Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

soch keratini
cho’zilgan 

-spirallar
shakli 
chiziqsimon
shaklga 
yaqinlashadi. Qo’shni molekulalar orasida molekulalararo 
vodorod
bog’lanishlar vujudga keladi. 
Oqsillarning bunday ikkilamchi tuzilishi 

-tuzilish
deb ataladi.
Hamma vaqt ham barcha polipeptid zanjirlar to’liq spiral holatida bo’lmaydi, ularning spirallanganlik 
darajasi 
11%
dan 
100%
gacha bo’lishi mumkin. Polipeptid zanjirida spiral holatda o’ralgan 
aminokislota radikallari spiralning tashqi tomoniga yo’nalgan bo’ladi. Bu esa uchlamchi 
strukturaning hosil bo’lishi uchun ahamiyatli.
Spiral hosil bo’lishida spiral yo’nalishidan tashqariga chiqib qolgan peptid gruppalarning 
tarkibidagi 
kislorod 
va 
vodorod 
atomlari o’zaro 
vodorod bog’lari
hosil qiladi va bu bog’lar spiralning 
barqarorligini taminlaydi. Vodorod bog’lar har 
4 ta
aminokislota qoldiqlaridan keyin takrorlanadi. 
Spiraldagi aminokislota qoldiqlari o’zaro 100
0 
burchak ostida, bir-biridan 
1.5 A
masofada joylashadi, 
spiralning
bir o’rami 
3.6 ta
aminokislota qoldig’iga to’g’ri kelib, uzunligi 
5.4
0
A
ni tashkil etadi.
Oqsil molekulalarida
 α-spiral 
ning uzunligi turlicha bo’ladi. M-n: 
mioglabin
va 
gemoglabinda
40
 
A
ni tashkil etsa, 
ba’zi
oqsillarda uning uzunligi 
1000 A
va undan katta bo’ladi.
Oqsil molekulasining uchlamchi tuzilishi. 
Ba’zi bir murakkab oqsillar molekulasida ularning 
uchlamchi
va hatto 
to’rtlamchi
tuzilishi ham mavjud bo’ladi.