O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi à. Rafiqov, H. Vahobov, A. Qayumov, Sh. Azimov amaliy geografiya

Versal geosiyosiy bosqichi
ning boshlanishi
bilan xarakterlanadi va geopolitik kuchlar nisbatining tubdan
o‘zgarishiga olib keldi. Kuchli siyosiy markaz bo‘lib hisoblangan
Germaniya, Avstriya—Vengriya, Rossiya va Turkiya imperiyalari
inqirozga yuz tutdi. Ushbu davlatlarning parchalanishidan paydo
bo‘lgan nisbatan kichik davlatlarni 
Versal shartnomasi
ning mual-
liflari o‘z ta’sir doiralariga kiritishni maqsad qilib oldilar. Versal
shartnomasi siyosiy yetakchilikni quruqlikda Fransiyaga, dengizda
esa Angliyaga tegishini ta’minlab berdi.
G‘olib davlatlar siyosatchilari nuqtayi nazaridan Rossiya
uchun Yevropada joy yo‘q edi. Versal shartnomasining ajralmas
qismi hisoblangan Millatlar ligasi nomidan Germaniya va Turkiya
imperiyalari koloniyalari g‘olib davlatlar tomonidan bo‘lib olindi.
AQSh Prezidenti Vilsonning rejalariga ko‘ra Rossiya davlati bir
necha ta’sir doiralarga bo‘linishi kerak edi. Masalan, Kavkaz
Turkiya imperiyasining bir qismi sifatida, O‘rta Osiyo esa biron-bir
Yevropa davlatining protektorati qilinishi lozim edi. Rossiya va
Sibirning o‘zida esa amalda hech qanday siyosiy kuchga ega
bo‘lmagan qaram davlat tuzish ko‘zda tutilgan edi. Shu maqsadda
jahonning 15 ta yirik davlati o‘z qo‘shinlarini Rossiya hududiga
kiritdi.
Birinchi jahon urushida eng katta yutuqqa AQSh burjuaziyasi
erishdi. U o‘z kuchini his qilgan holda 1922-yilda Vashington kon-
ferensiyasida AQSh Angliya bilan bir qatorda harbiy dengiz floti-
ga ega bo‘lish huquqini qo‘lga kiritdi.
119
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

120
Ueyk orollari
0,2
Vatikan
0,8
Muduey
1,0
Pitkern
1,0
Niue
2,0
Tokelau Norfolk
2,0
Folklend orollari
2,0
Avliyo Yelena
6,0
Sen Pyr va Mikelon
6,0
7-jadval