Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

ROH
2
+
R
+
+ H
2
O
осон
кучсиз асос
яхши чиқарувчи гурух
ROH
R
+
+ O
Н
қийин
кучли асос
ёмон чиқарувчи гурух
–
Yana shuni yodda tutish kerakki protonlashgan spirtning dissosiasiyalanishi faqatgina 
solvatlanish hisobiga amalga oshishi mumkin. Uglerod – kislorod bog’ni uzish uchun energiya, 
karboniy ioni va qutblangan erituvchi orasida hosil bo’luvchi ko’plab ion – dipol bog’larning 
hosil bo’lishi hisobiga olinadi. 
Karboniy ioni turli reaksiyalarga kirishishi mumkin: ularning qaysi biri amalga oshishi 
tajriba sharoitiga bog’liq. Karboniy ionining barcha reaksiyalari bir xil natija beradi: ular musbat 
zaryadlangan uglerod atomida oktet hosil qilish uchun elektronlar juftini biriktirib oladi. 
YUqoridagi misolda vodorod ioni musbat zaryadlangan, elektronlari kam bo’lgan uglerod 
atomidan ajraladi; bu vodorod bilan bog’ hosil qilgan elektron jufti, 

-bog’ hosil qilishga 
sarflanadi. 
–
С С
–
..
:
H
+
–
С С
– +
Н
+
::
Bu mexanizm degidratlanishdagi kislotali kataliz jarayonini tushuntirib beradi.
Karboniy ionlarining barqarorligi, zaryadning taqsimlanishi, molekula yoki atomdan 
elektronni tortib olish uchun kerak bo’ladigan energiya ionlanish potensiali deyiladi (aslida bu 
energiya ionlanish energiyasi). Erkin radikalning ionlanish potensiali – bu ayni radikalning 
karboniy ioniga o’tishi uchun 

H
dir.