|
Dene tárbiyasınıń tiykarǵı quralları hám tábiyǵıy sharayatları. Dene tárbiyasınıń tiykarǵı quralları. 1.Dene shınıqtırıwlar degende biz dene tárbiyasınıń nızamlıq hám wazıypalarına muwapıq, arnawlı shólkemlestirilgen hám sanalı túrde orınlanatuǵın qıymıllı háreketlerdi túsinemiz. 2.Gimnastika. Bul tiykarǵı, gigienalıq, sport, kórkemlik, óndirislik, emlik bolıp bólinedi. Balalar oqıw baǵdarlamasına muwapıq top, jip, tayaq, flajok penen teń salmaq saqlaw, júriw, juwırıw, ılaqtırıw, akrobatikalıq shınıǵıwlar islew arqalı gimnastika menen shuǵıllanadı. 3. Oyın. Oyın balalardıń qıymıllı xızmetlerge bolǵan talapların qanaatlandıradı. Oyında doslıq, joldaslıq bekkemlenedi, kollektiv bolıp qáweterleniw, bólisiw rawajlanadı. Baslawısh klasslarda háreketli oyınlar, orta hám joqarı klasslarda sport oyınları qollanıladı. 4. Turizm -bul oqıwshılardı tuwǵan úlkesiniń tábiyatı, tariyxı hám mádeniyatı menen tanıstırıw ushın shólkemlestiriletuǵın qıdırıw, ekskursiya, pohod hám sayahatlar bolıp esaplanadı. Turistlik sayaxatqa shıqqan waqıtları oqıwshılar fizikalıq tayarlıqtı, jámaatlik turmıstı, basshılıq etiw hám baǵınıwdı, juwapkershilikti úyrenedi. Turizm-jayaw, velosipedli, qarlı kúnleri shana yaki lıjada, qayıqta, avtobusta iske asırıladı. 5. Sport. Bunıń fizikalıq tárbiyadan ayırmashılıǵı onda ayırım fizikalıq shınıǵıwlar boyınsha eń joqarı nátiyjelerge erisiledi. 6. Tábiyǵıy sharayatlar. Kún, hawa, suw balalardıń den sawlıǵın bekkemlewde ayrıqsha oıin iyeleydi. 7. Gigienalıq faktorlar. Bul fizkul`tura sabaqların gigienalıq támiynlewdiń, oqıw, dem alıw, awqatlanıw, uyıqlaw rejimlerin durıs qollanıwdı óz ishine aladı.
Mektepte oqıwshılardı fizikalıq jaqtan tárbiyalaw jolları. Bul da Óz gezeginde birneshe tÓrlerge bÓlinedi; 1. Dene tárbiyası sabaqları. Ol oqıwshılardı qiymilli háreketler haqqındaǵı bilim, uqiplilıq, kÓnlikpelerdiń minimum dárejesi menen tanistiradi. Dene tárbiyası sabaqlarına didaktikalıq hám arnawli talaplar qoyiladi. Bul talaplardiń orinlaniwi, balada sharshawdi boldirmaydi. 2. Oqıwshılardın oqiw sharayatların jaqsilaw ushin qollanilatuǵın gigienalıq ilájlar. Bul Óz gezeginde tÓmendegishe bÓlinedi. a) Sabaqqa shekemgi gimnastika. Bul 10-15 minut dawam etip oqıwshılardıń sabaqqa aktivligin arttiradi. b) Fizkul`turalıq minutlar hám pawzalar. Bul sabaq barisinda 3-4 turli fizkul`turalıq shiniǵıwlar islew menen sheklenedi. Nátiyjede oqıwshılardıń sharshaǵani shiǵadi, aktivlik dárejesi artadi. Dawam etiw waqti 4-7 minut bolıwı múmkin. 3. Tánepisler. Bul waqitta balalardiń barliǵı klasstan shiǵıp, fortochkalar ashilip, klass samallawi kerek. Tánepislerde oqıwshılar ushın aqılǵa muwapıq shólkemlestirilgen oyınlar bolıwı kerek. 4.Klasstan hám mektepten tıs isler protsesinde oqıwshılardıń dene tárbiyası. Oqıwshılarǵa dene tárbiyasın beriw ushın klasstan hám mektepten tıs tárbiyalıq isler protsesinde fizkul`turalıq dógerekler, klublar, sport sektsiyaları shólkemlestiriledi, oyınlar, jarıslar ótkeriledi. Mektepten tıs isler JEK yaki oqıwshılar sarayında, sport mekteplerinde, stadionlarda ótkeriledi.
Mektep direktorı hám onıń orınbasarları dene tárbiyası xızmetlerin ulıwma basqaradı, jumıstı jobalastıradı, shólkemlestiredi, qadaǵalaydı. Mektepte tek dene tárbiyası muǵallimi usı jumıs penen shuǵıllansa onda nátiyje shıqpaydı. Sonlıqtan dene tárbiyası protsesinde jumıstı shólkemlestiriw formaları tómendegishe ámelge asırıladı. 1. Qatan sabaq kestesi hám turaqlı oqıwshılar kontingenti menen ótkeriletuǵın sabaqlar. Bul óz gezeginde 4 ke bólinedi. 1. Fizkul`tura sabaqları. Bunı muǵallim ótkeredi. 2.Ulıwma fizikalıq tayarlıq sektsiyası (Bunı muǵallim, jámiyetlik baslamadaǵı instruktor alıp baradı). 3. Sport sektsiyaları (bunı da muǵallim hám jámiyetlik instruktor alıp baradı). 4. Sawallandırıwshı dene tárbiyası sabaqları(bunı muǵallim hám vrach ótkeredi). 2. Kúnlik rejimdegi fizkul`turalıq sawallandırıwshı ilájlar. Bul óz gezeginde 1)mektepte ótkeriletuǵın, 2)Óndiriste hám miynet sabaqlarında ótkeriletugın, 3)úyde ótkeriletuǵın bolıp úshke bólinedi.
Mektepte ótkeriletuǵın fizkul`turalıq sawallandırıwshı isler óz gezeginde jáne úshke bólinedi; 1.Sabaq aldındaǵı gimnastika (bunı muǵallim, jámiyetlik instruktor hám fizorg ótkeredi). 2.Sabaq waqtında fizkul`t pawzalar (bunı sabaq ótip atırǵan baslawısh klass muǵallimleri ótkeredi) 3. Tánepis waqtındaǵı háreketli oyınlar (bunı fizkul`taktivler ótkeredi). 4. Óndiriste yaki miynet sabaqlarında ótkeriletuǵın fizkul`t pauzalardı muǵallim yaki jámiyetlik instruktor ótkeredi. 3.Úyde ótkeriletuǵın fizkul`turalıq sawallandırıwshı islerde óz gezeginde 3 ke bólinedi 1. Azanǵı gimnastika hám juwınıw, 2. Sabaq tayarlaw waqtındaǵı fizkul`t pauzalar, 3. Seyil hám háreketli oyınlar.
Bunnan tısqarı klasstan hám mektepten tıs massalıq fizkul`turalıq ilájlar bar. Ol óz gezeginde 4 ke bólinedi. 1. Mektep baǵdarlaması boyınsha jarıs. 2. Sport túrleri boyınsha jarıs. 3. Sport kesheleri hám bayramları. 4. Turistlik pohodlar.
Al shańaraqta balaǵa dene tárbiyasın beriw bolsa dáslepki waqıtları ata-analardıń aktivliginde kórinedi. Olar balalardıń durıs ósiwine ayrıqsha itibar beredi. Biraq bala mektepke barǵannan keyin bul haqqında az oylaytuǵın boladı.
Do'stlaringiz bilan baham: |
