Organik kimyo

Rеаktiv vа mаtеriаllаr: Etil spirt, KBr, H₂SO₄, CaCl₂, butil spirt, natriy gidrosulfit, qizil fosfor, metil yodid, yod kristallari, natriy bisulfit, Na metali, Vyurs kolbasi, qaytarma sovitkich, tomizgich voronka, gaz o’tkazish nayi, galoidalkil olish qurilmasi.

1-tajriba. Etilbromid olinishi.

Ishnshg borishi: 250-ZOOml xajmli Vyurs kolbasida 30 ml etil spirt 15 ml suv olinib, unga aralashtirib turilgan holda 30 ml sulfat kislota qo’shiladi. Reaksion aralashma uy temperaturasigacha sovitilgach, kolbaga chayqatilib turilgan maydalangan 24 g kaliy bromid solinadi.

Reaksion aralashmali kolba uzunroq sovitkichga ulanib, alonjning uchi esa muzi bo’lgan suvli yig’gichga 1-1,5 sm tushirib qo’yiladi va kolbani qum hammomida qizdiriladi. Etilbromid xaydalganda yig’gichga vaqti-vaqti bilan muz bo’lakchalari tashlab turiladi va sovutkichdan ham ko’proq suv o’tkazib turish kerak. Reaksion aralashma asbest to’rda yoki qum hammomida suv tagida yig’ilayotgan moysimon etil bromid xaydalib bo’lguncha qizdirib turiladi. Agar kolbadagi reaksion aralashma kuchli ko’piklanib ketsa, bu vaqtda qizdirishni bir oz to’xtatish lozim. Reaksiya tamom bo’lgandan keyin yig’gichdagi maxsulot ajratgich voronkaga qo’yilib, suv toshdagi etilbromid 200 ml xajmdagi konussimon kolbaga olinadi. Kolbani tuzli muz bilan sovitib, chayqatib turilgan holda unga etilbromid tagida kislota qatlami . hosil bo’lguncha tomizing. Voronka yordamida konsentrlangan sulfat kislota quyiladi. So’ngra etilbromid konsentrlangan sulfat kislotadan ajratgich voronka orqali ajratib olinadi. Olingan etilbromid tarkibida qisman brom bo’lgani uchun sarg’ish rangda bo’ladi. Maxsulot kolbaga solinib, termometrli deflegmator bilan sovutgichga ulanadi va suv hammomida xaydaladi. Bunda yig’gich muz bilan sovitib turilishi kerak. Etilbromid 35-40°C atrofida xaydala boshlaydi. Uning asosiy qismi 38-39°C dagi fraksiya bo’lak qilib olinib va tortilib, ampulaga yoki yaxshi berkitiladigan sklyankaga solinadi. Toza etilbromid 38°C da qaynaydi. Miqdori 20gr.