Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

propandiol-1,2 
2. 
Galogen kislotalardagi 
galogen
atomini gidroksil gruppaga almashtirib olish. Bu reaksiya 
α
-
galoid kislotalarning 
ishqor 
yoki 
suv
bilan qizdirish orqali amalga oshiriladi: 
ClCH
2
–COOH + HOH → HCl + HOCH
2
–COOH 
ClCH
2
–COOH + NaOH → NaCl + HOCH
2
–COOH 
3. Aldegid va ketonlardan olish. 
Aldegid va ketonlarga
 
HCN kislota ta’sir ettirib, hosil bo’lgan 

---

392
oksinitrillarni
gidrolizlash bilan sanoatda 
oksikislotalar
olinadi:
OH
R–COH + HCN → R–CH–CN + 2HOH → NH
3
+ R–CHOH–COOH
R—C=O + HCN → R—C—OH + 2HOH → R–C(OH) –COOH + NH
3
R R CN R
Fizik xossalari. 
Oksikarbon kislotalarning dastlabki vakillari suvda yaxshi eruvchan, qovushqoq 
suyuqlik yoki kristall moddalardir.
Kimyoviy xossalari. 
Oksikarbon kislotalar o’ziga mos keadigan to’yingan yog’ kislotalariga 
nisbatan kuchli kislotalardir. Oksikarbon kislotalar bifunksional moddalardir. Molekulasida ham 
gidroksil, ham karboksil gruppasi bo’lganligi sababli spirtlarga va kislotalarga xos barcha reaksiyalarga 
kirishadi.
I. 
Barcha oksikarbon kislotalar 
spirtlar
bilan reaksiyaga kirishib 
murakkab efirlar
hosil qiladi.
H
3
C–CHOH–COOH + C
2
H
5
OH → H
2
O + H
3
C–CHOH–COOC
2
H
5 
sut kislotaning etil efiri
II. 
Karboksil gruppa hisobiga 
kislotalarga
xos reaksiyalarga kirishib, 
tuzlar, murakkab 
efirlar, amidlar
va boshqa moddalarni hosil qiladi: 
H
3
C–CHOH–COOH + NaOH → H
2
O + H
3
C–CHOH–COONa 
H
3
C–CHOH–COOH + CH
3
OH → H
2
O + H
3
C–CHOH–COOCH
3
H
3
C–CHOH–COOH + NH
3
→ H
2
O + H
3
C–CHOH–CONH
2