O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi ahmadjon o‘lmasov iqòisodiyot asoslari qayta ishlangan nashri

7.4. Xonadon iste’molidagi tanlov
Xonadon o‘z bilganicha daromadini oshira olmaydi yoki narxni
o‘zgartira olmaydi, chunki bularni xonadonning kuchi yetmaydigan
omillar, aniqrog‘i, bozor qonunlari yuzaga keltiradi. Xonadon ularni
bekor qilishga ojiz, u bularni faqat hisobga olishi mumkin. Shuning
uchun u qo‘lidagi puli va narxga qarab tanlovga boradi, ya’ni nimani
qancha olishni o‘zi hal qiladi. Xonadon tanloviga ta’sir etuvchi kuchlar
quyidagi chizmada tasvirlangan:
Òanlov chog‘ida xonadon iste’molini maksimumlashtirishga intiladi.
U yonidagi puli va narxga qarab shunday tovarlar to‘plamini tanlaydiki,
bu bilan o‘z ehtiyojini imkoni boricha to‘laroq qondiradi. Buning uchun
u tovarlarning o‘zi uchun eng optimal kombinatsiyasini — to‘plamini
tanlaydi. Bu to‘plamga odatda 3 guruh tovarlar kiradi: 1) oziq-ovqat
tovarlari 
(A)
; 2) nooziq-ovqat tovarlari 
(B)
; 3) xizmatlar 
(C)
.
Bu tovarlar majmuasidan olinadigan naflilik, ya’ni qoniqish 100
birlikka teng bo‘lsa, bir xonadon uchun 60
A
+20
B
+20
C
bo‘lsa, boshqa
xonadonga 50
A
+25
B
+25
C
eng maqbul bo‘ladi. Maqbullik mezoni
xonadon o‘z daromadi va ehtiyojidan kelib chiqqan holda nimani
afzal ko‘rishiga bog‘liq. Shunga qarab iste’moldagi tovarlar va
xizmatlar kombinatsiyasi o‘zgaradi. Afzal ko‘rishga qarab tovarlar
to‘plamining o‘zgarishini quyidagi chizmadan ko‘rsa bo‘ladi:
Chizmaga ko‘ra tanlab olingan to‘plamlar tarkibi turlicha bo‘lib,
50+50, 60+40, 70+30 va nihoyat, 80+20 shakliga ega.

---

6 9
Xonadon tanlovi qotib qolgan narsa emas, unga o‘zgaruvchanlik,
ya’ni dinamizm xos bo‘ladi. Vaqt o‘tishi bilan xarid qobiliyati, narx va
afzal ko‘rish boshqacha bo‘ladi. Natijada xonadon iste’molining hajmi va
tarkibi o‘zgaradi, bu esa ishlab chiqarishning yangilanishini talab qiladi.