
,4
8
;
9
,8
3
;
1
5
,3
;
2
2
,5
0
,4
2
;
0
,7
3
;
0
,8
7
;
1
,1
3
;
1
,6
7
;
1
,8
7
;
2
,9
;
4
,2
7
0
,4
2
;
0
,7
3
;
0
,8
7
;
1
,1
3
;
1
,6
7
;
1
,8
7
;
2
,9
;
4
,2
7
2
,0
;
4
,3
3
;
6
,8
8
;
9
,0
;
1
2
,0
;
1
8
,8
;
2
5
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1
0
1
1
—
—
5
,1
;
1
0
,8
;
1
9
,5
;
3
3
,3
2
,6
7
;
4
,8
3
;
8
,5
8
;
1
3
,4
;
1
9
,7
3
,3
3
;
6
,0
8
;
1
0
,9
;
1
7
;
2
5
—
2
,5
8
;
4
,6
5
;
6
,5
7
;
7
,2
2
;
1
0
,6
;
1
1
,8
;
1
8
,3
2
6
,6
2
,5
8
;
4
,6
5
;
6
,5
7
;
7
,2
2
;
1
0
,6
;
1
1
,8
;
1
8
,3
2
6
,7
—

---

73
3
.4
-ja
d
va
lning
 d
a
vo
m
i
L
e
b
y
o
d
k
a
:
y
u
k
 k
o
‘t
a
ru
v
ch
a
n
li
g
i,
 k
N
k
a
n
a
tn
in
g
 o
‘r
a
li
sh
te
zl
ig
i,
 
m
/s
Ba
ra
b
a
n
 d
ia
m
e
tr
i,
 m
m
G
id
ro
u
za
tm
a
n
in
g
 e
n
g
y
u
q
o
ri
 t
o
rt
is
h
 k
u
ch
i,
 K
N
y
u
q
o
ri
g
a
p
a
st
g
a
N
a
so
s 
q
u
ri
lm
a
si
 t
u
ri
5
5
0
,7
;
1
,2
4
;
2
,1
; 
2
,6
1
;
3
,0
4
;
3
,7
6
;
4
,7
; 
5
,2
4
6
,3
0
,7
;
1
,5
;
2
,8
;
4
,7
2
0
0
,6
9
1
,2
5
;
2
,2
8
;
3
,5
;
5
,1
5
2
0
0
,7
6
;
1
,4
;
2
,5
;
3
,8
5
5
,7
2
0
0
,6
9
;
1
,2
5
;
2
,2
5
;
3
,5
;
5
,1
5
2
5
0
,9
;
1
,1
7
5
;
2
,7
5
;
4
,9
2
5
0
,9
;
1
,1
7
5
;
2
,7
5
;
4
,9
3
5
0
,8
;
1
,7
5
;
2
,7
;
3
,6
5
1
0
,8
—
8
,0
6
0
0
—
1
1
,7
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1
0
1
1
1
2
3
5
0
4
3
0
2
1
0
2
1
0
2
1
0
2
1
0
2
5
0
2
5
0
2
5
0
3
5
0
3
5
0
8
0
6
5
Í
Á
-3
2
Í
Á
-3
2
y
o
k
i
À
Í
Á
-2
2
3
5
0
1
2
0
2
0
1
5
4
0
3
0
4
0
3
0
4
0
3
0
6
0
4
0
6
0
4
0
8
5
6
5
1
5
0
2
0
0
—
—
Í
Á
-2
6
3
/4
0
Í
Á
Ç
1
2
0
/4
0
Í
Á
-3
1
2
0
/4
0
Í
Á
Ç
1
2
0
/4
0
Í
Á
Ç
1
2
0
/
4
0
Í
Á
Ç
1
2
0
/
4
0
Í
Á
Ó
3
2
0
/
6
3
Í
Á
Ó
3
2
0
/
6
3
Í
Á
5
3
2
0
/
1
0
0

---

74
3
.4
-ja
d
va
lning
 d
a
vo
m
i
Q
u
ri
lm
a
 d
v
ig
a
te
li
:
d
v
ig
a
te
l 
tu
ri
q
u
v
v
a
ti
, 
k
W
M
a
c
h
ta
 (
v
is
h
k
a
)
b
a
la
n
d
li
g
i,
 m
A
2
-7
2
-4
3
0
À
Ê
-2
-
9
1
-6
5
5
À
Î2
-
5
2
-4
/2
9
,8
/
1
1
,7
À
Î2
-
6
1
-4
1
3
—
—
4
À
-
1
6
0
-
4
4
3
1
5
À
0
2
-
7
1
-4
2
2
Ä
-1
4
4
2
9
,3
À
0
2
-
7
2
-4
3
9
Ä
-8
1
2
7
0
Ä
-8
1
2
Ä
Ï
-8
2
7
0
-9
5
1
2
3
4
5
6
7
8
9
1
0
1
1
1
2
1
8
(2
4
)
2
4
(2
7
)
7
,6
1
4
9
,5
9
,9
1
3
,7
1
2
,7
1
7
,8
2
2
2
4
(2
7
,6
)
S
v
e
ch
a
 u
zu
n
li
g
i,
 m
1
4
1
8
,6
4
,7
9
,5
6
,2
M
a
ss
a
si
, 
 k
g
:
st
a
n
o
k
q
u
ri
lm
a
2
8
0
0
—
5
2
0
0
—
7
6
0
5
6
7
0
1
6
0
0
6
7
0
0
1
6
0
0
9
7
9
0
1
6
0
0
1
9
0
0
0
1
6
0
0
1
4
0
0
1
6
0
0
1
2
0
0
2
2
0
0
1
7
5
0
0
5
0
0
0
2
5
0
0
0
—
3
0
0
0
0

---

75
3.5-§. Burg‘ilash  nasoslari
Kolonkaviy burg‘ilashda quduqlar, asosan, suv yoki gil eritmasi
bilan yuviladi. Burg‘ilash nasosi  yuvish suyuqligini bosim ostida
quduq  ichiga  haydash  uchun  ishlatiladi.  Geologiya-qudiruv
burg‘ilash  uchun  ishlatiladigan  nasoslar  konstruksiyasi  sodda,
ishlatishda  ishonchli  va  tarkibida  abraziv  zarrachalar  bo‘lgan
qovushqoq suyuqliklarni haydashga mo‘ljallangan bo‘lishi lozim.
Bundan tashqari, bu nasoslar oson transportirovka qilinishi kerak.
Nasoslarning konstruksiyasi quduq ichiga haydalayotgan yuvish
suyuqliklari miqdorini burg‘ilash sharoitlariga qarab idora qilish
imkoniyatiga ega bo‘lishi kerak.
Burg‘ilash ishlarida ikki yoqlama ishlovchi porshenli va ikki
yoki uch plunjerli bir yoqlama ishlovchi nasoslar ishlatiladi.
Porshenli  va  plunjerli  nasoslarning  ish  prinsiði  bordi-keldi
harakatda  bo‘luvchi  porshen  (plunjer)  bilan  silindrdagi  yuvish
suyuqligini siqib chiqarishga asoslangan.
  Plunjerli  nasosda  (3.9-rasm)  ishchi  element  yuqori  sifatli
po‘latdan tayyorlangan plunjer hisoblanadi. U ochiq ustki silindrdan
iborat  bo‘lib, nasos korpusining gidravlik qismidagi  silindrda  salnikli
zichlagich bilan harakatlanadi. Plunjerli nasoslarda faqat plunjerning
3.9-rasm.
 Plunjerli nasosning kinematik sxemasi:
1—shatun; 2—silindr; 3—plunjer; 4, 5—o‘z navbatida haydovchi
va suruvchi klapanlar.
1
2
3
4
5

---

76
yo‘li to‘g‘ri bo‘lgan vaqtdagina suyuqlik haydaladi, teskari harakatda
esa suyuqlik so‘riladi. Shuning uchun  ham bunday nasoslar bir
yoqlama ishlovchi nasoslar deb ataladi.
Geologiya-qidiruv  quduqlarini  burg‘ilash  uchun  sharoitlar
yaratish  maqsadida  ÑÒ-ÑÝÂ-771-77  standart  bo‘yicha  beshta
klassdagi plunjerli  nasoslar ishlab chiqarilmoqda  va ÓÊÁ rusumidagi
burg‘ilash qurilmalari shu nasoslar bilan jihozlangan.
ÍÁ3-120/40  burg‘ilash  nasosi  ÓÊÁ-200/300Ï,  ÓÊÁ-200/
300Ñ, ÓÊÁ-3CÒ, ÓÊÁ-500Ñ va ÓÊÁ-4 burg‘ilash qurilmalarida
ishlash uchun mo‘ljallangan (3.9-rasm).
Nasos qurilmasi umumiy ramaga o‘rnatilgan elektrodvigatel
1,  friksion  2,  beshta  tezlikka  ega  bo‘lgan  uzatish  qutisi  3,  uch
plunjerli  nasos 5 lardan tarkib topgan bo‘ladi. Aylanma harakat
tezlik  qutisining  chiquvchi  validan  elastik  mufta  4  orqali  valga
uzatiladi,  u  yerdan  bir  juft  tishli  g‘ildiraklar  orqali  nasosning
ekssentrik vali harakatga keltiriladi.
Nasos — uch plunjerli  reversga (ya’ni orqaga ham aylanishi
mumkin) ega to‘g‘ri chiziqli gorizontal gidravlik qismli bo‘lib, bu
gidravlik qism  yuqori  gidravlik ko‘rsatkichlarga erishish imkonini
beradi.
Nasos ikki qismdan iborat — gidravlik va mexanik qismlar.
Gidravlik qism yuvish suyuqligining zarur ko‘rsatkichlari — suyuqlik
miqdori va bosimini ta’minlash uchun xizmat qiladi; mexanik qism
esa nasos dvigatelining aylanma harakatini plunjerning to‘g‘ri chiziqli
harakatiga aylantirib berish uchun xizmat qiladi. Gidravlik qism
kamerasida klapan va sedlolar joylashgan. Klapanlar tarelkasimon
bo‘lib, silindrik prujinalar bilan jihozlangan. Gidroblok korpusiga
uchta tez yechiladigan uzelga ega bo‘lgan plunjerli salnik mahkam-
langandir. Nasos haydash va so‘rish liniyalari bilan komplektlangan.
3.10-rasm. ÍÁ3-120/40 nasos qurilmasi.
1
2
3
4
5

---

77
Haydash liniyasi predoxranitelli (saqlagichli) klapanni o‘z ichiga
oladi.
Burg‘ilash nasoslari komplektiga xrapok, so‘ruvchi va haydovchi
shlanglar va burg‘ilash salniklari kirishi kerak.
3.5-jadval