O‘rni va roli Davlat korxonalarini isloh qilish. O‘zbekiston Respub- likasidagi xususiylashtirish modeli Korxonaning belgilari

Birinchi (1992—1993-yillar) bosqichni savdo, umumiy ovqatlanish, maishiy xizmat sohasi va kicliik sanoatni o‘z ichiga olgan kichik xususiy lashtirish tashkil etdi. Natijada 53902 inshoot yangi mulk shaklini egalladi. Shulardan: 10638 tasi savdo; 12561 tasi maishiy xizmat ko‘rsatish; 24316 tasi matlubot kooperatsiyasi; 4753 tasi tayyorlov sohasi inshootlari tashkil etgan. Ularning 95 foizi yuridik shaxs inaqomini olgan.

Bu davrda korxonalar va yashash joy fondlari xususiylashtirildi. Mulkdor sifatida mazkur korxonalaming xodiinlari va uylarda yashovchi kishilar ro‘yobga cliiqdi. Davlat mulki bo‘lgan 53902 obyekt asosida 18000 oilaviy korxona va yopiq turdagi 1700 aksiyadorlik jamiyati tuzildi. 700 dan oshiq sovxoz jamoa xo‘jaliklariga aylantirildi. Umumiy maydoni 170000 gektar bo‘lgan 15000 fermer xo‘jaligi tuzildi. 1993 yilda YAMMning 35% iqtisodiyotning nodavlat sektorida ishlab cliiqildi.

Ikkinchi (1994—1995-yillar) bosqichda ommaviy xususiylash- tirish amalga oshirildi, bu bosqich yengil, oziq-ovqat, farmasevtika sanoati, tayyorlov shoxobchalari, qurilish, transport, aloqa korxonalari va sanoatning ayrim inshootlarini o‘z ichiga oldi.

Xususiylashtirishning ikkinchi bosqichida 180000 kichik, o‘rta va yirik korxona mulk shaklini o‘zgartirdi, ularning aksariyati ochiq turdagi aksiyadorlik jamiyatlariga aylantirildi. Sanoat korxonalarini keng miqyosda xususiylashtirilishi natijasida 2 mln. aksiya, pay va ulushga ega bo‘lgan xususiylashtirilgan korxona egalari, 85 ming xususiy va kichik korxona egalari, 14 ming ko‘chmas mulk egalarini o‘z ichiga olgan mulkdorlar sinfi tashkil topdi.

1996-yiIdan boshlab xususiylashtirishni uchinchi bosqichi amalga oshirilishi boshlandi. Ushbu bosqich islohotlarni chuqur- lashtirish davriga mos bo‘lib, mulkni davlat tasamifidan chiqarish va xususiylashtirish jarayonini yanada chuqurlashtirishga yo‘naltirilgan