O’quvchilarni katta sportga yo’naltirishda harakatli o’yinlarni ahamiyati Reja: kiris

2.3 Yuqori malakali sportchi tayorlashda sport saralashi nazariyasi va uslubiyoti asoslari
Sport saralashi, bu — mavjud qatnashchini sport faoliyatiga kiritish yoki kiritmaslik va uni amalga oshirish haqidagi ilmiy bashorat jarayonidir.
Sport saralashidan sport faoliyatining barcha qatnashchi-lari: sportchilar, murabbiylar, hakamlar, sport shifokor-lari, ilmiy kompleks guruhlarining mutahassislari o’tishadi. Ko’pincha, ma’lum bir murabbiyning terma jamoaga tayin-lanishi, unga kiritiladigan kuchli sportchidan ko’ra, sport natijasiga sezilarli ta’sir ko’rsatadi. Har bir nomzodga saralash ohir-oqibat qoniqarli yoki qoniqarsiz natija berishi mumkin. Qoniqarli saralash — guruh va jamoaga kiri-tilish, o’yinga zahiradagi sportchini kiritish, murabbiyni tayinlash; qoniqarsiz saralash esa, haydalish (chetlatilish), chiqarib yuborilish, o’yinga qatnashish huquqidan mahrum etish, asosiy sportchining zahiradagilar orasiga o’tib qolishidan iborat.
Sport saralashi sport faoliyati jarayonida doimiy ravishda davom etadi. Demak, yangi o’yinchi sport guruhiga qo’shilsa, u bilan ishlash qaysidir sabablarga ko’ra, mashg’ulotlarni tugatishi (to’htatishi) to’g’risidagi qaror qabul qilinmaguniga qadar davom etadi. Sport saralashi amalga oshirilishi davomidagi vaqt turli hajmda bo’lishi mumkin (bir necha soniyadan tortib, to bir necha yilgacha). Masalan, yosh sportchilarni boshlang’ich saralash kelajakdagi ko’p yillik sport faoliyatini hisobga olgan holda o’tkaziladi. Aksincha, musobaqa faoliyati davomida sportchilarni almashtirish, ko’pincha bir necha soniya davomidagi kelajak faoliyatning o’zida aks etadi (gandbolda raqibni 7 metrli jarima to’pi otayotgan paytda darvozabonni almashtirish singari).
Sport saralashi jarayoni o’ziga uch bosqichni qamrab olgan: talablar mazmunini aniqlash (kelajak faoliyatni ko’rsatib beradigan); aniq nomzodlar imkoniyatining bashorati; qoni­qarli yoki qoniqarsiz qaror qabul qilish.
Zamonaviy sport saralashi nazariyasida sportchilarni sara-lashga katta e’tibor beriladi. Bunda quyidagi atama va tushuncha-lar ishlatiladi.