Organik kimyoning fan sifatida o’rganilishi va organic moddalarning o’ziga xosligi

NH3 tipi:NH3=C2H5NH2=C2H5NHC2H5=(C2H5)3N

CH4 tipi:CH4=CH3CH3=CH3CH2CH3

Organik birikmalarning tuzilish nazariyasi.

Tiplar nazariyasi ham to’liq tushuntira olmadi.

C organikada diomo 4 valentli bo’lishi(1857-Kekule va Kolbe) va C-C bog’lanishi topilishi (1857-Kekule va Kuper)esa yangi nazariyani ochilishiga sababchi bo’ldi.

1861-Yilda Butlerov organic moddalarning tuzilish nazariyasini yaratdi.Mohiyati:

• Organik birikmalar molekulasida hamma atomlar ma’lum izchillikda bog’langan.

CH3-CH3;CH2=CH2;H-C≡C-H;siklopropan.

2. Moddalarning kimyoviy xossalari molekulaning tarkibiga va kimyoviy tuzilishiga bog’liq.

3. Tarkibi va molekulyar og’irligi bir xil,lekin kimyoviy tuzilishi xar xil moddalar izomerlar

4. Reaksiyalarda molekulaning ma’lum qismi o’zgarganligi tufayli moddaning o’zgarishini o’rganish orqali uning tuzilishini o’rganish mumkin

5. Tautomeriya tushunchasini aytdi.

Izomeriya turlari.

1.Zanjir izomeriya

2. Funksional guruh izomeriyasi

3. Geometrik izomeriya (sis-trans)

4. Dinamik izomeriya(tautomeriya)

5. Metameriya CH3CH2NH2 yoki CH3NHCH3

6. Optik izomeriya (assimmetrik uglerod atomi.)

Organik kimyoda uchraydigan bog’lar.

• Geteropolyar bog’lar.Turli zaryadga ega bo’lgan ionlar o’zaro elektrostatik tortishib biriksa bu bog’-geteropolyar bog’.
• Gomopolyar (kovalent ) bog’.-Qutbli yoki qutbsiz kovalent bog’.
• Koordinatsion bog’-bir elementning juft elektroni hisobiga donor-akseptor.
• Semipolyar bog’-Yarim kovalent,yarim ion bog’F3B:NH3
• Qo’sh bog’,uch bog’

Organik birikmalarning klasfikatsiyasi.

• Atsiklik birikmalar(yog’ qatori,alifatik)-xalqasi yo’q birikmalar va yog’lar.
• Karbosiklik birikmalar-ya’ni xalqasi bor uglevodorodlar.
• Geterosiklik birikmalar.