Jadval ma’lumotlari asnosida xulosa qilishimiz mumkinki, yuqorida berilgan barcha
faktorlar aholining moliya xizmatlaridan foydalanmasligi va bank hisobvaraqlariga ega
Findex database, 2018, all the numbers are percentages of people aged 15+ of the respective category unless
Financial Inclusion, Regulation and Literacy in Uzbekistan, Asian Development Bank Institute.
13 www.economyjournal.uz
emasligiga atroflicha sezilarli ta’sir ko’rsatadi, va bu izoh ular o’rtasida kuchli korrelyatsion
bog’lanish mavjud ekanligini keltirib chiqaradi. Aniqroq qilib aytganda, ushbu omillar
ko’rsatkichlarining o’zgarishi bilan aholining moliya institutlarida jamg’arish darajasi ham
teskari proporsional ravishda o’zgaradi. Keltirilgan faktorlar ichida eng katta ulushni
moliyaviy xizmatlarning qimmatligi-44% va diniy qarashlar-30% bilan tashkil etgan bo’lib,
har ikkala omil ham bir tomondan aholining moliyaviy savodxonlik darajasini oshirishni talab
etsa, ikkinchi tomondan tijorat banklaridan mijozlar uchun alternativ va optimal tanlov
imkoniyatini beradigan raqobatbardosh mahsulotlarni joriy etishni talab etadi. Zero,
aholining qo’lida turgan bo’sh pul mabag’lari iqtisodiyotda faol harakatlanishi, maqsadli
investitsion loyihalarni moliyalashtirish uchun sarflanishi mamlakat makroiqtisodiy
ko’rsatkichlarining buzilishi, jumladan- pul aylanish tezligining pasayishi hisobiga pul
massasininig ortishi va buning natijasi o’laroq inflatsiya darajasining oshishi kabi iqtisodiy
inqirozga yetaklovchi omillarning oldi olinishiga sabab bo’ladi.
Ushbu muammolarni bartaraf etish bilan bir qatorda, rivojlangan davlatlar
amaliyotidagi singari banklarning investitsion faolligini oshirishga erishishda jahon
iqtisodiyotida barqaror rivojlanish ko’rsatkichlariga ega bo’lgan islomiy bank tarmog’i
tomonidan taklif etib kelinayotgan bank omonat mahsulotlarini o’rganish va milliy iqtisodiyot
uchun eng optimal sanalganlarini amaliyotga joriy etish mamlakat bank tizimining
kelajakdagi rivojlanish istiqboliga ijobiy ta’sir etishini taxmin qilish mumkin. Zero,
O'zbekiston Respublikasi demografik jihatdan, MDH mamlakatlari ichida 96,5%, qariyb 31
milliondan ortiq musulmon aholi istiqomat qiluvchi davlat sifatida eng yirik ulushni tashkil
etganligi bois,
3
hududda islomiy moliya sanoatini rivojlantirish va ravnaq toptirish aholining
aksariyat qismi, xususan, islom qoidalariga amal qiladigan va an'anaviy moliya
xizmatlaridan qochadigan kishilarni keng miqyosda, mamlakat iqtisodiyotidagi faol
ishtirokini ta'minlash imkonini beradi. So’nggi yillarda, jamiyatimiz a'zolari tomonidan bu
borada bildirilayotgan katta qiziqish ham mamlakatimizning islom moliyasiga nisbatan katta
salohiyatga ega ekanligidan darakdir.
Islom dini nuqtayi nazaridan, shariat uch asosiy qismdan tashkil topadi va bular:
Aqida
- Allohga bo’lgan ishonch
va unga iymon keltirish;
Do'stlaringiz bilan baham: