O‘quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirishda masala va mashqlarning ahamiyati, turlari, darajalari

O‘quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirishda masala va mashqlarning ahamiyati, turlari, darajalari.
Eshmaxmatova Shoxsanam Zoxid qizi
Nizomiy TDPU biologiya 1- kurs magistratura
Anotatsiya:Ushbu maqolada O'quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirishda masala va mashqlardan foydalanishning ahamiyati,turlari,va darajalari haqida hamda masalalarni ishlash ketma-ketligi haqida ma‘lumotlar berilgan.
Kalit so'zlar:Biologiya,zoologiya,botanika,masala,mashq,o'quv materiali,o'qitish metodikasi.
Аннотация: В данной статье представлена ​​информация о значении, видах и уровнях использования задач и упражнений в активизации познавательной деятельности учащихся, а также о последовательности проблемной работы.
Ключевые слова: Биология, зоология, ботаника, задача, упражнение, учебный материал, методика обучения.
Annotation: This article provides information on the importance, types, and levels of problem and experience use in activating students ’cognitive abilities, as well as the sequence of problem development.
Keywords: Biology, zoology, botany, problem, exercise, teaching material, teaching methods.
1- mavzu: Masala va mashqlarning o‘quvchilaming bilish faoliyatini faollashtirish, qiziqishini orttirishdagi roli.O ‘quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirishda masala va mashqlarning ahamiyati, turlari darajalari. Masala va mashqlarning 0‘quvchilarning bilish faoliyatini faollashtirish, qiziqishini orttirishdagi roli.
2- mavzu: Biologiyani o‘qitishda foydalaniladigan masala va mashqlarning turlari, o‘quvchilarga tavofutlab va inlividual yondashish.Biologiyani o‘qitishda foydalaniladigan masala va mashqlarning turlari, o‘quvchilarga tavofutlab va inlividual yondashishning o‘ziga xos xususiyatlari.
2- modul Botanikani o‘qitishda masala va mashqlardan foydalanish usuli.
1- mavzu:Botanikani o‘qitishda masala va mashqlardan foydalanishning ahamiyati,
turlari, O'quvchilarning yoshlik va individual xususiyatlarini hisobga olgan holda o‘quv-tarbiyaviy jarayonni tashkil etish.
Botanikani o‘qitishda masala va mashqlardan foydalanishning ahamiyati, turlari, O'quvchilarning yoshlik va individual xususiyatlarini hisobga olgan holda o‘quv-tarbiyaviy jarayonni tashkil etish.
2- mavzu: O ‘simlikIarning vegetativ va generativ organlari, O‘simIiklar sistematikasi, o‘simliklar ekologiyasi, o‘simlik turlari va navlari, O ‘zbekiston o‘simliklar qoplami va ularni muhofaza qilish bo'yicha masala va mashqlar yechish.O'simliklarning ildiz, poya, barg (vegetativ), gul, meva, urug‘ (generativ) organlari, o‘simliklar sistematikasi, o‘simliklar ekologiyasi, o'simlik turlari va navlari, O'zbekiston o'simliklar qoplami va ularni muhofaza qilish bo‘yicha masala va mashqlar yechish.
3- modul: Zoologiyani o‘qitishda masala va mashqlardan foydalanish usuli.
1- mavzu:Masala va mashqlarning mantiqiy yo‘nalishi. Zoologiyani o‘qitishda foydalaniladigan masala va mashqlarning turlari, 0‘quvchilarning mustaqil va ijodiy fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantirish.Masala va mashqlarning mantiqiy yo‘nalishi. Zoologiyani o‘qitishda
foydalaniladigan masala va mashqlarning turlari, o‘quvchilaming mustaqil va
ijodiy fikrlash ko‘nikmalarini tarkib toptirish yo‘llari.

2- mavzu:Hayvonot olamining tiplari bo‘yicha masala va mashqlar yechish.Sodda hayvonlar, bo‘shliqichlilar, yassi, to‘garak, halqali chuvalchanglar, molluskalar, bo‘g‘imoyoqlilar va xordalilar tiplari bo‘yicha masala va mashqlar yechish.

3- mavzu:Hayvonot olamini muhofaza qilish bo‘yicha masala va mashqlar yechish.Hayvonot olamini muhofaza qilish va O'zbekiston “Qizil kitob” ga kiritilgan turlar bo‘yicha masala va mashqlar yechish.

4- modul: Odam va uning salomatligini 0‘qitislula masala va mashqlardan foydalanish usuli.

1- mavzu: Odam va uning salomatligini o‘qitishda foydalaniladigan masala va mashqlarning turlari.
Odam va uning salomatligini o‘qitishda foydalaniladigan masala va mashqlarning turlari hamda o‘ziga xos xususiyatlari haqida umumiy tushuncha. Darsdan va sinfdan tashqari mashg‘ulotlarda masala va mashqlardan foydalanish orqali O‘quvchilarning mustaqil va ijodiy fikrlash ko‘nikmalarini rivojlantirish.
2- mavzu: Organlar sistemasi va ularning anatomiyasi, fiziologiyasi, gigienasiga oid masala va mashqlar yechish.
Tayanch harakatlanish, qon va qon aylanish, nafas olish, ovqat hazm qilish, moddalar hamda energiya almashinuvi, ayirish, ichki sekretsiya, nerv va sezgi organlari bo‘yicha masala va mashqlar yechish.
3- mavzu: Organizmning nerv va gumoral boshqarish tarkibi bo‘yicha masala va mashqlar yechish.
Organizmning nerv va gumoral boshqarish tizimiga doir bo‘lgan masala va mashqlar yechish haqida umumiy tushuncha.
5- modul: Umumiy biologiyani o‘qitishda masala va mashqlardanfoydalanish usuli.
1- mavzu:Umumiy biologiyani o‘qitishda foydalaniladigan masala va mashqlaming o‘ziga xos xususiyatlari.Umumiy biologiyani o‘qitishda foydalaniladigan masala va mashqlaming o‘ziga xos xususiyatlari. Iqtidorli o‘quvchilar bilan ishlashda masala va mashqlardan foydalanish.
2- mavzu:Hujayra va uning organoidlari, hujayra va uning kimyoviy tarkibi.Hujayra organoidlari: endoplazmatik to‘r, ribosoma, Goljji apparati, lizasoma, mitoxondriya, hujayra markazi, sitoskletga doir masala va mashqlardan foydalanish yo’llarini rivojlantirish
3- mavzu:Biopolimerlar va lipidlar bo‘yicha masala va mashqlar yechish.Biopolimerlar: oqsillar, uglevodlar va nuklein kislotalar hamda lipidlar bo’yicha masala va mashqlar yechish ko‘nikmalarini shakllantirish.
4- mavzu:Plastik va energetik almashinuv bo‘yicha masala va mashqlar yechish.Oqsillar biosintezi genetik kod hamda energiya almashinuv bosqichlariga doir masala va mashqlar yechish yo‘llari haqida umumiy tushuncha.
5- mavzu:Fotosintez mavzusi bo‘yicha masallalar yechish.
Fotosintezning yorug'lik va qorong'ulik fazalari bo'yicha masallalar yechish ko‘nikmalarini shakllantirish.
6- mavzu:Organizmlarning individual rivojlanishi bo‘yicha masala va mashqlaryechish.Organizmlaming mitoz va meyoz bo'linishi, kariotip va urug'lanish jarayonlari hamda organizmlaming embrional va post embrional ko‘payishi bo'yicha masala va mashqlar yechish.
7- mavzu:Genetika va seleksiya mavzulari bo’yicha masala va mashqlar yechish.Mono-di-poliduragay chatishtirish, jinsga bog'liq va birikkan holda irsiylanish, allel bo‘lmagan genlaming o‘zaro ta’siri hamda genlarning ko‘p tomonlama ta’siriga doir masalalar yechish.
8- mavzu: Ekologiya bo'yicha masala va mashqlar yechish.Ekologik omillar-biotik, abiotik, antropogen ta’sirlar, organizmlaming o‘zaro ta’siri, biomassa, biogeostenoz, ekologik piramidalar, ekologik suksessiya hamda adaptiv tiplarga doir masala va mashqlar yechish ko'nikmalarini shakllantirish.
9- mavzu: Biosferaga oid masala va mashqlar.
Biosferaning chegaralari, tarkibi, fuksiyalari va biosfera evolyutsiyasi doir masala va mashqlar yechish ko‘nikmalarini rivojlantirish.
Xulosa chiqariladi demak masala va mashqlar o'quvchilarni bilimini oshirishda katta ahamiyatga ega va O'quvchilarning bilim ko'nikmalarini oshirishda katta ahamiyatga ega.
Foydalaniladigan adabiyotlar:
. G.A.Shaxmurova, I.T. Azimov, U.E. Raxmatov. Biologiyadan masala va mashqlar yechish (Botanika). Uslubiy qo‘llanma. Toshkent-2016.
G.A.Shaxmurova, I.T.Azimov, U.E.Raxmatov “Biologiyadan masala va mashqlar yechish” Elektron darslik. Toshkent-2017 y.