Organik moddalarning klassifikatsiyasi

Sikloalkanlar

Uglerod atomlaridan tashkil topgan siklik birikmalarga …………….. yoki bir nechta metilen gruppasidan tashkil topganligi uchun ………………..uglevodorodlar deyiladi.Yana ularni:alisiklik birikmalar,sikloparafinlar,naftenlar,siklanlar ham deb ataladi.

Sikloalkanlar molekulasi bitta halqadan iborat bo`lsa – monosiklik, ikkita halqadan iborat bo`lsa – bisiklik, uchta halqadan iborat bo`lsa – trisiklik va ko`p halqali bo`lsa – polisiklik birikmalar deb ataladi. Umumiy formulasi C<sub>n</sub>H<sub>2n</sub>
Tabiatda uchrashi.Sikloalkan asosan neftni tarkibida uchraydi .Shuning uchun ham ………deb ham yuritiladi.Besh va olti a`zoli sikloalkanlar birinchi marta neftdan ajratib olingan va Moskva universiteti provessori V.V.Markovnikov o`rgangan. n-simolning hosilasi bo`lgan siklogeksan qatorining to`yinmagan uglevodorodlari …………. deb, terpenlarning kislorodli birikmalari ……………… deb ataladi.

Efir moylarini o`simliklardan ajratib olish usullaridan biri siqib olishdir.

Efir moylari ajratib olishning 2-usuli – suv bilan haydashdir. Masalan,Bolgariyada bir yilda bu usul bilan 500kg gul moyi ajratib olinadi.

2000-3000kg gultojibargdan 1kg gacha gul moyi ajratib olinadi.

Ba`zi efir moylari turli xil erituvchilar yordamida o`simlikdan ekstraksiya qilib ham ajratib olinadi.

Olinishi

1.G.G.Gustavson sikloalkanni ………… birikmalarga ……….ta`sir ettirib oldi(Vyurs reaksiyasiga o`xshash:

CH₂ – Br CH₂

CH₂ +……→ CH2 +……Br₂

CH₂ – Br CH₂

3……………. va uning gomologlarini gidrogenlab …………va uning gomologlari olingan.

………………………………………………….